Cây hoàng liên gai - Chữa đi lỵ, đau răng, đau mắt
Hoàng liên gai hay Hoàng mù, Hoàng mộc, là vị thuốc có vị đắng, tính hàn. Theo y học cổ truyền, dược liệu thường được dùng để chữa đau răng, ăn uống không tiêu, kiết lỵ, đau mắt và một số bệnh lý khác. Để biết được công dụng trong y học của cây hoàng liên gai mời bạn đọc cùng eLib.VN tham khảo bài viết dưới đây.
Mục lục nội dung
Còn gọi là hoàng mù-hoàng mộc.
Tên khoa học Berheris wallichiana DC.
Thuộc họ Hoàng liên gai Berherìdaceae.
1. Mô tả cây
Cây bụi, cao 2-3m có những cành vươn dài, vỏ thân màu vàng xám nhạt, mỗi đốt, dưới chùm lá có gai ba nhánh, dài 1-1,5cm. Lá mọc thành chùm 3-4 lá, có khi tới 8 lá ở một dốt. Cuống lá ngắn 0,5-1 cm, phiến lá nguyên, hình mác, mép có răng cưa to, cứng, dài 16-17cm, rộng 4-6cm, mặt trên màu xanh lục nhạt, mặt dưới màu trắng. Hoa màu vàng, mọc thành chùm. Quả mọng hình trái xoan, dài khoảng 1cm mọc trên một cuống dài 30-35mm, khi chín có màu tím đen trong chứa 3, 4 hạt đen dài 5-6 mm, rộng 2-3 mm.
Mùa quả ở Sapa: tháng 5-6.
2. Phân bố, thu hái và chế biến
Cây hoàng liên gai mọc hoang ở Sapa (quanh thị ưấn) và trên những vùng núi cao tỉnh Lào Cai. Theo,tài liệu cũ, nhân dân Sapa gọi cây này là hoàng mù (có lẽ do chữ hoàng mộc là gỗ màu vàng) nhưng trên thực tế điều tra, chúng tôi thấy ít người biết tên này. Cho nên vào năm 1961, khi chúng tôi phát hiện lại chúng tôi tạm đặt tên là hoàng liên gai (để phân biệt với cây hoàng liên cũng mọc ở đây nhưng thuộc họ Mao lương, xem vị này). Ta có thể dùng thân cây và rễ cây. Thân và rễ đào về cắt ngắn, thái mỏng hay phơi hay sấy khô mà dùng. Không phải chế biến gì khấc. Có thể trồng cây này bằng hạt, cây mọc rất dẽ dàng tại quanh thị trấn Sapa. Cho tới nay chưa ai chú ý phát triển trồng. Chỉ dựa vào nguồn mọc hoang. Cần đặt vấh đề trồng để bảo đảm nguồn lợi lâu dài.
3. Thành phần hóa học
Trong thân và rễ hoàng liên gai đều chứa becberin. Hàm lượng đạt tới 3-4%.
4. Công dụng và liều dùng
Hoàng liên gai được dùng làm thuốc chữa đi lỵ, đau mắt, ăn uống kém tiêu. Dùng dưới dạng thuốc sắc, mỗi ngày uống 4 đến 6 gam. Có thể tán bột mà uống. Còn dùng làm nguyên liệu chiết xuất becberin.
Hoàng liên gai ngâm rượu uống chữa những triệu chứng của huyết áp cao như hoa mắt, nhức đầu, chóng mặt, đau ngang lưng. Rượu hoàng liên gai ngậm chữa đau răng.
5. Đơn thuốc có hoàng liền gai
Chữa đi lỵ: Hoàng liên gai 4g, nước 150ml,sắc uống trong ngày. Có thể thêm ít đường vào vào cho để uống.
Chữa đau răng: Hoàng liên gai 10g, rượu trắng 100ml. Ngâm trong 7-10 ngày chấm nơi răng đau.
Trên đây là bài viết về cây hoàng liên gai mà eLib.VN đã tổng hợp. Hoàng liên gai là dược liệu được sử dụng phổ biến để điều trị kiết lỵ và các dạng rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, trước khi sử dụng vị thuốc người bệnh nên trao đổi với thầy thuốc hoặc người có chuyên môn để được hướng dẫn cụ thể.
