Soạn bài Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt Ngữ văn 10 siêu ngắn

1. Sử dụng đúng theo các chuẩn mực của tiếng Việt

a. Sai về lỗi dùng từ: từ “giặc” sửa thành “giặt”, từ “dáo” sửa thành “ráo”, từ “lẽ” chuyển thành “lẻ”

b. Phân tích sự khác biệt:

• Từ ngữ địa phương: dưng mờ, bẩu, mờ.

• Từ ngữ toàn dân tương ứng: dưng mờ = nhưng mà, bẩu = bảo, mờ = mà.

a) Phát hiện và chữa lỗi:

• Câu 1: sai ở “chót lọt”, sửa lại thành “chót”

• Câu 2: sai ở “truyền tụng”, sửa lại thành “truyền đạt”

• Câu 3: sửa lại: “số người mắc và chết vì các bệnh truyền nhiễm đã giảm dần”

• Câu 4: sai ở “pha mắt”, sửa lại thành “pha chế”

b. Những câu dùng từ đúng

- Điểm yếu của họ là thiếu tinh thần đoàn kết

- Bọn giặc đã ngoan cố chống trả quyết liệt

- Bộ đội ta đã ngoan cường chiến đấu suốt một ngày đêm

 Câu 1: Lỗi sai- ko phân định rõ trạng ngữ và chủ ngữ. → Sửa:+ Qua tác phẩm Tắt đèn, Ngô Tất Tố...

- Câu 2: Lỗi sai- thiếu thành phần nòng cốt (cả câu mới chỉ là một cụm danh từ được phát triển dài, chưa đủ các thành phần chính). → Sửa:+ Đó là lòng tin tưởng sâu sắc của những thế hệ cha anh vào lực lượng măng non và xung kích sẽ tiếp bước mình.(thêm chủ ngữ)

b. Câu sai: câu 1, do ko phân định rõ thành phần phụ đầu câu và chủ ngữ.

- Các câu đúng: câu 2, câu 3, câu 4.

c. Lỗi sai: các câu ko lôgíc. → Sửa: Thúy Kiều và Thúy Vân đều là con gái của ông bà Vương viên ngoại. Họ sống êm ấm dưới một mái nhà, hòa thuận hạnh phúc cùng cha mẹ. Thúy Kiều là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn. Vẻ đẹp của Kiều hoa cũng phải ghen, liễu cũng phải hờn. Còn Vân có nét đẹp đoan trang thùy mị. Còn về tài, Thúy Kiều hơn hẳn Thúy Vân. Thế nhưng nàng đâu có được hưởng hạnh phúc.

- Câu 1: từ ko hợp phong cách- hoàng hôn → chỉ dùng trong phong cách ngôn ngữ nghệ thuật, ko phù hợp với phong cách ngôn ngữ hành chính → Sửa: chiều (buổi chiều).

- Câu 2: từ ko hợp phong cách- hết sức là →dùng trong phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. → Sửa: rất (vô cùng).

b. Các từ ngữ thuộc phong cách ngôn ngữ sinh hoạt: Các từ xưng hô: bẩm, cụ, con. Thành ngữ: trời tru đất diệt, một thước cắm dùi ko có. Khẩu ngữ: sinh ra, có dám nói gian, quả, về làng về nước, chả làm gì nên ăn, kêu,...

- Chết đứng → hiên ngang, có khí phách, trung hực, thẳng thắn.

- Sống quỳ → quỵ lụy, hèn nhát.

Cây cối - chiếc nôi xanh.

- Cái máy điều hòa khí hậu.

→ Tính hình tượng và biểu cảm cao.

Điệp cấu trúc: “Ai có...dùng...” và phép đối: câu 1- câu 2 . Nhịp điệu: dứt khoát, khoẻ khoắn tạo âm hưởng hào hùng, vang dội, tác động mạnh đến người nghe (người đọc).

Những từ ngữ viết đúng là: chất phác, bàng hoàng, bàng quan, lãng mạn, hưu trí, uống rượu, trau chuốt, nồng nàn, đẹp đẽ, chặt chẽ.

- Từ “lớp”: phân biệt người theo tuổi tác, thế hệ, ko có nét nghĩa xấu → phù hợp.

- Từ “phải”: có ý bắt buộc, cưỡng ép, nặng nề → ko phù hợp với sắc thái nghĩa “nhẹ nhàng, vinh hạnh”, “tất yếu” như từ “sẽ”.

- Chỗ đúng: các câu trong đoạn cùng hướng vào nội dung

- Các lỗi sai: Câu 1: chưa phân định rõ trạng ngữ và chủ ngữ. Câu 1 và các câu còn lại ko lôgíc về các ý. Quan hệ thay thế của đại từ “họ” ở câu 2, câu 3 không rõ.

- Sửa lại: Trong ca dao Việt Nam, những bài nói về tình yêu nam nữ chiếm số lượng lớn nhất nhưng còn có nhiều bài thể hiện những tình cảm khác. Những con người trong ca dao yêu gia đình, yêu cái tổ ấm cùng nhau sinh sống...

Phân tích tính hình tượng và tính biểu cảm của câu văn:

• Dùng quán ngữ tình thái: "biết bao nhiêu".

• Dùng từ ngữ miêu tả âm thanh và hình ảnh: "oa oa cất tiếng khóc đầu tiên".

• Dùng hình ảnh ẩn dụ: "quà ngọt trái sai đã thắm hồng da dẻ chị".