Bệnh dị ứng sữa - triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Dị ứng sữa là một phản ứng miễn dịch với một trong nhiều protein có trong sữa động vật. Dị ứng sữa thường do alpha protein S1-casein trong sữa bò gây ra.

Sữa bò là nguyên nhân thường gặp gây dị ứng sữa, nhưng sữa từ cừu, dê, trâu và động vật có vú khác cũng có thể gây ra phản ứng.

Phản ứng dị ứng thường xảy ra vài phút đến vài giờ sau khi uống sữa. Các dấu hiệu và triệu chứng của dị ứng sữa từ nhẹ đến nặng như thở khò khè, nôn, phát ban và các vấn đề tiêu hóa. Đôi khi, dị ứng sữa có thể gây sốc phản vệ – một phản ứng đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng.

Dị ứng sữa đôi khi bị nhầm lẫn với không dung nạp lactose vì chúng thường có các triệu chứng tương tự nhau. Tuy nhiên, hai tình trạng này rất khác nhau. Không dung nạp lactose xảy ra khi cơ thể thiếu enzyme (lactase) để chuyển hóa đường lactose trong ruột – một loại đường có trong sữa.

Mức độ phổ biến của dị ứng sữa?

Sữa bò là nguyên nhân hàng đầu gây các phản ứng dị ứng ở trẻ nhỏ và là một trong 8 loại thực phẩm chịu trách nhiệm cho 90% các ca dị ứng ở trẻ nhỏ. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Các triệu chứng dị ứng sữa khác nhau từ người này sang người khác, xảy ra một vài phút đến vài giờ sau khi uống sữa hoặc ăn các sản phẩm chế biến từ sữa.

Ngay sau khi tiêu thụ sữa, các dấu hiệu và triệu chứng của dị ứng sữa có thể bao gồm:

Phát ban Thở khò khè Ói mửa

Các dấu hiệu và triệu chứng có thể mất nhiều thời gian hơn để phát triển bao gồm:

Phân lỏng, có thể có máu Tiêu chảy Bụng co thắt Ho hoặc thở khò khè Chảy nước mũi Chảy nước mắt Nổi mẩn ngứa trên da, thường quanh miệng Đau quặn bụng ở trẻ sơ sinh

Dị ứng sữa hoặc không dung nạp sữa

Dị ứng sữa khác với không dung nạp protein sữa hoặc không dung nạp lactose. Không giống như dị ứng sữa, không dung nạp không liên quan đến hệ miễn dịch. Không dung nạp sữa gây ra các triệu chứng khác nhau và đòi hỏi điều trị khác với dị ứng sữa.

Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của không dung nạp protein sữa hoặc không dung nạp lactose bao gồm các vấn đề tiêu hóa như đầy hơi, xì hơi hoặc tiêu chảy sau khi tiêu thụ sữa hoặc các sản phẩm có chứa sữa.

Sốc phản vệ

Dị ứng sữa có thể gây sốc phản vệ, một phản ứng đe dọa đến tính mạng làm thu hẹp đường hô hấp và ngăn chặn đường thở. Sữa là thực phẩm phổ biến nhất sau đậu phộng và các loại hạt, gây sốc phản vệ.

Nếu bạn hoặc con bạn có phản ứng đối với sữa, hãy nói với bác sĩ, dù là phản ứng nhẹ. Các xét nghiệm có thể giúp xác nhận bị dị ứng sữa, nhờ đó bạn có thể tránh được các phản ứng tồi tệ hơn trong tương lai.

Sốc phản vệ là trường hợp khẩn cấp và đòi hỏi điều trị bằng tiêm epinephrine (adrenaline) và đến phòng cấp cứu. Các dấu hiệu và triệu chứng bắt đầu ngay sau khi tiêu thụ sữa và có thể bao gồm:

Co thắt đường hô hấp, cổ họng sưng lên gây khó thở Mặt đỏ bừng Ngứa Sốc với huyết áp giảm đáng kể

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.

Tất cả các dị ứng thực phẩm là do một trục trặc trong hệ thống miễn dịch. Hệ thống miễn dịch của bạn cho rằng protein sữa là có hại nên nó sản xuất kháng thể immunoglobulin E (IgE) để trung hòa các protein có trong sữa (chất gây dị ứng). Lần sau khi bạn tiếp xúc với các protein này, các kháng thể IgE nhận ra chúng và báo hiệu hệ thống miễn dịch của bạn giải phóng histamine và các hóa chất khác, gây ra một loạt các dấu hiệu và triệu chứng dị ứng.

Có hai loại protein chính trong sữa bò có thể gây ra một phản ứng dị ứng:

Casein, được tìm thấy trong phần rắn của sữa Whey, được tìm thấy trong phần chất lỏng của sữa còn lại sau khi sữa lắng cục

Bạn hoặc con bạn có thể bị dị ứng với một hoặc cả hai loại protein. Những protein này có thể khó tránh bởi vì chúng cũng có trong một số thực phẩm chế biến. Hầu hết những người phản ứng với sữa bò sẽ phản ứng sữa cừu, dê và sữa trâu. Người bị dị ứng với sữa bò ít dị ứng với sữa đậu nành.

Hội chứng viêm ruột do thực phẩm chứa protein

Một chất gây dị ứng thực phẩm cũng có thể gây ra dị ứng thực phẩm chậm. Mặc dù thực phẩm nào cũng có thể kích hoạt dị ứng, sữa là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Phản ứng thường là nôn mửa và tiêu chảy, xảy ra trong vòng vài giờ sau khi ăn.

Không giống như một số dị ứng thực phẩm, bệnh này thường tự hết theo thời gian. Với các dị ứng sữa điển hình, ngăn chặn phản ứng viêm ruột do thực phẩm chứa protein liên quan đến việc tránh sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa.

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ bị dị ứng sữa như:

Các dị ứng khác. Nhiều trẻ dị ứng với sữa cũng bị các loại dị ứng khác. Dị ứng sữa thường xuất hiện đầu tiên. Viêm da dị ứng. Những trẻ có viêm da dị ứng – viêm da mãn tính thường gặp – có nhiều khả năng phát triển dị ứng thực phẩm. Bệnh sử gia đình. Nguy cơ bị dị ứng thực phẩm gia tăng nếu một hoặc cả bố lẫn mẹ bị dị ứng thực phẩm hoặc một loại dị ứng khác như sốt cỏ khô, hen suyễn, mề đay hoặc chàm. Tuổi tác. Dị ứng sữa phổ biến hơn ở trẻ em. Tuổi càng cao, hệ thống tiêu hóa trưởng thành hơn và các cơ quan sẽ ít phản ứng với sữa hơn.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán dị ứng sữa?

Các chuyên gia dị ứng sẽ tìm hiểu bệnh sử chi tiết bao gồm bạn ăn gì, triệu chứng bạn đã gặp phải, các triệu chứng kéo dài bao lâu và bạn đã làm để giảm bớt chúng. Các xét nghiệm dị ứng phổ biến nhất là chích da hoặc xét nghiệm máu; cả hai nhằm tìm kiếm sự hiện diện của kháng thể immunoglobulin E (IgE) là loại hóa chất được tạo ra khi cơ thể bạn tiếp xúc với chất mà nó nhạy cảm. Những kháng thể này kích hoạt các hóa chất gây ra các triệu chứng dị ứng.

Trong thử nghiệm chích da, chất lỏng chứa sữa hoặc protein chiết xuất từ sữa được bôi lên cẳng tay hoặc lưng. Da của bạn được chích bằng một cái tăm nhỏ và vô trùng, giúp chất lỏng thấm vào da. Nếu một lằn sưng, hơi đỏ to dần lên xuất hiện trong vòng 15 đến 20 phút trên da, đó có thể là dấu hiệu của một phản ứng dị ứng. Xét nghiệm mẫu máu để tìm sự hiện diện của kháng thể IgE. Các kết quả được báo cáo theo giá trị số.

Nghiên cứu cho thấy một số loại protein sữa (casein và hai loại protein được tìm thấy trong whey, alpha-lactalbumin và beta-lactalbumin) có nhiều khả năng gây ra các phản ứng nghiêm trọng. Một loại xét nghiệm máu mới hơn, được gọi là xét nghiệm thành phần, có thể giúp xác định nguy cơ bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng bằng cách thử nghiệm phản ứng với những protein đặc biệt.

Một thử nghiệm về dị ứng khác bạn có thể yêu cầu là một thử nghiệm thực phẩm. Dưới sự giám sát y tế, bạn sẽ ăn một lượng nhỏ thực phẩm chứa sữa hoặc sữa bột để xem có phản ứng xuất hiện hay không. Do bạn có thể bị phản ứng nghiêm trọng, nên xét nghiệm này chỉ được thực hiện tại phòng  dị ứng hoặc tại một trung tâm thử nghiệm thực phẩm với trang thiết bị cấp cứu và thuốc sẵn có.

Những phương pháp nào dùng để điều trị dị ứng sữa?

Cách duy nhất để ngăn chặn một phản ứng dị ứng là tránh sữa và các protein từ sữa. Điều này có thể khó khăn vì sữa là một thành phần phổ biến trong nhiều loại thực phẩm. Ngoài ra, một số người bị dị ứng với sữa có thể chịu đựng sữa dưới một số hình thức như sữa đun nóng khi nướng bánh hoặc một số thực phẩm chế biến như sữa chua. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về những gì cần tránh.

Mặc dù nỗ lực hết sức, nếu bạn hoặc con bạn vô tình tiêu thụ sữa, các loại thuốc như thuốc kháng histamin có thể làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng của phản ứng dị ứng nhẹ. Uống thuốc kháng histamin ngay sau khi tiếp xúc với sữa, có thể giúp giảm bớt sự khó chịu.

Nếu bạn hoặc con bạn có một phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ), bạn có thể cần tiêm thuốc epinephrine (adrenaline) khẩn cấp và đến phòng cấp cứu. Nếu bạn có nguy cơ mắc phản ứng nghiêm trọng, bạn hoặc con bạn có thể cần phải mang theo epinephrine tiêm (như EpiPen, Auvi-Q, những biệt dược khác) bất cứ lúc nào. Bác sĩ hoặc dược sĩ sẽ hướng dẫn cách sử dụng các thiết bị này để bạn chuẩn bị cho trường hợp khẩn cấp.

Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp bạn đối phó với dị ứng sữa:

Nếu bạn bị dị ứng nghiêm trọng hoặc là bố mẹ của trẻ bị dị ứng đe dọa tính mạng thì có thể rất căng thẳng. Những lúc này, bạn có thể trao đổi với những người có các tình huống tương tự có thể hữu ích. Ngoài việc hỗ trợ và khuyến khích, họ có thể cho lời khuyên hữu ích như cách làm việc hiệu quả với nhân viên ở trường học để đảm bảo nhu cầu y tế của con bạn được đáp ứng. Hãy hỏi bác sĩ nếu có bất kỳ nhóm hỗ trợ trong khu vực của bạn.

Trên đây là một số thông tin liên quan đến bệnh Dị ứng sữa, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh!