Giải bài tập SBT Địa lí 12 Bài 28: Vấn đề tổ chức lãnh thổ công nghiệp

Trình bày khái niệm về tổ chức lãnh thổ công nghiệp và hoàn thiện sơ đồ thể hiện các nhân tố ảnh hưởng tới việc tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở nước ta dưới đây:

a) Khái niệm

b) Sơ đồ

Phương pháp giải

Cần nắm rõ kiến thức về tổ chức lãnh thổ công nghiệp để trình bày khái niệm cũng như chỉ ra những nhân tố ảnh hưởng tới việc tổ chức lãnh thổ công nghiệp:

- Bên trong:

+ Vị trí địa lí

+ Tài nguyên thiên nhiên

+ Điều kiện kinh tế- xã hội

- Bên ngoài:

+ Thị trường

+ Hợp tác quốc tế

Gợi ý trả lời

a) Tổ chức lãnh thổ công nghiệp là sự sắp xếp, phối hợp giữa các quá trình và cơ sở sản xuất công nghiệp trên một lãnh thổ nhất định để sử dụng hợp lý các nguồn lực sẵn có nhằm đạt hiệu quả cao về các mặt kinh tế, xã hội, môi trường.

b) Các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp 

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hoàn thành bảng sau:

Phương pháp giải

Cần nắm được kĩ năng đọc bản đồ kết hợp với kiến thức về đặc điểm các hình thức tổ chức của:

- Điểm công nghiệp

- Khu công nghiệp

- Trung tâm công nghiệp

- Vùng công nghiệp 

Gợi ý trả lời

Giải thích tại sao các khu công nghiệp tập trung lại phân bố chủ yếu ở Đông Nam Bộ, Đồng Bằng sông Hồng và Duyên hải miền Trung?

Phương pháp giải

Để giải thích nguyên nhân dẫn đến các khu công nghiệp tập trung lại phân bố chủ yếu ở Đông Nam Bộ, Đồng Bằng sông Hồng và Duyên hải miền Trung, dựa vào đặc điểm về:

- Vị trí địa lí

- Nguồn nguyên liệu

- Nguồn lao động

- Cơ sở hạ tầng

- Thị trường tiêu thụ

Gợi ý trả lời

Các khu công nghiệp tập trung lại phân bố chủ yếu ở Đông Nam Bộ, Đồng Bằng sông Hồng và Duyên hải miền Trung vì:

- Nằm trong các vùng kinh tế trọng điểm (phía Nam, miền Trung)

- Có nguồn nguyên liệu nông, lâm, thủy sản tại chỗ phong phú.

- Nguồn lao động dồi dào có chất lượng cao; người dân sớm tiếp cận với kinh tế thị trường, nên thích ứng nhanh chóng trong quá trình đổi mới.

- Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất - kĩ thuật phục vụ công nghiệp khá tốt.

- Thị trường tiêu thụ rộng lớn ở trong và ngoài nước.

- Là nơi thu hút đầu tư nước ngoài lớn.

- Chính sách ưu đãi trong phát triển khu công nghiệp.

Căn cứ vào bản đồ "Công nghiệp chung" trong SGK hoặc Atlat Địa lí Việt Nam, hãy:

a) Kể tên 5 trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình và 5 trung tâm công nghiệp có quy mô nhỏ của nước  ta.

- Các trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình

- Các trung tâm công nghiệp có quy mô nhỏ

b) Kể tên 5 trung tâm công nghiệp lớn của cả nước và cơ cấu ngành của mỗi trung tâm

c) Hãy so sánh cơ cấu ngành của hai trung tâm công nghiệp Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh

- Giống:

- Khác:

Phương pháp giải

a) Dựa vào kĩ năng đọc bản đồ để xác định các trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình và nhỏ theo yêu cầu đề bài.

b) Dựa vào kĩ năng đọc bản đồ để xác định các trung tâm công nghiệp lớn và cơ cấu ngành của mỗi trung tâm.

c) Để tìm ra điểm giống và khác nhau giữa hai trung tâm công nghiệp Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, dựa vào đặc điểm về:

- Quy mô

- Cơ cấu ngành

Gợi ý trả lời

a)

- 5 trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình: Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, Vũng Tàu, Đồng Nai

- 5 trung tâm công nghiệp có quy mô nhỏ: Việt Trì, Thái Nguyên, Vinh, Nha Trang, Hưng Yên

b) 5 trung tâm công nghiệp lớn nhất của nước ta và cơ cấu ngành của mỗi trung tâm:

- Tp Hồ Chí Minh: Luyện kim đen, luyện kim màu, chế biến nông sản, nhiệt điện, sản xuất giấy, xenlulo, cơ khí, điện tử, dệt may, hóa chất, phân bón, đóng tàu, sản xuất ô tô, sản xuất vật liệu xây dựng

- Hà Nội: cơ khí, sản xuất ô tô, hóa chất, phân bón, chế biến nông sản, dệt may, sản xuất giấy, xenlulo,điện tử, sản xuất vật liệu xây dựng, luyện kim đen

- Hải Phòng: cơ khí, luyện kim đen, chế biến nông sản, dệt, may, sản xuất vật liệu xây dựng, đóng tàu.

- Biên Hòa: Dệt, may, sản xuất vật liệu xây dựng, cơ khí, hóa chất, phân bón, điện tử, sản xuất giấy, xenlulo, chế biến nông sản.

- Vũng Tàu: Luyện kim đen, chế biến nông sản, nhiệt điện, cơ khí, đóng tàu, dệt may, hóa chất, phân bón, sản xuất vật liệu xây dựng.

c) So sánh cơ cấu ngành của hai trung tâm công nghiệp Hà Nội và Tp Hồ CHí Minh

- Giống nhau:

+ Đều là trung tâm công nghiệp có quy mô rất lớn (trên 120 nghìn tỉ đồng)

+ Có cơ cấu ngành công nghiệp đa dạng

- Khác nhau:

Tp. Hồ Chí Minh có cơ cấu ngành công nghiệp đa dạng hơn Hà Nội