Giải bài tập SGK Công nghệ 7 Ôn tập phần 1: Trồng trọt

Nêu vai trò và nhiệm vụ của trồng trọt? 

Phương pháp giải

- Xem lại lý thuyết về nhiệm vụ của trồng trọt

- Trồng trọt có vai trò: cung cấp lượng thực, thực phẩm, nguyên liệu, thức ăn, nông sản,...

Hướng dẫn giải

- Nhiệm vụ của trồng trọt: Đảm bảo lương thực, thực phẩm cho tiêu dùng trong nước, tăng trưởng kinh tế và tạo ra sản phẩm để xuất khẩu.

- Vai trò của trồng trọt: 

• Cung cấp lượng thực, thực phẩm cho con người. VD: gạo,bắp,khoai...
• Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến. VD: trái cây..
• Cung cấp thức ăn cho chăn nuôi. VD: thóc, cám cỏ...
• Cung cấp nông sản cho sản xuất, xuất khẩu. VD: chè, cà phê, cao su...

Đất trồng là gì? Trình bày thành phần và tính chất chính của đất trồng? 

Phương pháp giải

- Xem lại lý thuyết về khái niệm đất trồng

- Thành phần chính của đất trồng gồm 3 phần: rắn, lỏng và khí

- Tính chất chính cả đất bao gồm các thành phần cơ giới, độ pH,....

Hướng dẫn giải

- Đất trồng là lớp bề mặt tươi xốp của vỏ trái đất mà trên đó thực vật có thể sinh sống và sản xuất ra sản phẩm nông sản

- Thành phần chính của đất trồng:

• Phần rắn: Gồm thành phần hữu cơ và thành phần vô cơ cung cấp dinh dưỡng cho cây
• Phần lỏng: Cung cấp nước cho cây.
• Phần khí: Gồm oxi, nitơ và CO₂ cung cấp cho cây

- Tính chất chính của đất:

• Khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng,
• Có độ chua, độ kiềm, và độ phì nhiêu
• Thành phần cơ giới của đất

Vai trò và cách sử dụng phân bón trong sản xuất nông nghiệp?

Phương pháp giải

- Vai trò của phân bón làm tăng độ phì nhiêu cho đất

- Cách sử dụng tùy giai đoạn phát triển

Hướng dẫn giải

- Vai trò: Phân bón làm tăng độ phì nhiêu của đất, làm tăng năng suất cây trồng và chất lượng nông sản.

- Cách sử dụng: Tuỳ theo từng thời kì mà người ta có cách sử dụng phân bón khác nhau như bón lót hay bón thúc.

Nêu vai trò của giống và phương pháp chọn tạo giống cây trồng? 

Phương pháp giải

- Giống là một trong những yếu tố làm tăng năng suất và chất lượng nông sản

- Một số phương pháp chọn tạo giống như: chọn lọc, lai,...

Hướng dẫn giải

- Vai trò của giống: Giống cây trồng tốt có tác dụng làm tăng năng suất, tăng chất lượng nông sản, tăng vụ và làm thay đổi cơ cấu cây trồng trong năm.

- Phương pháp chọn tạo giống cây trồng:  Phương pháp chọn lọc, phương pháp lai, phương pháp gây đột biến và phương pháp nuôi cấy mô.

Trình bày khái niệm về sâu, bệnh hại cây trồng và các biện pháp phòng trừ? 

Phương pháp giải

- Xem lại lý thuyết về khái niệm sâu, bệnh hại cây trồng

- Một số biện pháp phòng trư như: canh tác, thủ công, hóa học,.....

Hướng dẫn giải

- Khái niệm:

• Bệnh hại: là trạng thái không bình thường của cây do điều kiện sống bất lợi hoặc do vi sinh vật gây nên 
• Sâu hại: là loài động vật thuộc ngành chân khớp cơ thể gồm 3 phần: đầu, ngực, bụng.

- Cách phòng trừ sâu, bệnh hại: 

• Biện pháp canh tác và sử dụng giống chống chịu sâu bệnh.
• Biện pháp thủ công.
• Biện pháp hoá học.
• Biện pháp sinh học.
• Biện pháp kiểm dịch thực vật.

Em hãy giải thích tại sao biện pháp canh tác và sử dụng giống chống sâu, bệnh để phòng trừ sâu, bệnh lại ít tốn công, dễ thực hiện, chi phí ít, nhưng mang lại nhiều hiệu quả? 

Phương pháp giải

Hai biện pháp trên hạn chế được sâu bệnh rất nhiều, thực hiện lại ít tốn công hơn so với các biện pháp khác.

Hướng dẫn giải

- Sử dụng biện pháp canh tác: Diệt mầm mống sâu bệnh trong đất, tránh thời kì sâu bệnh phát triển mạnh, thay đổi điều kiện sống và nguồn thức ăn

- Sử dụng giống chống sâu bệnh: Hạn chế sâu bệnh phát triển, cây có sức để kháng cao.

Hãy nêu tác dụng của các biện pháp làm đất và bón phân lót đối với cây trồng ? 

Phương pháp giải

- Các biện pháp làm đất có tác dụng làm diệt cỏ dại, làm đất tơi xốp,...

- Các biện pháp bón phân lót có tác dụng: cung cấp chất dinh dưỡng cho cây con

Hướng dẫn giải

- Tác dụng của làm đất:

• Làm cho đất tơi xốp.
• Tăng khả năng giữ nước, chất dinh dưỡng 
• Diệt cỏ dại và mầm mống sâu bệnh 
• Tạo điều kiện cho cây sinh trưởng và phát triển tốt 

- Tác dụng của bón phân lót:

• Bón phân vào đất trước khi gieo trồng, để phân có thời gian phân hủy thành các chất tan thì cây mới hấp thụ được.
• Bón phân lót nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây con khi nó mới mọc, mới bén rễ.

Tại sao phải tiến hành kiểm tra, xử lí hạt giống trước khi gieo trồng cây nông nghiệp? 

Phương pháp giải

Phải thực hiện các công việc kiểm tra và xử lý trước khi gieo trồng để kích thích nảy mầm và trừ sâu bệnh hại.

Hướng dẫn giải

Kiểm tra, xử lí hạt giống trước khi gieo trồng giúp chúng ta phát hiện ra mầm mống sâu bệnh có trong hạt hay giống có lẫn hạt khác hoặc cỏ dại không. Ngoài ra còn làm kích thích hạt nảy mầm nhanh và diệt trừ sâu bệnh có ở hạt

Em hãy nêu ưu, nhược điểm của phương pháp gieo trồng bằng hạt và trồng cây con?

Phương pháp giải

Dựa vào yêu cầu kỹ thuật, công lao động, sự thất thoát để so sánh ưu, nhược điểm của 2 phương pháp

Hướng dẫn giải

- Gieo bằng hạt:

• Ưu điểm: tốn ít công lao động, đơn giản, dễ làm, nhanh
• Nhược điểm: không đảm bảo được mật độ khoảng cách giữa các cây với nhau, độ nông sâu của cây so với mặt đất, thất thoát nhiều vì sâu kiến

- Trồng cây con:

• Ưu điểm: ít thất thoát hạt giống, đảm bảo về mật độ, khoảng cách, độ nông sâu
• Nhược điểm: lâu, tốn công, yêu cầu kỹ thuật cao hơn

Hãy nêu tác dụng của việc chăm sóc đối với cây trồng.

Giải thích câu tục ngữ: "Công cấy là công bỏ, công làm cỏ là công ăn".? 

Phương pháp giải

- Các công việc chăm sóc đối với cây trồng:

• Tỉa dặm cây
• Làm cỏ
• Vun xới
• Tưới nước
• Tiêu nước

- Câu tục ngữ nói về tác dụng của việc chăm sóc cây trồng

Hướng dẫn giải

- Tác dụng của các công việc chăm sóc cây trồng:

• Tỉa dặm cây: Điều chỉnh mật độ khoảng cách của cây trồng hợp lý
• Làm cỏ: Diệt trừ cỏ dại và mầm mống sâu bệnh
• Vun xới: Làm đất tơi xốp, hạn chế bốc mặn, bốc phèn và chống đổ
• Tưới nước: Cung cấp đủ nước và kịp thời để cây phát triển, sinh trưởng tốt
• Tiêu nước: Để cây khỏi bị chết, ngập úng khi thừa nước

- Giải thích câu tục ngữ “Công cấy là công bỏ, công làm cỏ là công ăn” có nghĩa là công trồng cây chưa quyết định được năng suất và chất lượng cây trồng. Muốn cây sinh trưởng tốt, đạt năng suất cao thì phải phụ thuộc vào kĩ thuật chăm sóc cây. Ở đây muốn nhấn mạnh tác dụng của công việc chăm sóc cây trồng là rất lớn.

Hãy nêu tác dụng của việc thu hoạch đúng thời vụ, bảo quản và chế biến kip thời đối với nông sản. Liên hệ ở địa phương em đã thực hiện như thế nào?

Phương pháp giải

Tác dụng của việc thu hoạch đúng thời vụ, bảo quản và chế biến kip thời  sẽ giảm hao hụt  chất lượng và năng suất.

Hướng dẫn giải

- Thu hoạch đúng thời vụ, bảo quản và chế biến kịp thời đối với nông sản để giảm hao hụt, giữ được chất lượng sản phẩm, sử dụng được lâu dài…

- Ở địa phương em đa số là trồng lúa: Nên song song với việc thu hoạch đúng thời hạn là sự kết hợp với phương pháp bảo quản kín. Thóc sau khi phơi khô sẽ được đóng bao tải và cho vào kho.

Em hãy nêu những ảnh hưởng của phân bón đến môi trường sinh thái? 

Phương pháp giải

Phân bón có thể có lợi hoặc có hại đối với môi trường sinh thái tùy theo mức độ khác nhau

Hướng dẫn giải

Ảnh hưởng của phân bón đến môi trường sinh thái:

- Nếu bón phân cân đối, hợp lý: Giúp cho môi trường tốt hơn, giúp cải tạo đất chua.

- Nếu bón quá nhiều hay quá ít: Môi trường bị ô nhiễm, đất bạc màu.

Em hãy nêu tác hại của thuốc hoá học trừ sâu, bệnh đối với môi trường, con người và các sinh vật khác?

Phương pháp giải

Tác hại của thuốc hoá học trừ sâu, bệnh:

- Đối với con người gây ngộ độc thực phẩm

- Đối với động, thực vật tự nhiên gây ngộ độc, hư hại cây trồng

- Đối với môi trường gây ô nhiễm

Hướng dẫn giải

- Đối với con người: 

Khi ta ăn những loại thực phẩm có chứa thuốc trừ sâu thì ta dễ bị ngộ độc thực phẩm trường hợp nặng có thể dẫn tới tử vong.

- Đối với động, thực vật tự nhiên:

• Làm cho động vật bị ngộ độc.
• Việc lạm dụng quá nhiều thuốc trừ sâu hoặc sử dụng, mua thuốc trừ sâu không đúng cũng dẫn đến làm hư hại cây trồng.

(Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến một số loài động, thực vật trên thế giới bị tuyệt chủng)

- Đối với môi trường:

• Làm ô nhiễm đất 
• Ô nhiễm nước sông, nước ngầm