Giải SBT Sinh 11 Bài 46: Cơ chế điều hòa sinh sản

Có thể điều hoà sinh sản ở động vật bằng những cơ chế nào?

Phương pháp giải

Cơ chế điều hoà sinh sản chủ yếu là cơ chế điều hoà sinh tinh và sinh trứng.

Hướng dẫn giải

Quá trình sinh sản ở động vật diễn ra bình thường nhờ động vật có cơ chế điều hoà sinh sản. Cơ chế điều hoà sinh sản chủ yếu là cơ chế điều hoà sinh tinh và sinh trứng.

Quá trình sinh tinh và trứng chịu sự chi phối của hệ nội tiết, hệ thần kinh và các nhân tố môi trường, trong đó hệ nội tiết đóng vai trò quan trọng nhất. Tuyến nội tiết tăng hay giảm tiết hoocmôn sinh dục đều tác động trực tiếp lên quá trình sinh tinh trùng ở tinh hoàn và sinh trứng ở buồng trứng.

Hệ thần kinh chi phối quá trình sinh tinh trùng và trứng thông qua hệ nội tiết, trong khi đó các nhân tố môi trường ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh trùng và trứng thông qua tác động lên hệ thần kinh và hệ nội tiết. 

Cho biết tên các hoocmôn ảnh hưởng lên quá trình phát triển, chín, rụng trứng và tác động của chúng đến quá trình trên.

Phương pháp giải

Hoocmon tham gia điều hòa sinh sản gồm: FSH, LH, GnRH

Hướng dẫn giải

- Các hoocmôn tham gia điều hoà sản sinh trứng là hoocmôn FSH và LH của tuyến yên. Vùng dưới đồi tiết ra yếu tố giải phóng GnRH điều hoà tuyến yên tiết FSH và LH.

- FSH kích thích phát triển nang trứng (nang trứng bao gồm tế bào trứng và các tế bào hạt bao quanh tế bào trứng, nang trứng sản xuất ra ơstrôgen).

- LH kích thích nang trứng chín và rụng trứng, hình thành và duy trì hoạt động của thể vàng. Thể vàng tiết ra hoocmôn prôgestêron và ơstrôgen. Hai hoocmôn này kích thích niêm mạc dạ con phát triển (dày lên) chuẩn bị cho hợp tử làm tổ, đồng thời ức chế vùng dưới đồi và tuyến yên tiết GnRH, FSH và LH.

Dưới đây là sơ đồ điều hoà tạo trứng. Hãy điền hoocmôn thích hợp vào các vị trí 1, 2, 3, 4 và giải thích tại sao sự điều hoà tạo trứng được thực hiện theo cơ chế liên hệ ngược?

Phương pháp giải

Dựa vào cơ chế điều hòa của trục dưới đồi tuyến yên buồng trứng để điền chú thích hình và giải thích cơ chế liên hệ ngược

Hướng dẫn giải

1. FSH 

2. LH

3. Ostrogen

7. Progesterol

- Sự điều hòa của trứng được thực hiện theo cơ chế liên hệ ngược vì để duy trì nồng độ hormon luôn hằng định, và thích ứng được với hoạt động của cơ thể và sự thay đổi của môi trường, phần lớn các hormon được bài tiết theo cơ chế điều khiển ngược.

Ngoài ra, sự bài tiết hormon còn được điều hoà theo nhịp sinh học và qua một số chất truyền đạt thần kinh. Tuy nhiên cơ chế điều hoà ngược vẫn là cơ chế chủ yếu, nhanh và nhạy.

Trong cơ chế điều hoà sinh tinh trùng, testostêrôn tiết ra từ

A. tế bào kẽ trong tinh hoàn.

B. tuyến yên

C. vùng dưới đồi 

D. ống sinh tinh.

Phương pháp giải

Testostêrôn tiết ra từ tế bào kẽ ở tinh hoàn

Hướng dẫn giải

Trong cơ chế điều hoà sinh tinh trùng, testostêrôn tiết ra từ tế bào kẽ trong tinh hoàn.

Chọn A

Ở nữ giới, prôgestêron được tiết ra từ

A. vùng dưới đồi                B. nang trứng

C. tuyến yên                      D. thể vàng.

Phương pháp giải

Prôgestêron được tiết ra từ thể vàng trong cơ thể nữ giới

Hướng dẫn giải

Ở nữ giới, prôgestêron được tiết ra từ thể vàng.

Chọn D

Kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng là

A. hoocmôn FSH.

B. hoocmôn LH.

C. hoocmôn GnRH.

D. hoocmôn ICSH.

Phương pháp giải

Hoocmôn FSH kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng

Hướng dẫn giải

Kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng là hoocmôn FSH.

Chọn A

Kích thích phát triển ống sinh tinh và sản sinh tinh trùng là

A. hoocmôn GnRH.

B. hoocmôn LH.

C. hoocmôn testostêrôn

D. hoocmôn ICSH.

Phương pháp giải

Hoocmôn testostêrôn là hoocmon sinh dục sản sinh tinh trùng ở nam giới

Hướng dẫn giải

Kích thích phát triển ống sinh tinh và sản sinh tinh trùng là hoocmôn testostêrôn

Chọn C

Kích tế bào kẽ (tế bào Lêiđich) sản xuất ra testostêrôn là

A. hoocmôn LH.

B. hoocmôn GnRH.

C. hoocmôn ICSH.

D. hoocmôn FSH.

Phương pháp giải

Hoocmon LH có tác dụng kích tế bào kẽ sản xuất testostêrôn

Hướng dẫn giải

Kích tế bào kẽ (tế bào Lêiđich) sản xuất ra testostêrôn là hoocmôn LH.

Chọn A

Điều nào sau đây không liên quan đến nồng độ hoocmôn nhau thai (HCG)?

A. thể vàng hoạt động.

B. nồng độ LH cao.

C. phát triển của phôi.

D. nồng độ prôgestêron cao.

Phương pháp giải

Hoocmon LH có tác dụng làm trứng chín, rụng và tạo thể vàng

Hướng dẫn giải

 Nồng độ LH cao không liên quan đến nồng độ hoocmôn nhau thai (HCG)

Chọn B

Khi phụ nữ mang thai, nồng độ một số hoocmôn duy trì ở mức độ nào?

  FSH      LH      Ơstrôgen       Prôgestêron

A. thấp    thấp     cao                  cao

B. thấp    thấp     cao                  thấp

C. thấp    cao      cao                  cao

D. cao     cao       thấp                 thấp

Phương pháp giải

- Trong thời kì phụ nữ có thai, ban đầu thể vàng được duy trì tiết progesteron sau đó nhau thai tiết progesteron nên hàm lượng này trong máu cao.

- Ơstrogen cũng được duy trì ở mức độ cao để duy trì sự phát triển của niêm mạc tử cung, nhau thai.

- Hai loại hoocmon này ở nồng độ cao có tác dụng ức chế ngược lên tuyến yên, vùng dưới đồi làm giảm tiết GnRH, FSH, LH

Hướng dẫn giải

Xét các trường hợp đề cho trường hợp đúng là A

Chọn A