Soạn bài Đại cáo Bình Ngô: Phần 2: Tác phẩm Ngữ văn 10 siêu ngắn

- Đoạn 1 (từ đầu đến “Chứng cớ còn ghi”): Khẳng định tư tưởng, nhân nghĩa và chân lí độc lập dân tộc của Đại Việt.

- Đoạn 2 (từ “Vừa rồi” đến “Ai bảo thần dân chịu được”): Tố cáo, lên án tội ác của giặc Minh.

- Đoạn 3 (từ “Ta đây núi Lam Sơn dấy nghĩa” đến “Cũng là chưa thấy xưa nay”): Kể lại diễn biến của cuộc chiến từ lúc mở đầu đến khi thắng lợi hoàn toàn.

- Đoạn 4 (còn lại): Lời tuyên bố độc lập và rút ra bài học lịch sử.

a. Nguyên lí này có hai nội dung: tư tưởng nhân nghĩa và chân lí về sự tồn tại độc lập của nước Đại Việt.

b. Bởi vì sau khi nêu cao tư tưởng nhân nghĩa, tác giả nói về sự tồn tại độc lập, chủ quyền của nước Đại Việt như một chân lí khách quan hiển nhiên, vốn có lâu đời.

c. Nguyễn Trãi đã đưa ra những yếu tố căn bản để xác định độc lập, chủ quyền: cương vực lãnh thổ, phong tục tập quán, nền văn hiến lâu đời, các triều đại. Lập luận đầy sức thuyết phục; cách sử dụng nghệ thuật so sánh trong những câu văn biền ngẫu (đối ứng giữa nước ta với Bắc Triều); cách nêu ra những dẫn chứng thực tiễn (chuyện Lưu Cung, Triệu Tiếc, Toa Đô). Cách lập luận này của Nguyễn Trãi đã làm cho lời tuyên ngôn giàu sức thuyết phụ

a. 

- Âm mưu: luận điệu phù Trần diệt Hồ bịp bợm của giặc Minh

- Tội ác: Tội ác diệt chủng, tàn sát người vô tội. Đẩy nhân dân ta tới cái chết, chúng vơ vét của cải, hủy hoại đất nước ta

- Âm mưu xâm lược nước ta là thâm độc nhất , tội ác diệt chủ giết hại người dân là man rợ nhất

b. Nghệ thuật của đoạn cáo trạng tố giác tội ác kẻ thù: 

- Vận dụng, kết hợp chi tiết hình ảnh cụ thể, khái quát, lối liệt kê liên tiếp, Dùng những câu văn giàu cảm xúc, hình tượng, giọng văn linh hoạt

a. Giai đoạn đầu của cuộc khởi nghĩa

- Thiếu quân, thiếu lương thực, thiếu nhân tài. kẻ thù có lực lượng lớn mạnh, hung bạo, được trang bị đầy đủ

- Người anh hùng Lê Lợi: căm giặc nước, đau lòng, quên ăn, suy xét, đắn đo, trằn trọc, đăm đăm, dốc lòng, gắng chí

- Sức mạnh giúp quân ta chiến thắng: đồng lòng, đoàn kết, vận dụng mưu kế quân sự tài giỏi, dùng lối đánh bất ngờ, nhanh gọn

b. Giai đoạn phản công - Thắng lợi của cuộc khởi nghĩa:

- Trận Tây Kinh, Đông Đô, Ninh Kiều, Tốt Động, Trận Chi Lăng, Mã Yên, Xương Giang

- Nghệ thuật: Sử dụng động từ mạnh, hình ảnh phóng đại, so sánh với hình tượng thiên nhiên lớn lao, hình ảnh quân thù: miêu tả bằng chi tiết cụ thể, kết hợp những ảnh mang tính tượng trưng, phép đối lập. Tính chất hùng tráng của đoạn văn

- Nhắc đến sức mạnh truyền thống, công lao của tổ tiên và quy luật thịnh - suy, bĩ - thái mang đậm triết lí phương Đông.

- Bài học lịch sử: sự vững bền, suy vong là tất yếu của mỗi quốc gia, vì thế sự vững bền được xây dựng trên cơ sở phục hưng dân tộc

a. Giá trị nội dung:

 Đây là một áng “thiên cổ hùng văn”.

b. Giá trị nghệ thuật: Vận dụng sáng tạo kết cấu chung của thể cáo. Sự kết hợp giữa lí lẽ và thực tiễn, giữa bút pháp tự sự, bút pháp trữ tình và bút pháp anh hùng ca. Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật: liệt kê, đối lập, phóng đại,… Hình ảnh giàu sức biểu cảm.