Cây đơn trắng - Điều trị bệnh tiêu chảy, kiết lỵ, rối loạn tiêu hóa, mẩn ngứa
Cây đơn trắng là một loại cây thuộc họ Cà phê (Rubiaceae) và được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như: Hé mọ, Bời lời, Lấu,… Theo sự ghi nhận của giới Đông y cổ truyền, cây đơn trắng có vị nhạt, chát, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát huyết, an thai, bổ gân cốt, hỗ trợ điều trị bệnh tiêu chảy, kiết lỵ, rối loạn tiêu hóa, mẩn ngứa, viêm loét ngoài da, băng huyết, bạch đối ở nữ giới,…
Mục lục nội dung
Còn gọi là lấu, bời lời, bồ chát, cây men sứa.
Tên khoa học Psychotria reevesii Wall.
Thuộc họ Cà Phê Ruhiaceae.
1. Mô tả cây
Cây nhỏ hay nhỡ có thể cao từ 1 đến 9m. Thân nhẵn. Lá thuôn dài, mọc đối, phía cuống hẹp và nhọn lại, phiến là dài 8-20cm, rộng 2- 7,5cm, mặt trên xanh hay xanh sẫm, mặt dưới màu nhạt hơn. Hoa trắng nhạt, mọc thành xim ở đầu cành, Quả hình cầu với đài tổn tại, đường kính 5-7mm, chín có màu đỏ, với haì hạch, mặt hai hạch tiếp giáp nhau phẳng, 5 sống và rãnh trên lưng hạch. Mỗi hạch chứa một hạt màu đen. Mùa hoa quả: Tháng 5-7.
2. Phân bố, thu hái và chế biến
Cây mọc hoang dại ở dưới những tán rừng thưa vùng trung du, vùng núi.
Người ta dùng rễ và lá thu hái quanh năm. Rễ đào về rửa sạch, thái mỏng phơi hay sấy khố. Lá dùng tươi hay phơi hoặc sấy khô.
3. Thành phần hóa học
Hiện nay, cây đơn trắng chưa được giới y học công bố cụ thể về thành phần hóa học. Tuy nhiên, trong một số xét nghiệm sơ bộ cho thấy, bộ phận rễ và lá của cây đơn trắng cho những phản ứng với hoạt chất ancaloit rất mạnh.
4. Công dụng và liều dùng
Rễ được dùng làm thuốc chữa đau răng, đau viêm tai. Còn dùng làm thuốc chữa băng huyết, đái ra máu, đắp vết thương, vết loét, chữa lỵ, rắn cắn.
Ngày dùng 10-20g rễ dưới dạng thuốc sắc hay giã nát, đắp. Lá cũng cùng một công dụng. Dùng ngoài không kể liều lượng.
Chú thích:
Một loại lấu Psychotria sp. được dùng ở Sơn La để chữa lỵ có kết quả với tên địa phương là hé mọ. Nên chú ý nghiên cứu tìm nguồn emetin ở những loại Psychotria sẵn mọc ở Việt Nam.
Trên đây là những thông tin liên quan đến dược liệu cây đơn trắng: Đặc điểm, tác dụng dược lý, tính vị, quy kinh và một số bài thuốc chữa bệnh hay. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho bạn đọc trong việc cải thiện và bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, loại dược liệu này chưa được giới Y học hiện đại nghiên cứu và chứng minh cụ thể. Do đó, người bệnh không nên tự ý sử dụng khi chưa có sự cho phép của bác sĩ hoặc lương y. eLib.VN không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
