Soạn bài Ai đã đặt tên dòng sông Ngữ văn 12 đầy đủ

- Sông Hương vùng thượng lưu mang vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, hoang dại, bí ẩn, sâu thẳm nhưng cũng có lúc dịu dàng, say đắm.

- Sự mãnh liệt, hoang dại của con sông được thể hiện qua những so sánh: “Bản trường ca của rừng già”, những hình ảnh đầy ấn tượng: “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn”, sự mãnh liệt thể hiện qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn”…

- Vẻ dịu dàng, say đắm: sắc màu rực rỡ (“những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”).

- Dòng sông được nhân hoá như một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại, rừng già đã hun đúc cho “cô gái” một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng.

- Ngay từ đầu trang viết, người đọc đã cảm nhận được sự tài hoa của ngòi bút Hoàng Phủ Ngọc Tường: liên tưởng kì thú, xác đáng, ngôn từ gợi cảm…. Tạo sức cuốn hút, hấp dẫn về một con sông mang linh hồn, sự sống.

- Kết thúc đoạn văn, tác giả giới thiệu trọn vẹn con sông (tâm hồn sâu thẳm của nó) vừa dẫn dắt, gợi mở sang đoạn tiếp theo sẽ miêu tả khuôn mặt kinh thành của dòng sông.

- Sông Hương đoạn chảy về đồng bằng và ngoại thành phố.

+ Lúc này, sông Hương được ví “như người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng” được “người tình mong đợi” đến đánh thức. Kiến thức về địa lí đã khiến tác giả miêu tả tì mỉ sông Hương với những khúc quanh và lưu vực của nó.

- Đoạn văn thể hiện năng lực quan sát tinh tế và sự phong phú về ngôn ngữ hình tượng giúp nhà văn viết được những câu văn đầy màu sắc tạo hình và ấn tượng: “sắc nước trở nên xanh thẳm”, “Sông Hương vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn” “nó trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách, dòng sông mềm như tấm lụa, với những chiếc thuyền xuôi ngược chỉ bé bằng con thoi”. Rồi “giữa đám quần sơn lô xô ấy là giấc ngủ nghìn thu của vua chúa được phong kín trong lòng những rừng thông u tịch và niềm kiêu hãnh âm u của những lăng tầm đồ sộ toả lan khắp cả một vùng thượng lưu”.

- Vận dụng kiến thức về văn hoá, văn học, tác giả tạo cho người đọc ấn tượng về vẻ đẹp trầm mặc, như triết lí, như cổ thi gắn với những thành quách, lăng tẩm của vua chúa thuở trước.

- Sông Hương khi chảy vào thành phố có nét đẹp riêng. Nếu ở trên, người đọc cảm nhận phần nào vẻ đẹp man dại, dịu dàng, trầm mặc của con sông, thì giờ đây con sông được khám phá, phát hiện ờ sắc thái tâm trạng.

- Sông Hương gặp thành phố như đến với điểm hẹn tình yêu, trở nên vui tươi và đặc biệt chậm rãi, êm dịu, mềm mại.

- Ngòi bút của tác giả đã thực sự thăng hoa khi vẽ nên những hình ảnh đầy ấn tượng, những cảm nhận tinh tế, những liên tưởng, so sánh đẹp đẽ đến bất ngờ. lí thú, thể hiện tình yêu say đắm với con sông. ⇒ Đó là những nét bút thật “dịu dàng, tình tứ, đắm đuối”: “chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như một vầng trăng non”, sông Hương “uốn một cánh cung rất nhẹ sang cồn Hến”, đường cong ấy làm cho dòng sông mềm hẳn đi như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu”, “nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh” làm dòng sông thêm lộng lẫy, con sông ngập ngừng như có “những vấn vương của một nỗi lòng”, không nỡ rời xa thành phố… (Liên hệ với câu thơ Thu Bồn: con sông dùng dằng, con sông không chảy / Sông chảy vào lòng nên Huế rất sâu).

- Tác giả đã tô đậm con sông nhiều nét thơ dịu dàng, thơ mộng, hoang dã, đã tình, lịch lãm, cổ kính.

- Tái hiện chân thực hình ảnh lịch sử và phẩm chất riêng của người Huế, đặc biệt vẻ đẹp dịu dàng, đằm thắm của người con gái Huế.

- Khắc họa sông Hương từ góc độ văn hóa truyền thông lịc sử với nét tính cách đăc biệt qua đó cũng tái hiện lại cho bạn đọc những hình ảnh trong lịch sử và gắn liền với những phẩm chất rất riêng của người Huế. Mà đặc biệt hơn là vẻ đẹp của người con gái Huế luôn nhẹ nhàng, bay bổng mà rất đằm thắm. Phẩm chất của sông Hương được tác giả tô đậm: thơ mộng, hoang dã nhưng duyên dáng, đa tình, lịch lãm và cổ kính. Cách nhìn độc đáo của tác giả: từ góc độ văn hóa truyền thống, giàu chất thơ.

Nét đặc sắc của văn phong tác giả qua đoạn trích:

- Sức liên tưởng kì diệu, sự hiểu biết phong phú về kiến thức địa lí, lịch sử, văn hoá nghệ thuật và những trải nghiệm của bản thân.

- Ngôn ngữ trong sáng, phong phú, uyển chuyển, giàu hình ảnh, giàu chất thơ, sử dụng nhiều phép tu tư như: so sánh, nhân hoá, ẩn dụ,…

- Có sự kết hợp hài hoà cảm xúc, trí tuệ, chủ quan và khách quan.

- Đoạn văn tôi tâm đắc nhất:

"Rừng già hun đúc cho nó... dưới chân núi Kim Phụng"

- Những nét đặc sắc về ý tưởng, hình ảnh và ngôn ngữ của tác giả:

+ Đoạn văn đầy hình tượng những ý tưởng sâu sắc.

+ Gợi cảm xúc về vẻ đẹp bí ẩn sông Hương.

+ Gợi liên tưởng về tâm hồn sâu thẳm của con người nơi đây mà vẻ đẹp dịu dàng, trí tuệ đã hun đúc trong quá trình vượt gian nan.

+ Hình ảnh ẩn dụ: người mẹ phù sa của một vùng văn hóa.