Bệnh dị ứng penicillin - triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Dị ứng penicillin là một phản ứng bất thường của hệ thống miễn dịch với thuốc kháng sinh penicillin. Penicillin được kê toa điều trị cho nhiều loại nhiễm khuẩn khác nhau.

Mức độ phổ biến của dị ứng penicillin

Khoảng 10% trường hợp bệnh nhân bị dị ứng với penicillin. Tuy nhiên, phần lớn các bệnh nhân (hơn 90%) có thể không thực sự bị dị ứng. Dị ứng với penicillin thường mất dần theo thời gian, dù bệnh nhân đã có tiền sử phản ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Các triệu chứng phổ biến của dị ứng penicillin là:

Ho, thở khò khè và khó thở Sốt Phát ban (mụn đỏ trên da, có thể bị ngứa) Ngứa mắt và chảy nước mắt Ngứa ở các bộ phận khác nhau Chảy nước mũi Da sưng tấy, thường xung quanh mặt Họng căng tức

Trong một số trường hợp hiếm hoi, bạn có thể có sốc phản vệ. Bạn hoặc ai đó gần bạn nên gọi cấp cứu nếu có các triệu chứng:

Đau bụng Thở khó khăn Tiêu chảy Chóng mặt, mê sảng hoặc ngất xỉu Co giật Họng hoặc lưỡi phồng lên Tức ngực Nôn hoặc buồn nôn

Mặc dù không phổ biến, một số phản ứng dị ứng có thể xảy ra vài ngày hoặc vài tuần sau đó. Dưới đây là một số các triệu chứng bạn nên chú ý:

Đau các khớp Sưng phù Phát ban Rất buồn nôn Rất mệt mỏi Sốt Cảm thấy không tỉnh táo Tim lỗi nhịp Có máu trong nước tiểu

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.

Dị ứng penicillin xảy ra khi hệ thống miễn dịch phản ứng nhầm lẫn, coi thuốc như một chất độc hại như nhiễm virus hoặc vi khuẩn.

Dị ứng phát triển khi hệ thống miễn dịch trở nên nhạy cảm với penicillin. Khi cơ thể tiếp xúc với penicillin lần đầu tiên, hệ thống miễn dịch cho rằng thuốc này là một chất có hại, do đó sản xuất ra một kháng thể với loại penicillin đó.

Lần tiếp theo, khi bạn uống loại penicillin đó, những kháng thể đặc hiệu nhận diện ra nó và hệ thống miễn dịch trực tiếp tấn công penicillin. Các hóa chất phóng thích từ hoạt động này gây ra các dấu hiệu và triệu chứng của dị ứng.

Tuy nhiên, lần tiếp xúc đầu tiên với penicillin có thể không rõ ràng. Một số bằng chứng cho thấy chỉ một lượng nhỏ penicillin trong thức ăn có thể đủ làm hệ thống miễn dịch tạo ra một kháng thể cho nó.

Penicillin và các loại thuốc liên quan

Penicillin thuộc nhóm thuốc kháng khuẩn được gọi là beta-lactam. Mặc dù cơ chế của các thuốc khác nhau, nói chung chúng đều chống lại nhiễm trùng bằng cách tấn công vào thành tế bào của vi khuẩn. Ngoài penicillin, các beta-lactam khác liên quan đến phản ứng dị ứng hay gặp là nhóm cephalosporin.

Nếu bạn đã có một phản ứng dị ứng với một loại penicillin, bạn có thể (nhưng không nhất thiết) bị dị ứng với các loại penicillin khác hoặc với một số cephalosporin.

Các thuốc nhóm penicillin bao gồm:

Amoxicillin Ampicillin Dicloxacillin Oxacillin Penicillin G Penicillin V Piperacillin Ticarcillin

Cephalosporin bao gồm:

Cefaclor Cefadroxil Cefazolin Cefdinir Cefotetan Cefprozil Cefuroxim Cephalexin

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ gây dị ứng penicillin như:

Có bệnh sử bị các loại dị ứng khác như dị ứng thức ăn hay sốt cỏ khô Phản ứng dị ứng với một loại thuốc khác Gia đình có người bị dị ứng thuốc Tăng tiếp xúc với penicillin như dùng liều cao, sử dụng lặp đi lặp lại hoặc kéo dài thời gian sử dụng Một số bệnh liên quan đến các phản ứng thuốc dị ứng như nhiễm HIV hoặc virus Epstein-Barr

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán dị ứng penicillin?

Khám lâm sàng toàn diện và các xét nghiệm chẩn đoán thích hợp là rất cần thiết để có một chẩn đoán chính xác. Chẩn đoán dị ứng penicillin sai có thể dẫn đến việc sử dụng thuốc kháng sinh khác ít hiệu quả hoặc chi phí cao hơn.

Bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe và hỏi bạn các câu hỏi. Các thông tin chi tiết về sự xuất hiện các triệu chứng, thời điểm bạn uống thuốc, các triệu chứng nhẹ dần hay xấu đi là manh mối quan trọng giúp bác sĩ chẩn đoán.

Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung hoặc giới thiệu bạn đến một chuyên gia dị ứng để kiểm tra. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

Kiểm tra da

Với xét nghiệm da, chuyên gia dị ứng hoặc y tá đưa một lượng nhỏ penicillin nghi ngờ vào da với một cây kim nhỏ xíu hay tiêm dưới da. Một phản ứng dương tính đối với thử nghiệm này là một vết màu đỏ, ngứa hoặc sưng tấy.

Kết quả dương tính cho thấy nhiều khả năng bạn bị dị ứng penicillin. Kết quả xét nghiệm âm tính thường có nghĩa là bạn không bị dị ứng với penicillin, nhưng kết quả âm tính khó để giải thích hơn vì một số loại phản ứng thuốc không thể phát hiện bằng xét nghiệm da.

Thử thuốc tăng dần liều

Nếu chẩn đoán dị ứng penicillin không chắc chắn hoặc bác sĩ đánh giá dị ứng không dựa trên các triệu chứng và các kết quả xét nghiệm, bác sĩ có thể đề nghị thử thuốc tăng dần liều.

Với phương pháp này, bạn sẽ nhận được 4-5 liều penicillin nghi ngờ, bắt đầu với một liều nhỏ và tăng đến liều mong muốn. Nếu bạn đạt đến liều điều trị mà không có phản ứng, bác sĩ sẽ kết luận bạn không bị dị ứng với loại thuốc penicillin đó. Bạn sẽ có thể sử dụng thuốc theo toa.

Tương tự như vậy, nếu bạn bị dị ứng với một loại penicillin, bác sĩ có thể đề nghị thử thuốc tăng dần với một loại penicillin hoặc cephalosporin để gây ra một phản ứng dị ứng. Các thuốc này được biết là ít gây dị ứng hơn do tính chất hóa học của nó. Điều này sẽ cho phép bác sĩ xác định loại kháng sinh có thể sử dụng an toàn trong điều trị nhiễm trùng hiện tại và hướng dẫn lựa chọn phương pháp điều trị trong tương lai.

Trong thời gian thử thuốc, bác sĩ cần giám sát cẩn thận và bảo đảm các dịch vụ chăm sóc hỗ trợ có sẵn để đối phó với phản ứng bất lợi.

Những phương pháp nào dùng để điều trị dị ứng penicillin?

Điều trị các triệu chứng  

Các can thiệp sau đây có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng của phản ứng dị ứng với penicillin:

Dừng thuốc. Nếu bác sĩ xác định bạn bị dị ứng với penicillin – hoặc có khả năng bị dị ứng – ngừng thuốc là bước đầu tiên trong điều trị. Thuốc kháng histamin. Bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng histamin hoặc đề nghị một thuốc kháng histamin không cần toa như diphenhydramine (Benadryl) giúp ngăn chặn các hóa chất của hệ thống miễn dịch được kích hoạt trong phản ứng dị ứng. Corticosteroid. Corticosteroid dạng uống hoặc tiêm có thể được dùng để điều trị viêm liên quan đến các phản ứng nghiêm trọng hơn. Điều trị sốc phản vệ. Sốc phản vệ đòi hỏi tiêm epinephrine ngay lập tức cũng như chăm sóc tại bệnh viện để duy trì huyết áp và hỗ trợ hô hấp.

Giảm mẫn cảm vơi thuốc

Nếu không có các lựa chọn điều trị kháng sinh khác, bác sĩ có thể đề nghị cách điều trị gọi là giảm mẫn cảm với thuốc, giúp bạn có thể sử dụng penicillin để điều trị nhiễm trùng. Với phương pháp này, bạn nhận được một liều lượng rất nhỏ và sau đó tăng dần liều mỗi 15-30 phút trong quá trình vài giờ đến vài ngày. Nếu bạn có thể đạt được liều lượng mong muốn mà không có phản ứng, bạn có thể tiếp tục liệu trình điều trị.

Bạn cần được theo dõi một cách cẩn thận với phương pháp can thiệp này và bảo đảm chăm sóc hỗ trợ có sẵn để kịp thời đối phó với các phản ứng. Giảm mẫn cảm hiếm khi được sử dụng nếu bệnh nhân đã bị một phản ứng với penicillin nghiêm trọng, đe dọa tính mạng trong quá khứ.

Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp bạn tránh được dị ứng penicillin:

Thông báo cho nhân viên y tế. Hãy chắc chắn rằng dị ứng với penicillin hoặc dị ứng các thuốc kháng sinh khác được ghi rõ trong hồ sơ bệnh án của bạn. Thông báo cho bác sĩ khác như nha sĩ hoặc các bác sĩ chuyên khoa. Đeo vòng. Đeo vòng cảnh báo y tế ghi rõ dị ứng thuốc bạn có. Những thông tin này giúp nhân viên y tế lựa chọn cách điều trị thích hợp trong trường hợp khẩn cấp.

Trên đây là một số thông tin liên quan đến bệnh Dị ứng penicillin, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh!