Soạn bài Ôn tập về thơ Ngữ văn 9 tóm tắt

Thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học:

(1) Đồng chí - Chính Hữu:

- Năm sáng tác và thể loại: 1948 - thể thơ tự do.

- Nội dung: Bài thơ nói lên tình cảm đồng chí thân thiết, gắn bó.

- Nghệ thuật: Hình ảnh đầy biểu cảm, ngôn ngữ đầy cảm xúc.

(2) Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Phạm Tiến Duật:

- Năm sáng tác và thể loại: 1969 - thể thơ tự do.

- Nội dung: Bài thơ xây dựng hình ảnh người lính dũng cảm, oai phong.

- Nghệ thuật: Giọng thơ sinh động, hình ảnh gây ấn tượng mạnh cho người đọc.

(3) Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận:

- Năm sáng tác và thể loại: 1958 - thể thơ bảy chữ.

- Nội dung: Những cảm nhận tinh tế về bức tranh thiên nhiên và lao động của người dân làng chài.

- Nghệ thuật: Hình ảnh mang tính gợi hình, gợi cảm cao. Ngôn ngữ giàu cảm xúc.

(4) Bếp lửa - Bằng Việt:

- Năm sáng tác và thể loại: 1963 - thể thơ tám chữ.

- Nội dung: Tình cảm bà cháu sâu đậm qua hình ảnh bếp lửa.

- Nghệ thuật: Xây dựng hình ảnh sáng tạo, thủ pháp miêu tả, biểu cảm hài hòa.

(5) Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - Nguyễn Khoa Điềm:

- Năm sáng tác và thể loại: 1971 - thể thơ tám chữ.

- Nội dung: Lòng thương conn của người mẹ cùng với tình yêu quê hương, đất nước.

- Nghệ thuật: Giọng điệu thơ nhẹ nhàng, tha thiết và trìu mến.

(6) Ánh trăng - Nguyễn Duy:

- Năm sáng tác và thể loại: 1978 - thể thơ năm chữ.

- Nội dung: Bài thơ nhắc con người sống phải biết ơn nghĩa ở đời.

- Nghệ thuật: Giọng thơ nhẹ nhàng, sâu lắng. Hình ảnh giàu tính biểu tượng.

(7) Con cò - Chế Lan Viên:

- Năm sáng tác và thể loại: 1962 - thể thơ tự do.

- Nội dung: Bài thơ nêu bật lên ý nghĩa lời ru của mẹ đối với con cái.

- Nghệ thuật: Sáng tạo hình ảnh con cò trong ca dao xưa một cách đặc sắc.

(8) Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải:

- Năm sáng tác và thể loại: 1980 - thể thơ năm chữ.

- Nội dung: Những cảm nhận tinh tế của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước.

- Nghệ thuật: Sử dụng thành công các biện pháp nghệ thuật như ẩn dụ, so sánh.

(9) Viếng lăng Bác - Viễn Phương:

- Năm sáng tác và thể loại: 1976 - thể thơ tám chữ.

- Nội dung: Nỗi lòng khi được ra thăm lăng Bác và ước nguyện cao cả của nhà thơ.

- Nghệ thuật: Sử dụng thành công thủ pháp nghệ thuật ẩn dụ, giọng thơ thành kính và tha thiết.

(10) Sang thu - Hữu Thỉnh:

- Năm sáng tác và thể loại: 1977 - thể thơ năm chữ.

- Nội dung: Những cảm nhận của nhà thơ khi đất trời vào thu.

- Nghệ thuật: Tác giả sử dụng hình ảnh độc đáo, giàu sức gợi hình và gợi cảm.

(11) Nói với con - Y Phương:

- Năm sáng tác và thể loại: 1980 - thể thơ tự do.

- Nội dung: Bài thơ chuyển tải quan niệm sống ý nghĩa cùng những tình cảm tha thiết dành cho quê hương của nhà thơ.

- Nghệ thuật: Giọng thơ sôi nổi, nồng nàn, tha thiết.

- Sắp xếp các tác phẩm:

+ 1945 - 1954: Đồng chí.

+ 1955 - 1964: Đoàn thuyền đánh cá, Bếp lửa, Con cò.

+ 1965 - 1975: Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ.

+ Sau 1975: Ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Nói với con, Sang thu.

- Các tác phẩm thơ kể trên đã thể hiện hình ảnh đất nước và con người Việt Nam suốt một thời kì lịch sử từ sau Cách mạng tháng Tám qua nhiều giai đoạn:

+ Hai cuộc kháng chiến chống Pháp chống Mĩ gian khổ nhưng dũng cảm, anh hùng.

+ Công cuộc lao động xây dựng đất nước và những mối quan hệ tốt đẹp của con người.

+ Đặc biệt là đã thể hiện tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của con người trong một thời kì lịch sử có nhiều biến động, thay đổi lớn lao sâu sắc.

So sánh những bài thơ có đề tài gần gũi nhau để thấy điểm chung và riêng:

- Điểm chung: ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.

- Điểm riêng: hình thức và chủ điểm:

+ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ: Thống nhất yêu con với ý chí cách mạng của bà mẹ dân tộc.

+ Con cò: Khai thác và phát triển tứ thơ từ hình tượng con cò trong ca dao hát ru để ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa lời ru.

+ Mây và sóng (Ta-go): hoá thân vào lời trò chuyện hồn nhiên ngây thơ của em bé với mẹ, lấy hình ảnh thiên nhiên giàu ý biểu tượng.

Hình ảnh người lính và tình đồng đội:

- Đồng chí: người lính cách mạng đầu kháng chiến chống Pháp, xuất thân nông dân, chung chí hướng với tình đồng đội cao đẹp vượt qua gian khó.

- Bài thơ về tiểu đội xe không kính: người lính lái xe, thế hệ trẻ thời chống Mĩ, dũng cảm, lạc quan, ngang tàn.

- Ánh trăng: người lính đã đi qua cuộc chiến khốc liệt, từng gắn bó với thiên nhiên, gợi lại kỉ niệm để nhắc nhở đạo lí sống tình nghĩa, thủy chung.

- So sánh bút pháp sáng tạo hình ảnh thơ:

+ Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được tác giả sử dụng bút pháp nghệ thuật phóng đại một cách độc đáo.

+ Ánh trăng chủ yếu dùng bút pháp gợi tả không đi vào chi tiết mà hướng tới ý nghĩa khái quát và biểu tượng.

+ Mùa xuân nho nhỏ: Sử dụng hình tượng thơ đẹp, giàu hình ảnh, nhạc điệu, bộc lộ cái “tôi”.

+ Con cò: bút pháp tượng trưng chủ yếu, vận dụng lời ru và hình ảnh con cò ca dao.

Phân tích khổ thơ cuối của bài Sang thu: Khổ thơ cuối bài thơ "Sang thu" của Hữu Thỉnh mang đến cho người đọc những suy ngẫm triết lí sống hay và hình ảnh sấm. Tiếng sấm không còn khiến con người giật mình nữa mà nó trở nên lặng lẽ hơn trên hàng cây đứng tuổi. Tác giả đã đúc kết chiêm nghiệm và sự từng trải của một đời người qua sự liên tưởng đến "hàng cây đứng tuổi". Tiếng sấm và hàng cây ở hai câu thơ cuối dường như là hiện thân của những con người từng trải, đã qua giai đoạn tuổi trẻ bồng bột, nhiều hối hả. Ở giai đoạn con người ta "đứng tuổi" mọi thứ cần chắc chắn và đứng đắn, tĩnh lặng hơn. Tác giả đã mượn hình ảnh "hàng cây đứng tuổi" để nói lên đời người ở tuổi xé chiều, cũng như mùa thu vậy; có chăng mùa thu là mùa của tuổi con người ta không còn trẻ trung nữa. Nhịp đập của mùa thu, sự chuyển động của mùa thu rất nhẹ nhàng và êm đềm. Có lẽ khi con người ta trải qua tuổi bồng bột, đến một lúc nào đó cần bình thản nhìn lại và nhẹ nhàng cảm nhận chúng. Khổ thơ cuối với giọng điệu trầm lắng khiến người đọc nhận ra rất nhiều điều trong cuộc sống này đáng suy ngẫm.