Giải bài tập SGK Sinh học 11 Bài 37: Sinh trưởng và phát triển ở động vật

- Phân biệt sinh trưởng và phát triển?

Phương pháp giải

-  Xem lại khái niệm sinh trưởng và khái niệm phát triển:

+ Sinh trưởng của động vật là quá trình gia tăng khối lượng và kích thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào.

+ Phát triển của động vật là quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng, phân hóa tế bào và phát sinh hình thái cơ thể.

Hướng dẫn giải

- Phân biệt sinh trưởng và phát triển:

+ Sinh trưởng ở cơ thể động vật là quá trình tăng kích thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào.

+ Phát triển của cơ thể động vật là quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng, phân hóa (biệt hoá) tế bào và phát sinh hình thái các cơ quan và cơ thể.

- Cho biết tên vài loài động vật có sinh trưởng và phát triền không qua biến thái, qua biến thái hoàn toàn và qua biến thái không hoàn toàn?

Phương pháp giải

- Xem lại sinh trưởng và phát triển của động vật, động vật có sinh trưởng và phát triền không qua biến thái, qua biến thái hoàn toàn và qua biến thái không hoàn toàn:

+ Phát triển không qua biến thái: Kiểu phát triển mà con non có các đặc điểm hình thái, cấu tạo và sinh lí tương tự con trưởng thành. Đa số động vật có xương sống (bò sát, chim, thú) và rất nhiều loài động vật không xương sống phát triển không qua biến thái.

+ Phát triển qua biến thái hoàn toàn: Kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng, cấu tạo và sinh lí rất khác với con trưởng thành, trải qua giai đoạn trung gian, ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.

+ Phát triển qua biến thái không hoàn toàn: Kiểu phát triển mà ấu trùng phát triển chưa hoàn thiện (gần giống với con trưởng thành), trải qua nhiều lần lột xác ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.

Hướng dẫn giải

- Ví dụ minh họa vài loài động vật có sinh trưởng và phát triền không qua biến thái, qua biến thái hoàn toàn và qua biến thái không hoàn toàn.

• Động vật có sinh trưởng và phát triển không qua biến thái như: Lợn, bò, trâu, gà, vịt, cá chép..
• Động vật có sinh trưởng và phái triển qua biến thái hoàn toàn như: Cánh cam, bọ rùa, nhái, cóc...
• Động vật có sinh trưởng và phát triển qua biến thái không hoàn toàn như: Bọ ngựa, cào cào...

- Tại sao sâu bướm phá hoại cây cối, mùa màng rất ghê gớm, trong khi đó bướm trưởng thành thường không gây hại cho cây trồng.

Phương pháp giải

- Dựa vào nguồn thức ăn của chúng khác nhau:

+ Ở sâu bướm ăn lá cây nhưng không có enzim tiêu hoá xenlulôzơ nên tiêu hoá và hấp thụ hiệu quả thấp nên sâu phải ăn rất nhiều lá cây mới đáp ứng được nhu cầu chất dinh dưỡng cho cơ thể.

+ Bướm trưởng thành chỉ ăn mặt hoa nên không phá hoại cây trồng mà còn giúp cây trồng thụ phấn.

Hướng dẫn giải

- Giải thích 

• Sâu bướm ăn lá cây nhưng không có enzim tiêu hoá xenlulôzơ nên tiêu hoá và hấp thụ hiệu quả thấp nên sâu phải ăn rất nhiều lá cây mới đáp ứng được nhu cầu chất dinh dưỡng cho cơ thể.
• Bướm trưởng thành chỉ ăn mặt hoa nên không phá hoại cây trồng mà còn giúp cây trồng thụ phấn.

- Sinh trưởng và phát triển của ếch (hình 37.5) thuộc kiểu biến thái hoàn toàn hay không hoàn toàn? Tại sao?

Phương pháp giải

- Quan sát sự khác biệt giữa con non và con trưởng thành.

+ Con non (nòng nọc) không có chân, có đuôi, bơi trong nước bằng đuôi. 

+ Con trưởng thành: Có chân, di chuyển bằng chân. Sống vừa nước vừa cạn, bơi bằng chân.

Hướng dẫn giải

• Quá trình sinh trưởng và phát triển của ếch (hình 37.5) thuộc kiểu biến thái hoàn toàn.
• Vì ấu trùng (nòng nọc) rất khác ếch trưởng thành về hình thái, cấu tạo và sinh lí.