Người trong bao Ngữ văn 11

- Tên An-tôn Páp-lô-vích Sêkhốp (1860-1904)sinh ra và lớn lên ở trong một gia đình buôn bán nhỏ ở thị trấn Tan-ga-rốc,bên bờ biển A-dốp,nước Nga

- Ông vừa là nhà văn vừa tham gia nhiều hoạt động xã hội,văn hóa,giáo dục.

- Là nhà văn Nga kiệt xuất, được giải thưởng Puskin của viện hàn lâm Nga,là viện sĩ danh dự của viện hàn lâm khoa học Nga

- Hoàn cảnh sáng tác:Sáng tác trong thời gian nhà văn dưỡng bệnh ở thành phố I-an-ta, trên bán đảo Crưm, biển Đen.

- Đây là một trong 3 truyện ngắn có chung chủ đề phê phán lối sống tầm thường dung tục tiểu tư sản - lối sống của kiểu người trí thức Nga những năm cuối thế kỉ XIX

a. Ngoại hình:

- Luôn đi dày cao su, cầm ô, mặc áo bành tô ấm cốt bông, đeo kính râm, mặc áo bông chần, lỗ tai nhét bông, kéo mui khi ngồi xe ngựa => Tất cả mọi thứ đều để trong bao, cho vào bao, mang bao => ý nghĩ cũng dấu vào bao => Khát vọng mãnh liệt, thu mình vào bao

=> Một bức chân dung biếm họa, hài hước, quái dị.

b. Lối sống sinh hoạt:

- Ngôn ngữ: Nhỡ lại xảy ra chuyện gì.

- Khi nằm ngủ trùm chăn kín đầu, cửa sổ đóng kín.

- Đến thăm đồng nghiệp => chỉ ngồi im.

- Thích dạy tiếng Hy Lạp: => Ngợi ca, tôn sùng quá khứ.

- Luôn sống theo những chỉ thị, thông tư.

- Không ý thức được tình trạng bản thân, tự hài lòng với lối sống cổ lỗ của 

mình, luôn cho mình là công dân tốt của nhà nước.

=> Hèn nhát, cô độc, máy móc, giáo điều, thu mình trong vỏ ốc và thấy mãn nguyện về điều đó => Kiểu người trong bao, tính cách trong bao, lối sống trong bao => Nhân vật điển hình.

c. Ảnh hưởng của lối sống Bê-li-côp tới mọi người:

- Đồng nghiệp, mọi người xung quanh y, cả thành phố nơi y sống đều sợ hãi y, họ xa lánh y, không muốn dây với y.

- Khi Bê-li-côp chết rồi lối sống đó vẫn ảnh hưởng tới mọi người, cuộc sống vẫn ngột ngạt, bế tắc tù túng.

=> Ảnh hưởng mạnh mẽ, dai giẳng.

--> Bêlicốp là hiện tượng xã hội phổ biến, hắn không phải là một cá nhân quái đản mà là con đẻ của chế độ phong kiến chuyên chế đang phát triển mạnh trên con đường tư bản hóa ở nước Nga cuối thế kỉ XIX, đồng thời là sản phẩm mang tính quy luật trong lịch sử và là sáng tạo nghệ thuật độc đáo của thiên tài Sêkhốp.

- Nguyên nhân:

+ Vì bị ngã => mắc bệnh nặng lại không chịu chạy chữa.

+ Vì bị sốc trước thái độ của chị em Va-ren-ca.

+ Sâu xa: đó là cái chết tất yếu.Tạng người và cách sống của y => cái chết hợp lôgic =>  Đó là sự giải thoát hạnh phúc vì hắn được nằm trong cái bao tốt nhất, bền vững nhất.

- Thái độ của mọi người:

+ Cảm thấy thoát khỏi gánh nặng, nhẹ nhàng, thoải mái.

+ Nhưng chưa đầy một tuần sau cuộc sống lại trở lại nặng nề, ngột ngạt như cũ.

- Ý nghĩa: Sự ảnh hưởng của kiểu người trong bao đối với hiện tại và tương lai của nước Nga.

=> Hiện tượng, lối sống, kiểu người Bê-li-côp mang tính quy luật lịch sử phát triển của xã hội loài người.

- Chi tiết cái bao được miêu tả 12 lần. Hình ảnh cái bao là một trong những sáng tạo nghệ thuật độc đáo của tác giả, gợi cho người đọc nhiều ý nghĩ:

- Nghĩa đen: Vật dùng để đựng, gói đồ vật, hàng hóa hình túi hoặc hình hộp.

- Nghĩa bóng: Lối sống, tính cách của Bê-li-côp.

- Nghĩa biểu trưng: Kiểu người trong bao, lối sống trong bao. Cả xã hội nước Nga thời điểm đó phải chăng là một cái bao khổng lồ trói buộc, tù hãm, vây bủa, ngăn chặn tự do của mọi người.

a. Chủ đề:

- Lên án, phê phán mạnh mẽ kiểu người trong bao, lối sống trong bao và tác hại của nó đối với xã hội.

- Cảnh báo, kêu gọi mọi người thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể mãi sống hèn nhát, vô vị tự mãn như thế mãi.

b. Nghệ thuật:

- Chọn ngôi kể: Ngôi thứ 3 chuyển sang ngôi thứ nhất => Tính khách quan, chân thực, gần gũi, tạo cấu trúc kể truyện lồng trong truyện.

- Giọng kể: Mỉa mai, châm biếm, vẻ ngoài trầm tĩnh nhưng ẩn đằng sau là sự trăn trở, chua xót.

- Mang tính thời sự.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình.

- Cách xây dựng nhân vật: chân thật và sâu sắc

- Đối lập giữa các kiểu người.

Bê –li-cốp            >< Chị em Varenca

                                   GV trong trường

- Xây dựng biểu tượng: Cái bao, người trong bao

- Kết thúc truyện có lời bình luận và làm nổi rõ chủ đề của truyện

- Thể hiện cuộc đấu tranh giữa con người với cái “bao” chuyên chế và khát vọng sống là mình, loại bỏ lối sống “trong bao"

- Thức tỉnh “con người không thể sống mãi như thế này được”.

- Cách kể, giọng chuyện chậm rãi, u buồn, giễu cợt một cách sâu cay.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình mang tính biểu tượng cho một giai cấp xã hội.

- Nghệ thuật xây dựng biểu tượng độc đáo, giàu tính khái quát.

Câu 1. Em hãy giới thiệu nội dung trong sáng tác của Sê - khốp.

Gợi ý làm bài:

- Nội dung:Tác phẩm của ông lên án xã hội bất công thói cường bạo và cuộc sống ăn hại của giai cấp cầm quyền đương thời,phê phán sự bất lực của giới trí thức và sự sa đoạ về tinh thần của một bộ phận không nhỏ trong họ đồng thời biểu hiện sự đồng cảm sâu sắc sự trân trọng đối với những lao động nghèo,tình yêu thắm thiết và niềm tin mạnh mẽ vào tương lai của nước Nga.

Câu 2. Em có suy nghĩ gì về nhan đề Người trong bao của Sê - khốp.

Gợi ý làm bài:

Nhan đề của tác phẩm là hay nhất khái quát và ấn tượng hơn cả. Nó không chỉ khắc họa hình ảnh một kiểu người đặc biệt quá dị mà nó còn có tác dụng khái quát bộ mặt xã hội Nga đương thời như một “cái bao” trói chặt, bao vây, kìm hãm sự tự do của con người. Vì thế không thể thay thế bất kì nhan đề nào khác.

Qua bài học này các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Hiểu được giá trị tư tưởng của truyện ngắn “Người trong bao”

- Hiểu được nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình

- Đọc hiểu thơ theo đặc trưng thể loại.

- Phân tích tâm lí, tính cách nhân vật.