Lịch sử 7 Bài 4: Trung Quốc thời phong kiến

- Văn minh Trung Hoa được hình thành trên lưu vực sông Hoàng Hà.

- Nhà nước cổ đại đầu tiên được xây dựng từ 2000 năm TCN và có nền văn minh cổ đại phát triển rực rỡ.

- Thời Xuân Thu – Chiến Quốc có những biến đổi sâu sắc trong sản xuất và xã hội:

+ Trong sản xuất:

• Công cụ bằng sắt ra đời.
• Diện tích gieo trồng được mở rộng.

=> Năng suất lao động tăng.

+ Xã hội:

Hình thành 2 giai cấp mới: địa chủ và tá điền.

=> Xã hội phong kiến được hình thành từ thế kỉ III TCN và được xác lập vào thời Hán.

a. Nhà Tần (221 – 206 TCN)

- Thời Tần chế độ phong kiến Trung Quốc được hình thành.

- Đối nội:

+ Chia đất nước thành các quận, huyện trực tiếp cử quan lại đến cai trị.

+ Ban hành chế độ đo lường và tiền tệ thống nhất.

+ Bắt nhân dân đi lính, đi phu.

- Đối ngoại: Gây chiến tranh, mở rộng lãnh thổ về phía bắc và phía nam

=> Chiến tranh nông dân nổ ra khắp nơi.

b. Nhà Hán (206 TCN – 220)

- Đối nội:

+ Xóa bỏ chế độ luật pháp hà khắc.

+ Giảm tô thuế và sưu dị cho nông dân.

+ Khuyến khích khai hoang phát triển nông nghiệp.

- Đối ngoại: Tiến hành chiến tranh xâm lược mở rộng lãnh thổ.

=> Kinh tế phát triển, xã hội ổn định.

- Đối nội:

+ Cử quan lại đến các địa phương cai trị.

+ Mở khoa thi tuyển chọn quan lại.

+ Cắt giảm tô thuế.

+ Thực hiện chế độ quân điền.

- Đối ngoại:

+ Tiến hành chiến tranh xâm lược mở rộng lãnh thổ.

+ Củng cố chế độ đô hộ ở An Nam.

- Có tác động lớn đối với nền kinh tế và xã hội của đất nước: 

+ Sản xuất nông nghiệp phát triển.

+ Xã hội đạt đến sự phồn thịnh.

=> Thời Đường Trung Quốc trở thành quốc gia cường thịnh nhất châu Á.

a. Thời Tống (960 – 1279)

- Miến giảm sưu thuế.

- Mở mang thủy lợi.

- Phát triển thủ công nghiệp: khai mỏ, luyện kim,..

- Có nhiều phát minh quan trọng : la bàn , thuốc súng, ....

b.  Thời Nguyên ( 1271 – 1368)

- Nhà Tống suy yếu Hốt Tất Liệt đen quân tiêu diệt nhà Tống lập nên nhà Nguyên.

- Phân biệt đối xử với người Hán.

=> Nhân dân Trung Quốc nhiều lần nổi dậy khởi nghĩa chống lại nhà Nguyên.

- Năm 1368, Chu Nguyên Chương lên ngôi hoàng đế lập ra nhà Minh.

- Năm 1644, quân Mãn Thanh từ phương Bắc tràn xuống lập ra nhà Thanh.

- Kinh tế:

+ Chế độ thuế khóa, lao dịch nặng nề.

+ Mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa xuất hiện.

+ Ngoại thương phát triển.

- Xã hội:

+ Vua quan đục khoét nhân dân để sống xa hoa, trụy lạc.

+ Nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra, chính quyền phong kiến suy yếu.

- Đối ngoại: Tiến hành chiến tranh xâm lược.

- Đạt được nhiều thành tựu to lớn, ảnh hưởng sâu rộng tới các nước láng giềng.

- Tư tưởng: Nho giáo trở thành hệ tư tưởng thống trị xã hội.

- Văn học :

+ Thơ Đường đạt đến đỉnh cao với nhiều nhà thơ nổi tiếng như Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị.

+ Tiểu thuyết phát triển dưới thời Minh – Thanh:

• Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung.
• Thủy hử của Thi Nại Am.
• Tây du kí của Ngô Thừa Ân.
• Hồng lâu mộng của Tào Tuyết Cần,…

- Lịch sử: biên soạn nhiều bộ sử đồ sộ có giá trị to lớn : Bộ Sử kí của Tư Mã Thiên, Hán thư, Đường thư, Minh thư,..

- Về khoa học - kĩ thuật: Có 4 phát minh quan trọng: giấy, kĩ thuật in, la bàn và thuốc súng.

- Về nghệ thuật, kiến trúc: Nhiều công trình kiến trúc đặc sắc: Vạn lí trường thành, những cung điện cổ kính, những bức tượng Phật sinh động,... còn được lưu giữ đến ngày nay.

Câu 1: Giai cấp địa chủ và nông dân tá điền được hình thành như thế nào ở Trung Quốc ?

Gợi ý trả lời

- Giai cấp địa chủ: Một số quan lại và nông dân giàu chiếm nhiều ruộng đất, lại có quyền lực nên trở thành giai cấp địa chủ.

- Giai cấp nông dân : Nhiều người nông dân bị mất ruộng, trở nên nghèo túng, phải nhận ruộng của địa chủ để cày cấy, gọi là nông dân canh hay tá điền.

Câu 2: Nêu các chính sách đối nội của các vua thời Tần – Hán và tác động của các chính sách đó đối với xã hội phong kiến Trung Quốc.

Gợi ý trả lời

- Chính sách đối nội của nhà Tần:

+ Chia đất nước thành các quận, huyện và trực tiếp cử quan lại đến cai trị.

+ Ban hành một chế độ đo lường và tiền tệ thống nhất trong cả nước.

- Chính sách đối nội của nhà Hán:

+ Xóa bỏ chế độ pháp luật hà khắc của nhà Tần.

+ Giảm nhẹ tô thuế và sưu dịch cho nhân dân.

+ Khuyến khích họ nhận ruộng cày cấy và khai hoang, phát triển sản xuất nông nghiệp.

=> Kinh tế phát triển, trật tự xã hội ổn định, thế nước vững vàng.

Câu 3: Sự thịnh vượng của Trung Quốc dưới thời Đường được biểu hiện ở những mặt nào ?

Gợi ý trả lời

Sự thịnh vượng của Trung Quốc dưới thời Đường được biểu hiện :

- Xã hội ổn định, đạt đến sự phồn thịnh.

- Bờ cõi đưuọc mở rộng bằng tiến hành những cuộc chiến tranh xâm lược các nước láng giềng.

- Bộ máy nhà nước được củng cố, hoàn thiện.

=> Dưới nhà Đường, Trung Quốc trở thành một quốc gia phong kiến cường thịnh nhất châu Á.

Bài học giới thiệu sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến Trung Quốc. Qua đó, các em nắm được sự hình thành xã hội phong kiến, các triều đại và sự phát triển văn hóa, khoa học - kĩ thuật của Trung Quốc thời phong kiến.