Hoá học 8 Bài 6: Đơn chất và hợp chất - Phân tử
Các em có thể đặt câu hỏi: "Làm sao học hết được hàng chục triệu chất khác nhau?" Không phải băn khoăn về điều đó, các nhà hóa học đã phân chia các chất thành từng loại, rất thuận lợi cho việc nghiên cứu, Bài học hôm nay sẽ giới thiệu sự phân loại của chất và cho thấy phân tử là hạt hợp thành của hầu hết các chất.
Mục lục nội dung
1. Tóm tắt lý thuyết
1.1. Đơn chất
a. Đơn chất là gì?
⇒ Định nghĩa: Đơn chất do 1 nguyên tố hoá học cấu tạo nên.
- Đơn chất kim loại: Dẫn điện, dẫn nhiệt, có ánh kim.
- Đơn chất phi kim: Không dẫn điện, dẫn nhiệt, không có ánh kim.
*Kết luận: Đơn chất do 1 Nguyên tố hóa học cấu tạo nên. Gồm 2 loại đơn chất :
- Kim loại.
- Phi kim.
b. Đặc điểm cấu tạo
- Đơn chất Kim loại: Nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo một trật tự xác định.
- Đơn chất Phi kim: Nguyên tử liên kết với nhau theo một số nhất định (Thường là 2).
1.2. Hợp chất:
a. Hợp chất là gì?
- Định nghĩa: Hợp chất là những chất tạo nên từ 2 Nguyên tố hóa học trở lên.
- Hợp chất gồm:
+ Hợp chất vô cơ: H2O, NaOH, NaCl, H2SO4...
+ Hợp chất hữu cơ: CH4 (Mêtan), C12H22O11 (đường), C2H2 (Axetilen), C2H4 (Etilen)...
b. Đặc điểm cấu tạo
- Trong hợp chất: Nguyên tố liên kết với nhau theo một tỷ lệ và một thứ tự nhất định
1.3. Phân tử
a. Định nghĩa
Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hoá học của chất.
b. Phân tử khối
- Phân tử khối là khối lượng của một phân tử tính bằng đơn vị Cacbon.
1.4. Trạng thái tự nhiên
- Mỗi mẫu chất là một tập hợp vô cùng lớn những hạt nguyên tử hay phân tử .
- Tuỳ điều kiện môĩ chất có thể ở 3 trạng thái: rắn, lỏng, khí.ở trạng thái khí các hạt cách xa nhau.
2. Bài tập minh họa
2.1. Dạng 1: Quan sát mô hình đơn chất, hợp chất
Quan sát mô hình tượng trưng các mẫu chất hình 1.25 và hoàn thành bảng sau
Hướng dẫn giải
2.2. Dạng 2: Phát biểu đúng sai
Dựa vào hình bên, hãy cho biết phát biểu sau đây là đúng. Nước và amoniac:
A. Đều là đơn chất
B. Đều chứa nguyên tử hiđro
C. Đều chứa những nguyên tử cùng loại.
D. Đều có 3 nguyên tử trong phân tử.
Hướng dẫn giải
H2O và NH3 đều là hợp chất nên phát biểu A sai.
H2O và NH3 đều chứa nguyên tử hiđro nên phát biểu B đúng.
H2O chứa H và O là những nguyên tử khác loại, NH3 chứa H và N là những nguyên tử khác loại nên phát biểu C sai.
H2O có 3 nguyên tử trong phân tử, NH3 có 4 nguyên tử trong phân tử nên phát biểu D sai.
Chọn B
2.3. Dạng 3: Giải thích hiện tượng
Dựa vào sự phân bố phân tử khi chất ở trạng thái khác nhau hãy giải thích vì sao:
a) Nước lỏng tự chảy loang ra trên khay đựng.
b) Một mililít nước lỏng khi chuyển sang thể hơi lại chiếm một thể tích khoảng 1300 ml (ở nhiệt độ thường).
Hướng dẫn giải
a) Khi nước ở trạng thái lỏng, các phân tử nước ở gần sát nhau và chuyển động trượt lên nhau nên nước lỏng tự chảy loang ra trên khay đựng.
b) Tuy số lượng phân tử nước như nhau nhưng nước ở thể hơi có thể tích rất lớn so với khi ở thể lỏng. Nguyên nhân là do sự phân bố của các phân tử: ở thể lỏng các phân tử nước ở ngay sát nhau, chuyển động trượt lên nhau; ở thể hơi thì các phân tử nước ở rất xa nhau, chuyển động nhanh và về nhiều phía khác nhau.
3. Luyện tập
3.1. Bài tập tự luận
Câu 1: So sánh đơn chất và hợp chất?
Câu 2: Tính phân tử khối của các chất sau đây: HCl, SO2, NaCl, KOH?
Câu 3: Em hãy chọn những chất cho sẵn để điền vào chỗ trống những câu sau đây:
1..............................là thành phần chính của than.
2. Trang sức đắt tiền được làm từ ............................
3. Dây điện thường được làm từ ……….. được bọc một lớp chất dẻo.
4. Không khí gồm nhiều chất khí, trong đó ...................chiếm 20% về thể tích.
Những chất chúng ta vừa nhắc ở trên: kim loại đồng, kim loại vàng, khí oxi, cacbon được gọi là đơn chất. Vậy đơn chất là gì?
Câu 4: Mô hình phân tử nào của đơn chất?
3.2. Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Nói như sau có đúng không ( có thể chọn nhiều đáp án)
A. Phân tử nước gồm nguyên tố hidro và oxi
B. Clo là kim loại
C. NH3 hợp chất không mùi, không màu
D. Than chì được cấu tạo tạo từ nguyên tố C
Câu 2: Phân loại hợp chất vô cơ và hữu cơ: NH3, CH3COONa, P2O5, CuSO4, C6H12O6, than chì
A. Vô cơ: NH3, P2O5, Than chì
Hữu cơ: CH3COONa, C6H12O6
B. Vô cơ: CuSO4, NH3
Hữu cơ: P2O5
C. Vô cơ: than chì, CuSO4, NH3, P2O5
Hữu cơ: còn lại
D. Không có đáp án đúng
Câu 3: Tính phân tử khối của CH4 và H2O
A. CH4=16 đvC, H2O=18 đvC
B. CH4=15 đvC, H2O=17 đvC
C. CH4=H2O=18 đvC
D. Không tính được phân tử khối
Câu 4: Chọn đáp án sai:
A. Cacbon dioxit được cấu tạo từ 1 nguyên tố C và 2 nguyên tố O
B. Nước là hợp chất
C. Muối ăn không có thành phần clo
D. Có 2 loại hợp chất là vô cơ và hữu cơ
Câu 5: Phân tử khối của Cu gấp mấy lần phân tử khối Hidro
A. 4 lần
B. 2 lần
C. 32 lần
D. 62 lần
4. Kết luận
Sau khi học bài này các em nắm được:
- Đơn chất là những chất do một nguyên tố hóa học cấu tạo nên.
- Hợp chất là những chất được cấu tạo từ hai nguyên tố hóa học trở lên.
Tham khảo thêm
- docx Hoá học 8 Bài 1: Mở đầu môn Hóa học
- docx Hoá học 8 Bài 2: Chất
- docx Hoá học 8 Bài 3: Bài thực hành 1
- docx Hoá học 8 Bài 4: Nguyên tử
- doc Hoá học 8 Bài 5: Nguyên tố hóa học
- doc Hoá học 8 Bài 7: Bài thực hành 2
- doc Hoá học 8 Bài 8: Bài luyện tập 1
- doc Hoá học 8 Bài 9: Công thức hóa học
- doc Hoá học 8 Bài 10: Hóa trị
- doc Hoá học 8 Bài 11: Bài luyện tập 2