Giải bài tập SBT Hóa 11 Bài 40: Ancol

Trong các chất dưới đây, chất nào là ancol ?

A. 

B. 

C. 

D. CH₃−CH₂−O−CH₃

Phương phải giải

- Xem lại lí thuyết về Ancol

- Ancol là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm hiđroxyl (-OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon no, công thức R(OH)_n

Hướng dẫn giải

Trong các chất trên ancol là

Đáp án C

Chất sau có tên là gì ?

A. 1,1-đimetyletanol

B. 1,1-đimetyletan-1-ol

C. isobutan-2-ol

D. 2-metylpropan-2-ol

Phương phải giải

+ Danh pháp gốc chức: Ancol + Tên gốc hidrocacbon + ic

+ Tên thay thế: số chỉ vị trí nhánh - tên nhánh - tên mạch chính - số chỉ vị trí nhóm - OH + ol

Hướng dẫn giải

Tên gọi của chất trên là 2-metylpropan-2-ol

Đáp án D

Ancol isobutylic có công thức cấu tạo như thế nào ?

A. CH₃-CH₂-CH(CH₃)-OH

B. CH₃-CH(CH₃)-CH₂-OH

C. CH₃-C(CH₃)₂-CH₃

D. CH₃-CH(CH₃)-CH₂-CH₂-OH

Phương phải giải

Xem lại lí thuyết về Ancol

Hướng dẫn giải

Ancol isobutylic có công thức cấu tạo là CH₃-CH(CH₃)-CH₂-OH

Đáp án B

Trong số các ancol sau đây:

A. CH₃-CH₂-CH₂-OH

B. CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-OH

C. CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-OH

D. CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-OH

1. Chất nào có nhiệt độ sôi cao nhất ?

2. Chất nào có khối lượng riêng cao nhất ?

3. Chất nào dễ tan nhất trong nước ?

Phương phải giải

Xem lại lí thuyết về Ancol

- Các ancol từ C₁ đến khoảng C₁₂ ở điều kiện thường là chất lỏng, từ C₁ đến C₃ tan vô hạn trong nước.

- Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, độ tan trong nước của ancol đều cao hơn so với các hiđrocacbon có khối lượng mol phân tử tương đương, do tạo được liên kết hiđro giữa các phân tử ancol với nhau và giữa các phân tử ancol với nước.

Hướng dẫn giải

1. Chất có nhiệt độ sôi cao nhất là: CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-OH → Chọn D.

2. Chất có khối lượng riêng cao nhất là: CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-OH → Chọn D.

3. Chất dễ tan nhất trong nước là: CH₃-CH₂-CH₂-OH → Chọn A.

Trong số các phản ứng hoá học dưới đây, phản ứng nào là phản ứng oxi hoá - khử ?

A. 2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu + 2H₂O

B. C₂H₅OH + HBr → C₂H₅-Br + H₂O

C. C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂

D. 2C₂H₅OH → (C₂H₅)₂O + H₂O  (đk: 140^oC, H₂SO₄)

Phương phải giải

Phản ứng oxi hóa - khử là phản ứng hóa học trong đó có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố.

Hướng dẫn giải

C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂ là phản ứng oxi hoá - khử vì có sự thay đổi số oxi hóa

Đáp án C

Viết phương trình hoá học của phản ứng thực hiện các biến hoá dưới đây, ghi rõ điều kiện của từng phản ứng:

Tinh bột ⁽¹⁾→ Glucozơ ⁽²⁾→ Ancol etylic ⁽³⁾→ Anđehit axetic.

Phương phải giải

Học sinh nắm vững kiến thức về các hợp chất để viết PTHH

Hướng dẫn giải

(1) (C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O ^Enzim→ nC₆H₁₂O₆

(2) C₆H₁₂O₆ ^Enzim→ 2C₂H₅OH + 2CO₂

(3) C₂H₅OH + CuO (t^o) → C₂H₅OH + CuO

Từ ancol propylic và các chất vô cơ, có thể điều chế propen, propyl bromua, đipropyl ete. Viết phương trình hoá học của các phản ứng thực hiện các chuyển hoá đó.

Phương phải giải

Học sinh nắm vững kiến thức về các hợp chất để viết PTHH

Hướng dẫn giải

CH₃−CH₂−CH₂−OH → CH₃−CH=CH₂ + H₂O   (đk: H₂SO₄, 170^oC)

CH₃−CH₂−CH₂−OH + HBr (t^o)→ CH₃−CH₂−CH₂−Br + H₂O

CH₃−CH₂−CH₂−OH → CH₃−CH₂−CH₂−O−CH₂−CH₂−CH₃ + H₂O  (đk: H₂SO₄, 140^oC)

Chất A là một ancol no mạch hở. Để đốt cháy hoàn toàn 0,35 mol A phải dùng vừa hết 31,36 lít O₂ (đktc). Hãy xác định công thức phân tử, công thức cấu tạo và tên của A.

Phương phải giải

- Gọi CTPT của A: C_nH_2n+2O_x

- PTHH: \({C_n}{H_{2n + 2}}{O_x} + \dfrac{{3n + 1 - x}}{2}{O_2} \to nC{O_2} + (n + 1){H_2}O\)

- Tính theo PTTH, lập phương trình biểu diễn x theo n.

- Biện luận n → x → CTPT của A.

- Viết CTCT của A.

Hướng dẫn giải

Ancol no mạch hở là \({C_n}{H_{2n + 2 - x}}{(OH)_x}\)

CTPT là C_nH_2n+2O_x.

Ở các ancol đa chức, mỗi nguyên tử cacbon không thể kết hợp với quá 1 nhóm OH

Vì vậy 1 \( \le \) x \( \le \) n.

1 \( \le \) 3n - 7 \( \le \) n

2,67 \( \le \) n \( \le \) 3,5 ; n nguyên →  n = 3

→ x = 3.3 - 7 = 2.

Công thức phân tử : C₃H₈O₂.

Các công thức cấu tạo :

CH₂OH-CH₂-CH₂OH ( propan-1,3-điol )

CH₃-CHOH-CH₂OH ( propan-1,2-điol )

Chất X là một ancol không no đơn chức, phân tử có 1 liên kết đôi. Để đốt cháy hoàn toàn 1,45 g X cần dùng vừa hết 2,24 lít O₂ (đktc). Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo và tên chất X.

Phương phải giải

- Gọi chất X có dạng C_nH_2n-1OH, CTPT là C_nH_2nO

- Viết PTHH: \({C_n}{H_{2n}}O + \dfrac{{3n - 1}}{2}{O_2} \to nC{O_2} + n{H_2}O\)

- Tính theo PTHH → n → CTPT

- Viết CTCT.

Hướng dẫn giải

Chất X có dạng C_nH_2n-1OH, CTPT là C_nH_2nO

\({C_n}{H_{2n}}O + \dfrac{{3n - 1}}{2}{O_2} \to nC{O_2} + n{H_2}O\)

Theo phưomg trình : Cứ (14n + 16) g X tác dụng với \(\dfrac{{3n - 1}}{2}\) mol O₂

Theo đầu bài: Cứ 1,45 g X tác dụng với \(\dfrac{{2,24}}{22,4}\) = 0,1 (mol) O₂.

\(\dfrac{{14n + 16}}{{1,45}} = \dfrac{{3n - 1}}{{2.0,1}} \Rightarrow n = 3\)

CTPT : C₃H₆O.

CTCT : CH₂ = CH - CH₂ - OH ( propenol )

Hỗn hợp M chứa hai ancol no, đơn chức, mạch hở kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Để đốt cháy hoàn toàn 35,6 g hỗn hợp M cần dùng vừa hết 63,84 lít O₂ (đktc). Hãy xác định công thức phân tử và phần trăm về khối lượng của từng chất trong hỗn hợp M.

Phương phải giải

Cách 1:

- Giả sử trong 35,6 g hỗn hợp M có x mol C_nH_2n+1OH và y mol C_n+1H_2n+3OH 

- Viết PTHH: \({C_n}{H_{2n + 1}}OH + \dfrac{{3n}}{2}{O_2} \to nC{O_2} + (n + 1){H_2}O\)

\({C_{n + 1}}{H_{2n + 3}}OH + \dfrac{{3n + 3}}{2}{O_2} \to (n + 1)C{O_2} + (n + 2){H_2}O\)

- Dựa vào dữ kiện đề bài lập hệ phương trình ẩn n, x, y.

- Giải và biện luận phương trình → x, y, n → CTPT và phần trăm về khối lượng của từng chất trong hỗn hợp M

Cách 2: Sử dụng phương pháp trung bình.

Hướng dẫn giải

Cách 1:

Số mol O₂: 

\(\begin{array}{l}
\dfrac{{3n{\rm{x}} + (3n + 3)y}}{2} = \dfrac{{63,84}}{{22,4}} = 2,85(mol)\\
\Rightarrow 3n{\rm{x}} + (3n + 3)y = 5,7\\
n{\rm{x}} + (n + 1)y = 1,9(2)
\end{array}\)

Hỗn hợp A chứa 2 ancol no, đơn chức, mạch hở. Để đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp A cần dùng vừa hết 3,36 lít O₂ (đktc). Trong sản phẩm cháy, khối lượng CO₂ nhiều hơn khối lượng H₂O là 1,88 g.

1. Xác định khối lượng hỗn hợp A.

2. Xác định công thức phân tử và phần trăm khối lượng của từng chất trong A nếu biết thêm rằng hai ancol đó khác nhau 2 nguyên tử cacbon.

Phương phải giải

Hướng dẫn giải

Cách 1:

Hỗn hợp A chứa glixerol và một ancol đơn chức. Cho 20,3 g A tác dụng với natri (lấy dư) thu được 5,04 lít H2 (đktc). Mặt khác 8,12 g A hoà tan vừa hết 1,96 g Cu(OH)₂. Xác định công thức phân tử, các công thức cấu tạo có thể có, tên và phần trăm về khối lượng của ancol đơn chức trong hỗn hợp A.

Phương phải giải

Khi 8,12 g A tác dụng với Cu(OH)₂ chỉ có 1 phản ứng hoá học :

2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → [C₃H₅(OH)₂O]₂ Cu + 2H₂O

                                                 đồng(II) glixerat

Số mol glixerol trong 8,12 g A = 2.số mol Cu(OH)₂ = 2.\(\dfrac{{1,96}}{{98}}\) =0,04 (mol).

Số mol glixerol trong 20,3 g A là: \(\dfrac{{0,04.20,3}}{{8,12}} = 0,1(mol)\).

Khối lượng glixerol trong 20,3 g A là : 0,1.92 = 9,2 (g).

Khối lượng R-OH trong 20,3 g A là : 20,3 - 9,2 = 11,1 (g).

Khi 20,3 g A tác dụng với Na có 2 phản ứng hoá học

2C₃H₅(OH)₃ + 6Na →  2C₃H₅(ONa)₃ + 3H₂

0,1 mol                                                  0,15mol

2R-OH + 2Na →  2R-ONa + H₂

x mol                                   0,5x mol

Số mol H₂ = \(0,15 + 0,5{\rm{x}} = \dfrac{{5,04}}{{22,4}} = 0,225(mol) \Rightarrow x = 0,15\).

Khối lượng 1 mol R-OH : \(\dfrac{{11,1}}{{0,15}} = 74(g)\).

R-OH = 74 → R = 74 - 17 = 57 ; R là  - C₄H₉

CTPT: C₄H₁₀O

Các CTCT và tên :

CH₃ - CH₂- CH₂ - CH₂ - OH ( butan-1-ol)

CH₃-CH₂-CH(CH₃)-OH (butan-2-ol)

CH₃-CH(CH₃)-CH₂-OH ( 2-metylpropan-1-ol)

CH₃-C(CH₃)₂-OH (2-metylpropan-2-ol)

Đun một hỗn hợp 2 ancol no, đơn chức, mạch hở với H₂SO₄ ở 140°C, thu được 72 g hỗn hợp 3 ete với số mol bằng nhau. Khối lượng nước tách ra trong quá trình tạo thành các ete đó là 21,6 g. Xác định công thức cấu tạo của 2 ancol và khối lượng mỗi ancol phản ứng.

Phương phải giải

- Viết các PTHH:

C_nH_2n+1OH + HOC_nH_2n+1 → C_nH_2n+1−O−C_nH_2n+1 + H₂O

C_mH_2m+1OH + HOC_mH_2m+1 → C_mH_2m+1−O−C_mH_2m+1 + H₂O

C_nH_2n+1OH + HOC_mH_2m+1 → C_nH_2n+1−O−C_mH_2m+1 + H₂O

- Số mol 3 ete = số mol H₂O → Số mol mỗi ete.

- Dựa vào dữ kiện "thu được 72 g hỗn hợp 3 ete với số mol bằng nhau" => pt toán học ẩn m, n.

- Biện luận n, m →  CTPT → Khối lượng của mỗi ancol

Hướng dẫn giải

Ta có:

C_nH_2n+1OH + HOC_nH_2n+1 → C_nH_2n+1−O−C_nH_2n+1 + H₂O

C_mH_2m+1OH + HOC_mH_2m+1 → C_mH_2m+1−O−C_mH_2m+1 + H₂O

C_nH_2n+1OH + HOC_mH_2m+1 → C_nH_2n+1−O−C_mH_2m+1 + H₂O

Số mol 3 ete = số mol H₂O = 21,6 : 18 = 1,2 mol 

Số mol mỗi ete là 1,2 : 3 = 0,4 mol

Khối lượng 3 ete :

(28n + 18).0,4 + (28m + 18).0,4 + (14n + 14m + 18).0,4 = 72.0 ⇒ n + m = 3.

Vì n và m đều nguyên và dương nên chỉ có thể n = 1 và m = 2 (hoặc ngược lại).

Hai ancol là CH₃-OH và CH₃-CH₂-OH.

Số mol mỗi ancol là 1,2 mol.

Khối lượng CH₃-OH là: 1,2.32 = 38,4 (g).

Khối lượng C₂H₅OH là: 1,2.46 = 55,2 (g).

Hỗn hợp khí A chứa 2 anken kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Tỉ khối của A đối với khí nitơ là 1,35.

1. Xác định công thức phân tử 2 anken.

2. Nếu hiđrat hoá một lượng hỗn hợp A (giả sử hiệu suất là 100%) thì được hỗn hợp ancol B, trong đó tỉ lệ về khối lượng giữa ancol bậc một và ancol bậc hai là 43 : 50. Hãy cho biết tên và phần trăm về khối lượng của từng ancol trong hỗn hợp B.

Phương phải giải

1. Dựa vào tỉ khối hơi của A → Biểu diễn khối lượng mol 2 anken theo ẩn n → C_nH_2n < 37,8 < C_n+1H_2n+2) → n →  CTPT 2 anken.

Hướng dẫn giải