Soạn bài Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí Ngữ Văn 12 đầy đủ

a. Vấn đề mà Nê-ru, cố Tổng thống Ấn Độ đưa ra nghị luận là gì? Căn cứ vào nội dung cơ bản của vấn đề ấy, hãy đặt tên cho văn bản.

• Vấn đề mà Nê-ru đưa ra nghị luận là: phẩm chất văn hóa trong nhân cách của mỗi con người.
• Có thể đặt tên cho văn bản là: văn hóa con người, thế nào là người sống có văn hóa…

b. Để nghị luận tác giả đã sử dụng những thao tác lập luận nào? Nêu ví dụ.

Tác giả sử dụng các thao tác: giải thích, đưa câu hỏi, chứng minh, phân tích, bình luận…Cụ thể:

• Giải thích và chứng minh: Đưa ra nhiều câu hỏi rồi tự trả lời à nhằm lôi cuốn người đọc theo suy nghĩ của mình: “Văn hóa - đó có phải là sự phát triển nội tại bên trong một con người hay không?... anh ta có hạn chế về trí tuệ và văn hóa…".
• Phân tích và bình luận: Trực tiếp đối thoại với người đọc -> tạo quan hệ gần gũi, thân mật, thẳng thắn với người đọc: “Một trí tuệ có văn hóa, có cội nguồn từ chính nó…đã nhất thiết đại diện cho sự phát triển của trí khôn con người…”.
• Phần cuối: Dẫn đoạn thơ của nhà thơ Hy Lạp -> vừa tóm lược các luận điểm, vừa gây ấn tượng, dễ nhớ và hấp dẫn.

c. Cách diễn đạt trong văn bản trên có gì đặc sắc?

• Cách diễn đạt trong văn bản rất đặc sắc, khá sinh động, hấp dẫn.

Tìm hiểu đề:

- Nêu suy nghĩ về vai trò lý tưởng đối với mọi người, lý tưởng cá nhân mình.

• Lý tưởng là ngọn đèn soi đường, không có nó thì không có cuộc sống.
• Nâng vai trò của lí tưởng lên tầm cao ý nghĩa của cuộc sống.
• Giải thích quan hệ lí tưởng và ngọn đèn.

- Phương pháp nghị luận: Phân tích, giải thích, bình luận, chứng minh.
- Phạm vi tư liệu: Cuộc sống.

Lập dàn ý:

Mở bài: Giới thiệu, dẫn dắt tư tưởng, đạo lý cần nghị luận.

Thân bài: Giải thích bàn luận về ý nghĩa câu nói Lep Tôn-x tôi.

- Lí tưởng là đích con người hướng tới:

• Cuộc sống ở trong câu nói chỉ giá trị sống trên cõi đời của mỗi người.
• Lý tưởng là ngọn đèn chủ đường”: lí tưởng thì hành động của con người không có phương hướng, lạc đường.

- Suy nghĩ về vai trò lý tưởng đối với cuộc sống của con người:

• Lý tưởng sống tầm thường, nhỏ bé, ích kỉ, có thể làm lại cuộc đời của một người và nhiều người.
• Lý tưởng sống đẹp đẽ, tạo ra sự sáng tạo, niềm vui cuộc sống.

- Bình luận câu nói của Lép Tôn-x tôi:

• Con người sống phải biết lựa chọn lí tưởng và có hướng phấn đấu.
• Mỗi học sinh cần xác định rõ ràng mục tiêu, lý tưởng.

Kết bài: Khái quát lại vấn đề. Nêu bài học nhận thức cho bản thân.