Giải bài tập SGK Sinh 12 Nâng cao Bài 22: Chọn giống vật nuôi và cây trồng

Hãy phân biệt nguồn gen tự nhiên và nhân tạo. Nêu lợi ích của mỗi nguồn gen này?

Phương pháp giải

• Xem lại Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
• Là biến dị xuất hiện do sự tổ hợp vật chất di truyền của bố mẹ trong quá trình sinh sản hữu tính.
• Biến dị tổ hợp là nguồn nguyên liệu phong phú cho chọn giống và tiến hóa.

Hướng dẫn giải

• Nguồn gen tự nhiên: Bước đầu tiên của chọn giống là thu thập các vật liệu ban đầu từ thiên nhiên để xây dựng bộ sưu tập các dạng tự nhiên về một giống vật nuôi, cây trồng nào đó hay còn gọi là bộ sưu tập giống. Trong đó, các chủng địa phương có tổ hợp nhiều gen thích nghi tốt với điều kiện môi trường nơi chúng sống.
• Trên thế giới có nhiều trung tâm phát sinh giống cây trồng (trung tâm phát sinh giống ngô và giống khoai tây hoang dại ở Mêhicô và Bắc Mĩ)
• Nguồn gen nhân tạo: Kết quả lai giống của các cơ sở nghiên cứu giống vật nuôi, cây trồng tạo ra rất nhiều tổ hợp gen khác nhau. Người ta thành lập "Ngân hàng gen" để lưu giữ và bảo quản các kết quả lai đó và để các quốc gia có thể trao đổi với nhau, tiết kiệm công sức và tài chính cho việc thu thập và tạo vật liệu ban đầu của công tác chọn giống.
• Ví dụ, Viện nghiên cứu lúa Quốc tế (IRRI) ở Philippin hằng năm thu nhận được hơn 60000 tổ hợp mới, là nơi cung cấp nhiều giống lúa năng suất cao cho các nước sản suất nông nghiệp.

Nguyên nhân tạo ra biến dị tổ hợp là gì? Tại sao biến dị tổ hợp là quan trọng cho chọn giống vật nuôi, cây trồng?

Phương pháp giải

• Xem lại Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp.
• Là biến dị xuất hiện do sự tổ hợp vật chất di truyền của bố mẹ trong quá trình sinh sản hữu tính.
• Biến dị tổ hợp là nguồn nguyên liệu phong phú cho chọn giống và tiến hóa.

Hướng dẫn giải

- Từ khái niệm của biến dị tổ hợp, trình bày ba nguyên nhân gây ra biến dị tổ hợp đó là:

• Quá trình phát sinh giao tử.
• Quá trình thụ tinh.
• Hoán vị gen.

- Biến dị tổ hợp là nguồn nguyên liệu quan trọng cho chọn giống vì:

• Biến dị tổ hợp xuất hiện do sự tổ hợp lại vật chất di truyền của thế hệ bố mẹ thông qua quá trình giao phối. Quá trình giao phối bao gồm từ việc phát sinh giao tử, tổ hợp tự do của các giao tử thành hợp tử.
• Trong quá trình phát sinh giao tử, các gen - alen phân li độc lập theo các cặp NST đồng dạng và tổ hợp tự do của các gen không alen theo các NST không đồng dạng đã làm xuất hiện số loại giao tử theo công thức 2n, trong đó n là số cặp gen dị hợp, các gen này nằm trên các NST đồng dạng khác nhau
• Giảm phân tạo giao tử còn xảy ra hiện tượng hoán vị gen, các gen tương ứng trao đổi chỗ cho nhau trên các NST khác nguồn gốc của cặp đồng dạng cũng tạo ra sự đa dạng các loại giao tử.
• Khi thụ tinh sự tổ hợp tự do của các giao tử thành hợp tử theo công thức 4n đã tạo ra vô số hợp tử khác nhau về kiểu gen, các tổ hợp gen mới có quan hệ tương tác với nhau hoặc theo kiểu gen - alen hoặc theo kiểu gen không alen cho ra kiểu hình mới tạo nên sự đa dạng phong phú của giống cây trồng vật nuôi.

Hãy chọn phương án trả lời đúng. Phép lai nào sau đây là lai gần:

A. tự thụ phấn ở thực vật.

B. giao phối cận huyết ở động vật.

C. cho lai giữa các cá thể bất kì.

D. hai câu A và B đúng. 

Phương pháp giải

• Xem lại Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
• Là biến dị xuất hiện do sự tổ hợp vật chất di truyền của bố mẹ trong quá trình sinh sản hữu tính.
• Biến dị tổ hợp là nguồn nguyên liệu phong phú cho chọn giống và tiến hóa.
• Lai gần xảy ra giữa các cá thể có quan hệ họ hàng gần gũi như: bố mẹ với con cái, anh em với nhau

Hướng dẫn giải

Hai câu A và B đúng.

Đáp án D. 

Hãy chọn phương án trả lời đúng nhất. Kết quả của biến dị tổ hợp do lai trong chọn giống là:

A. tạo ra nhiều giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao.

B. tạo sự đa dạng về kiểu gen trong chọn giống cây trồng, vật nuôi.

C. chỉ tạo sự đa dạng về kiểu hình của cây trồng, vật nuôi trong chọn giống.

D. tạo ra nhiều giống cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện sản xuất mới. 

Phương pháp giải

• Xem lại Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
• Là biến dị xuất hiện do sự tổ hợp vật chất di truyền của bố mẹ trong quá trình sinh sản hữu tính.
• Biến dị tổ hợp là nguồn nguyên liệu phong phú cho chọn giống và tiến hóa.

Hướng dẫn giải

Tạo sự đa dạng về kiểu gen trong chọn giống cây trồng, vật nuôi.

Đáp án B.