Lịch sử 7 Bài 3: Cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống phong kiến thời hậu kì trung đại châu Âu

- Phong trào văn hóa phục hưng là phong trào văn hóa mới của giai cấp tư sản Tây Âu thời trung đại trên cơ sở phục hồi những giá trị, thành tựu của nền văn minh Hy Lạp, Rô-ma thời cổ đại.

- Phong trào bắt đầu từ Ý cuối thế kỉ XIV rồi lan sang các nước Tây Âu.

- Nguyên nhân:

+ Hệ tư tưởng của Giáo hội và giai cấp quý tộc phong kiến đã trở nên lỗi thời, cản trở sự phát triển của xã hội.

+ Giai cấp tư sản mới hình thành, có thể lực về kinh tế nhưng lại không có thế lực về chính trị.

- Điều kiện:

+ Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế châu Âu.

+ Sự thắng thế của chế độ phong kiến tập quyền.

+ Mâu thuẫn giữa nhân dân với giai cấp thống trị phong kiến trở nên gay gắt.

- Nội dung:

+ Lên án Giáo hội Ki-to.

+ Đả phá trật tự xã hội phong kiến.

+ Đề cao giá trị con người.

+ Đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới quan duy vật tiến bộ.

- Đại diện tiêu biểu: Ph. Ra-bơ-le, R.Đê-các-tơ, Lê-ô-na đơ Vanh-xi, Cô-péc-ních, U. Sếch-xpia,v.v..

- Ý nghĩa:

+ Phát động quần chúng đấu tranh chống lại xã hội phong kiến.

+ Mở đường cho sự phát triển của văn hóa châu Âu và văn hóa nhân loại.

- Nguyên nhân:

+ Giáo hội bóc lột nhân dân.

+ Hệ tư tưởng của Giáo hội phong kiến cản trở sự phát triển của văn hóa, khoa học.

+ Sự tồn tại của Giáo hội cản trở sự phát triển của Chủ nghĩa tư bản.

- Phong trào cải cách tôn giáo khởi đầu ở Đức và lan sang các nước Tây Âu.

- Đại diện tiêu biểu: Lu-thơ, Can-vanh.

- Nội dung:

+ Cải cách của M. Lu Thơ (Đức): Lên án những hành vi tham lam và đồi bại của giáo hoàng, chỉ trích giáo lý giả dối của Giáo hội, đòi bãi bỏ những thủ tục nghi lễ phiền toái.

+ Cải cách của Can - vanh (Thụy Sĩ): sáng lập một giáo phái mới gọi là đạo Tin lành.

- Kết quả:

+ Đạo Ki - tô bị phân thành hai giáo phái: Cựu giáo là Ki - tô cũ và Tân giáo, mâu thuẫn và xung đột với nhau.

+ Làm bùng lên cuộc chiến tranh nông dân Đức.

Câu 1: Vì sao giai cấp tư sản đứng lên chống lại giai cấp quý tộc phong kiến ?

Gợi ý trả lời

- Giai cấp tư sản mới hình thành, có thể lực về kinh tế nhưng lại không có thế lực về chính trị.

- Giai cấp tư sản đại diện cho nền sản xuất tiến bộ, nền sản xuất tư bản chủ nghĩa.

=> Để giải quyết mâu thuẫn về kinh tế với địa vị xã hội, giai cấp tư sản đã đứng lên đấu tranh chống chế độ phong kiến để giành lại địa vị xã hội.

Câu 2: Nguyên nhân xuất hiện phong trào Văn hóa Phục hưng. Nội dung tư tưởng của phong trào Văn hóa Phục hưng là gì ?

Gợi ý trả lời

- Nguyên nhân xuất hiện phong trào Văn hóa Phục hưng:

+ Trong thời hậu kỳ trung đại, bộ mặt kinh tế Tây Âu có nhiều thay đổi, quan hệ sản xuất Tư bản chủ nghĩa hình thành cùng với sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật.

+ Những quan điểm lỗi thời của xã hội phong kiến, hệ tư tưởng khắt khe của Giáo hội Thiên chúa đã kìm hãm sự phát triển của giai cấp tư sản.

+ Giai cấp tư sản có thế lực về kinh tế, song chưa có địa vị về mặt xã hội tương ứng và muốn xoá bỏ chướng ngại phong kiến.

+ Cuộc đấu tranh của nông dân diễn ra sôi nổi cũng là hậu thuẫn cho giai cấp tư sản chống lại phong kiến.

- Nội dung tư tưởng của phong trào Văn hóa Phục hưng:

+ Phê phán xã hội phong kiến và Giáo hội.

+ Đề cao giá trị con người.

+ Đề cao khoa học tự nhiên.

+ Xây dựng thế giới quan duy vật tiến bộ.

Câu 3: Phong trào Cải cách tôn giáo đã có tác động trực tiếp như thế nào đến xã hội châu Âu thời bấy giờ?

Gợi ý trả lời

- Phong trào Cải cách tôn giáo lúc đầu được khởi xướng ở Đức (do một tu sĩ người Đức là M.Lu – thơ khởi xướng) sau đó nhanh chóng lan rộng sang khắp các nước châu Âu.

- Phong trào đã thúc đẩy, châm ngòi cho cuộc khởi nghĩa nông dân, đặc biệt là ở Đức, thường gọi là cuộc "chiến tranh nông dân Đức". Đây có thể được coi là cuộc đấu tranh vũ trang đầu tiên của nông dân dưới ngọn cờ của tư sản chống phong kiến châu Âu.

- Đạo Ki-tô đã bị phân hóa thành hai giáo phái:

+ Cựu giáo là Ki-tô giáo cũ.

+ Tân giáo là tôn giáo cải cách.

Bài học giới thiệu cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống phong kiến thời hậu kì trung đại châu Âu. Qua đó, các em nắm được phong trào Văn hóa Phục hưng và phong trào Cải cách tôn giáo ở châu Âu thời kì trung đại.