Giải bài tập SBT Hóa 8 Bài 17: Luyện tập chương 2

1. Giải bài 17.1 trang 23 SBT Hóa học 8

a) Mỗi phản ứng xảy ra với một phân tử H₂ và một phân tử CuO, tạo ra một phân tử nước và một nguyên tử đồng.

b) Liên kết giữa những nguyên tử trong phân tử H₂ và trong phân tử CuO bị tách rời.

Liên kết giữa những nguyên tử trong phân tử nước mới được tạo ra.

Trong một phản ứng hóa học, chất phản ứng và sản phẩm phải chứa cùng:

A. Số nguyên tử trong mỗi chất   

B. Số nguyên tố tạo ra chất

C. Số nguyên tử của mỗi nguyên tố 

D. Số phân tử của mỗi chất

Khẳng định nào là đúng (A,B, C hay D)?

Phương pháp giải

Trong phản ứng hóa học, chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác => Số nguyên tử trước và sau phản ứng không thay đổi.

Hướng dẫn giải

Trong một phản ứng hóa học, chất phản ứng và sản phẩm phải chứa cùng số nguyên tử của mỗi nguyên tố.

Đáp án C.

Dây tóc trong bóng đèn nóng đỏ và phát sáng mỗi khi có dòng điện đi qua. Trường hợp bóng đèn bị nứt và không khí (có khí oxi) chui vào bên trong thì dây tóc bị cháy khi bật công tắc điện. (Xem lại bài tập 2.2 về dây tóc trong dây điện).

Hãy phân tích và chỉ ra khi nào xảy ra hiện tượng vật lí, khi nào xảy ra hiện tượng hóa học.

Phương pháp giải

Để trả lời các câu hỏi trên cần nắm rõ tính chất về hiện tượng hóa học.

Hướng dẫn giải

- Mỗi khi có dòng điện đi qua, kim loại vonfram (dây tóc bóng đèn điện) nóng đỏ và phát sáng, sau khi ngắt điện (không có dòng điện) kim loại vonfram lại trở về như cũ. Do tác dụng của dòng điện làm cho kim loại vonfram nóng đỏ và phát sáng, đó là hiện tượng vật lí.

- Kim loại vonfram bị cháy khi có dòng điện đi qua (bật công tắc điện) là do kim loại nóng lên lại có khí oxi (trong không khí chui vào) nên phản ứng với chất này (tương tự kim loại magie, xem bài tập 3, thuộc bài 15, SGK) và biến đổi thành chất khác, đó là hiện tượng hoá học.

Đá đôlomit là hỗn hợp hai chất canxi cacbonat CaCO₃ và magie cacbonat MgCO₃. Khi nung nóng, tương tự canxi cacbonat, từ chất magie cacbonat cũng tạo ra chất magie oxit MgO và khí cacbon đioxit.

a) Viết công thức về khối lượng của hai phản ứng xảy ra khi nung nóng đôlômit.

b) Nung nóng 192kg đôlômit thì có 88kg khí cacbon đioxit thoát ra. Tính khối lượng của hỗn hợp hai chất canxi oxit và magie oxit.

Phương pháp giải

a) Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng.

\({m_{CaC{O_3}}} = {m_{CaO}} + m_{C{O_2}}^\prime \)

\({m_{MgC{O_3}}} = {m_{MgO}} + {m"}_{C{O_2}}\prime \)

b) Trong một phản ứng có n chất, nếu biết khối lượng của (n – 1) chất thì tính được khối lượng của chất còn lại.

Hướng dẫn giải

a) Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

\({m_{CaC{O_3}}} = {m_{CaO}} + m_{C{O_2}}^\prime \)

\({m_{MgC{O_3}}} = {m_{MgO}} + {m"}_{C{O_2}}\prime \)

b) Khối lượng của hỗn hợp 2 chất canxit oxit và magie oxit:

m_hh = m_đôlômit – m_CO2 = 192 – 88 = 104 kg

Cho sơ đồ của các phản ứng sau:

a) K + O₂ → K₂O

b) Al + CuCl₂ → AlCl₃ + Cu

c) NaOH + Fe₂(SO₄)₃ → Fe(OH)₃ + Na₂SO₄

Lập phương trình hóa học của mỗi phản ứng và cho biết tỉ lệ só nguyên tử, số phân tử của hai cặp chất trong phản ứng ( tùy chọn).

Phương pháp giải

• Bước 1. Cần viết đúng các công thức hoá học. Đến bước sau không thay đổi chỉ số trong những công thức đã viết đúng.
• Bước 2. Nhẩm tính số nguyên tử của tất cả các nguyên tố

Nếu có nguyên tố mà số nguyên tử một bên lẻ, một bên chẵn thì trước hết ta làm chẵn số nguyên tử lẻ (đặt hệ số 2).

Để cân bằng số nguyên tử ta lấy bội số chung nhỏ nhất chia cho các số nguyên tử không bằng nhau của một nguyên tố thì được hệ số cho công thức của các chất tương ứng. Nên bắt đầu từ nguyên tố mà số nguyên tử có nhiều nhất, rồi tiếp đến nguyên tố có số nguyên tử ít hơn...

Hướng dẫn giải

a) 4K + O₂ → 2K₂O

Số nguyên tử K : số phân tử O₂ = 4 : 1

Số nguyên tử K : số phân tử K₂O = 4 : 2 = 2 : 1

b) 2Al + 3CuCl₂ → 2AlCl₃ + 3Cu

Cứ 2 nguyên tử Al tác dụng với 3 phân tử CuCl₂.

Cứ 2 nguyên tử Al phản ứng tạo ra 3 nguyên tử Cu.

c) 6NaOH + Fe₂(SO₄)₃ → 2Fe(OH)₃ + 3Na₂SO₄

Cứ 6 phân tử NaOH tác dụng với 1 phân tử Fe₂(SO₄)₃ ;

Cứ 6 phân tử NaOH phản ứng tạo ra 2 phân tử Fe(OH)₃ ;

hay cứ 3 phân tử NaOH phản ứng tạo ra 1 phân tử Fe(OH)₃.

Biết rằng khí axetilen (khí đất đèn) C₂H₂ cháy là xảy ra phản ứng với khí oxi O₂, sinh ra khí cacbon đioxit CO₂ và nước.

a) Lập phương trình hóa học của phản ứng.

b) Cho biết tỉ lệ giữa số phân tử axetilen lần lượt với số phân tử khí cacbon đioxit và số phân tử nước.

Phương pháp giải

• Bước 1. Cần viết đúng các công thức hoá học. Đến bước sau không thay đổi chỉ số trong những công thức đã viết đúng.
• Bước 2. Nhẩm tính số nguyên tử của tất cả các nguyên tố

Nếu có nguyên tố mà số nguyên tử một bên lẻ, một bên chẵn thì trước hết ta làm chẵn số nguyên tử lẻ (đặt hệ số 2).

Để cân bằng số nguyên tử ta lấy bội số chung nhỏ nhất chia cho các số nguyên tử không bằng nhau của một nguyên tố thì được hệ số cho công thức của các chất tương ứng. Nên bắt đầu từ nguyên tố mà số nguyên tử có nhiều nhất, rồi tiếp đến nguyên tố có số nguyên tử ít hơn...

Hướng dẫn giải

 a) 2C₂H₂ + 5O₂ → 4CO₂ + 2H₂O

b) Số phân tử C₂H₂ : số phân tử CO₂ = 1 : 2

Số phân tử C₂H₂ : số phân tử H₂O = 1 : 1

Biết rằng kim loại nhôm tác dụng với axit sunfuric H₂SO₄ tạo ra khi hidro H₂ và chất nhôm sunfat Al₂(SO₄)₃

a) Lập phương trình hóa học của phản ứng.

b) Cho biết tỉ lệ giữa số nguyên tử Al lần lượt với số phân tử của ba chất trong phản ứng.

Phương pháp giải

• Bước 1. Cần viết đúng các công thức hoá học. Đến bước sau không thay đổi chỉ số trong những công thức đã viết đúng.
• Bước 2. Nhẩm tính số nguyên tử của tất cả các nguyên tố

Nếu có nguyên tố mà số nguyên tử một bên lẻ, một bên chẵn thì trước hết ta làm chẵn số nguyên tử lẻ (đặt hệ số 2).

Để cân bằng số nguyên tử ta lấy bội số chung nhỏ nhất chia cho các số nguyên tử không bằng nhau của một nguyên tố thì được hệ số cho công thức của các chất tương ứng. Nên bắt đầu từ nguyên tố mà số nguyên tử có nhiều nhất, rồi tiếp đến nguyên tố có số nguyên tử ít hơn...

Hướng dẫn giải

a) 2Al + 3H₂SO₄ -> Al₂(SO₄)₃ + 3H₂↑

b) Cứ 2 nguyên tử Al tác dụng với 3 phân tử H₂SO₄ ;

Cứ 2 nguyên tử Al phản ứng tạo ra 1 phân tử Al₂(SO₄)₃ ;

Cứ 2 nguyên tử Al phản ứng tạo ra 3 phân tử H₂.

Hãy chọn hệ số và công thức hóa học thích hợp điền vào những chỗ có dấu hỏi trong các phương trình hóa học sau (chép vào vở bài tập).

a) CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + ?

b) ? + ?AgNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3Ag

c) ?HCl + CaCO₃ → CaCl₂ + H₂O + ?

Phương pháp giải

Cách cân bằng nhanh phương trình hóa học:

• Bước 1. Cần viết đúng các công thức hoá học. Đến bước sau không thay đổi chỉ số trong những công thức đã viết đúng.
• Bước 2. Nhẩm tính số nguyên tử của tất cả các nguyên tố

Nếu có nguyên tố mà số nguyên tử một bên lẻ, một bên chẵn thì trước hết ta làm chẵn số nguyên tử lẻ (đặt hệ số 2).

Để cân bằng số nguyên tử ta lấy bội số chung nhỏ nhất chia cho các số nguyên tử không bằng nhau của một nguyên tố thì được hệ số cho công thức của các chất tương ứng. Nên bắt đầu từ nguyên tố mà số nguyên tử có nhiều nhất, rồi tiếp đến nguyên tố có số nguyên tử ít hơn...

Hướng dẫn giải

a) CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

b) Al + 3AgNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3Ag

c) 2HCl + CaCO₃ → CaCl₂ + H₂O + CO₂↑

Cho sơ đồ phản ứng sau: Fe(OH)_y + H₂SO₄ → Fe_x(SO₄)_y + H₂O

a) Hãy biện luận để thay x, y (biết rằng x ≠ y) bằng các chỉ số thích hợp rồi lập phương trình hóa học của phản ứng.

b) Cho biết tỉ lệ só phân tử của bốn cặp chất trong phản ứng (tùy chọn).

Phương pháp giải

- Fe có hoá trị II và III nên y bằng 2 hoặc 3

Mặt khác, nhóm (SO₄) có hoá trị II => x, y

- Lập phương trình hóa học của phản ứng theo ba bước:

+ Viết sơ đồ phản ứng, gồm công thức hóa học của các chất tham gia sản phẩm.

+ Cân bằng số nguyên tử mỗi nguyên tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước công thức.

+ Viết thành phương trình hóa học.

Hướng dẫn giải

a) Nguyên tố Fe có hoá trị II và III nên y bằng 2 hoặc 3

Nhóm (SO₄) có hoá trị II nên x bằng 2

Cặp nghiệm x= 2 và y = 3 là phù hợp.

Sơ đồ của phản ứng :

Fe(OH)₃ + H₂SO₄ —> Fe₂(SO₄)₃ + H₂O

Phương trình hoá học :

2Fe(OH)₃ + 3H₂SO₄ -> Fe₂(SO₄)₃ + 6H₂O

 b) Cứ 2 phân tử Fe(OH)₃ tác dụng với 3 phân tử H₂SO₄ ;

Cứ 2 phân tử Fe(OH)₃ phản ứng tạo ra 1 phân tử Fe₂(SO₄)₃ ;

Cứ 3 phân tử H₂SO₄ phản ứng tạo ra 1 phân tử Fe₂(SO₄)₃ ;

Cứ 1 phân tử Fe₂(SO₄)₃ được tạo ra cùng với 6 phân tử H₂O.

a) Biết rằng khí hidro dễ tác dụng vơi chất chì (IV) oxit PbO₂, chiếm lấy oxi của chất này để tạo ra nước.

Viết phương trình hóa học của phản ứng và tên chất mới sinh ra.

b) Biết rằng 3g khí hidro tác dụng vừa đủ với 179,25g PbO₂, tạo ra 27g nước. Tính khối lượng chất mới sinh ra.

Phương pháp giải

a) 2H₂ + PbO₂ → Pb + 2H₂O

b) Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: 

 m_Pb = m_H2 + m_PbO2 − m_H2O

Hướng dẫn giải

a) Phương trình hóa học của phản ứng:

2H₂ + PbO₂ → Pb + 2H₂O

Chất sinh ra là kim loại Pb

b) Theo định luật bảo toàn khối lượng, ta có:

m_Pb =(m_PbO2 + m_H2) – m_H2O = (179,25 + 3) – 27 = 155,25 (g)

Quặng malachit có thành phần chính là hai hợp chất của đồng được ghi bằng công thức chung là Cu₂(OH)₂CO₃ . Khi nung nóng thì hợp chất này bị phân hủy, sản phẩm của phản ứng phân hủy gồm có CuO, H₂O và CO₂.

a) Viết phương trình hóa học của phản ứng phân hủy của mỗi hợp chất của đồng.

b) Biết rằng khi nung nóng 4,8kg quặng thì thu được 3,2kg CuO cùng 0,36kg H₂O và 0,88kg CO₂. Tính tỉ lệ phần trăm về khối lượng hai hợp chất của đồng có chứa trong quặng.

Phương pháp giải

a) Các phương trình hóa học của phản ứng phân hủy:

Cu(OH)₂ → CuO + H₂O

CuCO₃ → CuO + CO₂

b) Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: 

m_Cu2(OH)2CO3 = m_CuO + m_H2O + m_CO2 

=> %m_Cu2(OH)2CO3 = m_Cu2(OH)2CO3/m_quặng.100%

Hướng dẫn giải

a) Công thức hóa học của hai hợp chất của đồng:

Cu₂(OH)₂CO₃ → Cu(OH)₂ và CuCO₃

Các phương trình hóa học của phản ứng phân hủy:

Cu(OH)₂ → CuO + H₂O

CuCO₃ → CuO + CO₂

b) Theo định luật bảo toàn khối lượng, khối lượng hai hợp chất của đồng phân hủy bằng:

m_Cu2(OH)2CO3 = m_CuO + m_H2O + m_CO2 = 3,2 + 0,36 + 0,88 = 4,44 (g).

Tỉ lệ phần trăm về khối lượng hai hợp chất của đồng có chứa trong quặng:

m_Cu2(OH)2CO3 = (4,44 . 100)/ 4,8 = 92,5%

Để điều chế kali clorua KCl (dùng làm phân bón), người ta cho kim loại kali K tác dụng với khí clo Cl₂.

a) Viết phương trình hóa học của phản ứng.

b) Nếu có 6,02.10²³ nguyên tử K, cần lấy vào phản ứng bao nhiêu phân tử Cl₂ và thu được bao nhiêu phân tử KCl?

(Xem lại các bài tập 8.9*,9.6*,16.8* trước khi làm bài tập này và bài tập tiếp theo).

Phương pháp giải

a) Phương trình hóa học của phản ứng :

2K + Cl₂ → 2KCl

b) Xem lại bài 16.8*

Hướng dẫn giải

a) Phương trình hóa học: 2K + Cl₂ → 2KCl

b) Theo phương trình hóa học, ta có tỉ lệ:

Cứ 2 nguyên tử K tác dụng với 1 phân tử Cl₂ tạo thành 2 phân tử KCl.

Vậy số Clo lấy vào phản ứng khi có 6,02.10²³ phân tử K:

Số phân tử Cl₂ = (6,02.10²³ : 2) = 3,01.10²³ (phân tử)

Số phân tử KCl được tạo ra: (2.6,02.10²³ : 2) = 6,02.1023 (phân tử).

Những câu trong bài tập này coi là tiếp theo của bài tập 17.12*.

a) Tính khối lượng bằng gam của:

- 6,02.10²³ nguyên tử K,

- 6,02.10²³ nguyên tử Cl₂,

- 6,02.10²³ phân tử KCl

b) Tính khối lượng khí clo để tác dụng vừa đủ với 39g kim loại kali.

c) Từ khối lượng kim loại cho biết và khối lượng khí clo tính được trong câu b), tính khối lượng kali clorua thu được theo hai cách.

Phương pháp giải

a), b) Xem lại câu 8.9*

c) Cách 1: Tính theo phương trình hóa học.

Cách 2: Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng.

Hướng dẫn giải

a) Khối lượng tính bằng gam của:

- 6,02.10²³ nguyên tử K: 6,02.10²³ x 39.1,66.10^-24 ≈ 39 (g).

- 6,02.10²³ nguyên tử Cl2: 6,02.10²³ x 71.1,66.10^-24 ≈ 71 (g).

- 6,02.10²³ phân tử KCl: 6,02.10²³ x 74,5.1,66.10^-24 ≈ 74,5 (g).

b) 39 g kim loại kali là khối lượng của 6,02.10²³ nguyên tử K.

Số lượng nguyên tử K này tác dụng đủ với 3,01.10²³ phân tử Cl₂.

Khối lượng của số phân tử khí Cl₂ này là 71/2 = 35,5 (g).

c) Cách 1 : Theo phương trình hoá học trong bài 17.12* thì 6,02.10²³ nguyên tử K tác dụng với 3,01.10²³ phân tử Cl₂ tạo ra 6,02.10²³ phân tử KCl. Vậy khối lượng KCl thu được là 74,5 g.

Cách 2 : Theo định luật bảo toàn khối lượng :

m_KCl = m_K + m_Cl2 = 39 + 35,5 = 74,5 (g).