Giải bài tập SGK Vật lý 7 Bài 9: Tổng kết chương 1: Quang học

Chọn câu trả lời đúng cho câu hỏi:

"Khi nào ta nhìn thấy một vật?"

A. Khi vật được chiếu sáng.

B. Khi vật phát ra ánh sáng.

C. Khi có ánh sáng từ vật truyền vào mắt ta.

D. Khi có ánh sáng từ mắt ta chiếu sáng vật.

Phương pháp giải

Để chọn đáp án đúng ta cần ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về cách nhận biết ánh sáng.

Hướng dẫn giải

Khi ta nhìn thấy một vật là khi có ánh sáng từ vật truyền vào mắt ta.

⇒ Chọn đáp án C

Chọn câu phát biểu đúng trong các câu dưới đây nói về ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng:

A. Ảnh ảo bé hơn vật và ở gần gương hơn vật

B. Ảnh ảo bằng vật và cách gương một khoảng bằng khoảng cách từ vật đến gương.

C. Ảnh hứng được trên màn và lớn bằng vật;

D. Ảnh không hứng được trên màn và bé hơn vật

Phương pháp giải

Để chọn đáp án đúng ta cần ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về tính chất của ảnh của vật tạo bởi gương phẳng.

Hướng dẫn giải

Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng là ảnh ảo bằng vật và cách gương một khoảng bằng khoảng cách từ vật đến gương.

⇒ Chọn đáp án B

Định luật truyền của ánh sáng:

Trong môi trường... và...., ánh sáng truyền đi theo...

Phương pháp giải

Để điền từ thích hợp vào chỗ trống ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về định luật truyền thẳng của ánh sáng.

Hướng dẫn giải

Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

Tia sáng khi gặp gương phẳng thì bị phản xạ lại theo định luật phản xạ ánh sáng:

a) Tia phản xạ nằm trong cùng mặt phẳng với... và đường...

b) Góc phản xạ bằng ...

Phương pháp giải

Để điền từ thích hợp vào chỗ trống ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về định luật phản xạ ánh sáng.

Hướng dẫn giải

a) Tia phản xạ nằm trong cùng mặt phẳng với tia tới và đường pháp tuyến.

b) Góc phản xạ bằng góc tới.

Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng là ảnh gì ? Độ lớn của ảnh và khoảng cách từ ảnh đến gương thế nào so với độ lớn của vật và khoảng cách từ vật đến gương ?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về tính chất ảnh của vật tạo bởi gương phẳng.

Hướng dẫn giải

Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng là ảnh ảo bằng vật và cách gương một khoảng bằng khoảng cách từ vật đến gương.

Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi có những tính chất gì giống và khác với ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng ?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về tính chất ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi.

Hướng dẫn giải

Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi giống ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng ở tính chất đều là ảnh ảo; khác ở tính chất, ảnh tạo bởi gương cầu lồi nhỏ hơn ảnh tạo bởi gương phẳng.

Khi vật ở khoảng nào thì gương cầu lõm cho ảnh ảo? Ảnh này lớn hơn hay nhỏ hơn vật?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về tính chất ảnh của vật tạo bởi gương cầu lõm.

Hướng dẫn giải

• Khi đặt vật ở gần sát gương cầu lõm thì gương cầu lõm cho ảnh ảo.
• Ảnh này lớn hơn vật.

Viết ba câu có nghĩa, trong mỗi câu có bốn cụm từ chọn trong bốn cột dưới đây.

Phương pháp giải

Để trả lời yêu cầu trên ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về gương cầu lõm, gương cầu lồi, gương phẳng.

Hướng dẫn giải

• Ảnh tạo bởi gương cầu lõm không hứng được trên màn chắn và lớn hơn vật.

• Ảnh tạo bởi gương cầu lồi không hứng được trên màn chắn và nhỏ hơn vật.

• Ảnh tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn và bằng vật.

Cho một gương phẳng và một gương cầu lồi cùng kích thước. So sánh vùng nhìn thấy của chúng khi đặt mắt ở cùng một vị trí so với các gương.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên cần ta cần quan sát thực tế, trên các tuyến đường có vật chắn hoặc gấp khúc thì nghười ta thường để gương cầu lồi. Nắm rõ lý thuyết Vật lý về vùng nhìn thấy của gương phẳng và một gương cầu lồi.

Hướng dẫn giải

Vùng nhìn thấy trong gương cầu lồi lớn hơn vùng nhìn thấy trong gương phẳng có cùng kích thước.

Có hai điểm sáng S₁, S₂ đặt trước gương phẳng như hình 9.1

a) Hãy vẽ ảnh của mỗi điểm tạo bởi gương.

b) Vẽ hai chùm tia tới lớn nhất xuất phát từ S₁, S₂ và 2 chùm tia phản xạ tương ứng trên gương.

c) Để mắt trong vùng nào sẽ nhìn thấy đồng thời ảnh của cả hai điểm sáng trong gương ? Gạch chéo vùng đó.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm các bước vẽ ảnh của vật qua gương phẳng.

Hướng dẫn giải

a) Hãy vẽ ảnh của mỗi điểm tạo bởi gương.

S₁’ là ảnh của S₁ và S₂^' là ảnh của S₂ tạo bởi gương.

b) Vẽ hai chùm tia tới lớn nhất xuất phát từ S₁, S₂ và 2 chùm tia phản xạ tương ứng trên gương.

Vẽ hai chùm tia tới lớn nhất xuất phát từ S₁, S₂ và hai chùm tia phản xạ tương ứng trên gương như hình bên.

c) Để mắt trong vùng nào sẽ nhìn thấy đồng thời ảnh của cả hai điểm sáng trong gương? Gạch chéo vùng đó.

Để mắt quan sát được cả hai ảnh S₁' và S₂' của hai điểm sáng trong gương thì mắt phải đặt tại vùng giao nhau của vùng nhìn thấy ảnh S₁' và vùng nhìn thấy ảnh S₂'. Hai vùng này giao nhau tạo thành vùng gạch chéo, mắt đặt tại vùng này sẽ nhìn thấy đồng thời hai ảnh của hai điểm sáng.

Một người đứng trước ba cái gương (gương phẳng, gương cầu lồi, gương cầu lõm), cách các gương một khoảng bằng nhau. Người đó quan sát ảnh ảo của mình trong ba gương sẽ thấy chúng có tính chất gì giống nhau, khác nhau ?

Phương pháp giải

Để chọn đáp án đúng ta cần ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý về ảnh của vật tạo bởi gương cầu lõm, gương cầu lồi và gương phẳng.

Hướng dẫn giải

• Tính chất giống nhau: Ảnh quan sát được trong ba gương đều là ảnh ảo.
• Tính chất khác nhau: Ảnh nhìn thấy trong gương cầu lồi nhỏ hơn trong gương phẳng, ảnh nhìn thấy trong gương phẳng lại nhỏ hơn trong gương cầu lõm.

Có bốn học sinh đứng ở bốn vị trí quanh một cái tủ đứng như trong hình 9.2. Hãy chỉ ra những cặp học sinh có thể nhìn thấy nhau. Đánh dấu vào bảng sau đây những cặp đó.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm định luật truyền thẳng của ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền theo đường thẳng.

Hướng dẫn giải

Các cặp học sinh có thể nhìn thấy nhau là:

Theo hàng ngang

1. Vật hắt lại ánh sáng từ vật khác chiếu vào nó.

2. Vật tự nó phát ra ánh sáng.

3. Cái mà ta nhìn thấy trong gương phẳng.

4. Các chấm sáng mà ta nhìn thấy trên trời ban đêm khi không có mây.

5. Đường thẳng vuông góc với mặt gương.

6. Chỗ không nhận được ánh sáng trên màn chắn.

7. Dụng cụ để soi ảnh của mình hàng ngày.

Từ hàng dọc là gì?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm rõ lý thuyết Vật lý trong chương I Quang học Vật lý 7.

Hướng dẫn giải

1. Vật sáng

2. Nguồn sáng

3. Ảnh ảo

4. Ngôi sao

5. Pháp tuyến

6. Vùng tối

7. Gương phẳng