Nghị luận hiện tượng đời sống về văn hóa xếp hàng của người Việt Nam hiện nay

a. Mở bài: Xếp hàng được xem là thước đo ý thức công dân về văn hoá ứng xử của các nước nhưng hiện nay đã bị nhiều người xem thường, bỏ quên, đặc biệt việc xếp hàng của đại đa số người dân Việt Nam đang là bài toán nan gian giải...

b. Thân bài:

- Thực trạng hiện nay:

+ Chen lấn, xô đẩy, gây mất trật tự, đứng không đúng vị trí ở những nơi công cộng.

+ Chen lấn khi mua vé tàu xe, vé xem phim, thủ tục hành chính, dân sự...

- Nguyên nhân:

+ Ý thức cá nhân kém, ai cũng muốn hơn thua, muốn đấu đá, cạnh tranh để giành phần hơn từ những việc nhỏ nhất hòng tìm một vị trí đẹp, thuận lợi cho công việc của mình.

+ Tư tưởng ăn thua cay cú, muốn mình được ưu tiên trước mà không mất thời gian chờ đợi.

+ Các cấp quản lí chưa có những biện pháp và hình thức xử lí cụ thể, thường xem nhẹ và bỏ quên việc xếp hàng...

- Hậu quả: Gây ùn tắc, hỗn loạn và phát sinh nhiều vấn đề tệ nạn: móc túi, trộm cắp, thậm chí gây thương vong.

- Dẫn chứng:

+ Cảnh tượng chen lấn giành giật chỉ để giành những chai nước, phần thức ăn miễn phí đã trở thành một tì vết trong văn hoá ứng xử của người Việt.

+ Cảnh chen lấn, giành giật áo mưa tại UBND quận Ba Đình, Hà Nội khi đại sứ quán Hà Lan phát 3000 áo mưa miễn phí cho người Việt, người người xô đẩy, hỗn loạn cốt chỉ để lấy một cái áo mua, đáng buồn hơn là những khuôn mặt đầy thanh tú cũng “tích cực giành những chiến lợi phẩm” - một cảnh tượng xấu xí mà có lẽ không một người Việt có ý thức nào muốn nhìn thấy.

+ Hình ảnh xấu nhất và trở thành một đề tài được bàn tán sôi nổi trong năm 2015, một "vết nhơ" về văn hoá ứng xử của người Việt là cảnh tượng hàng ngàn người chen lấn, xô đẩy, thậm chí giẫm đạp lên nhau, trèo rào để được vào công viên Hồ Tây tắm miễn phí. Thật đáng buồn trước những cảnh trạng đó!

+ Số người Việt kém ý thức và văn hoá "lùn" không nhiều, vẫn còn đâu đó những ý thức xếp hàng.

+ Thiết nghĩ người Việt nên học hỏi văn hoá xếp hàng từ láng giềng Nhật Bản, một điểm sáng đáng tự hào của con người xứ sở Phù Tang. Thế giới đã thấy rõ điều này khi hội chợ thương mại Expo quốc tế Nagoya kết thúc tại Aichi, Nhật Bản. Người ta thống kê được rằng trong 185 ngày hội chợ có tới 22 triệu lượt khách tham quan trong số đó 95% là người Nhật. Trong khi những người nước ngoài chẳng hề quan tâm thì người Nhật lại xếp hàng dài để xem người ta nói về các con thú trên gian hàng của Hitachi.

+ Tạo ấn tượng xấu trong mắt bạn bè quốc tế, những du khách nước ngoài khi sang Việt Nam ấn tượng đầu tiên của họ là Người Việt thật hiếu khách và thân thiện!”, “Cảnh sắc đẹp tuyệt vời!”, “Một nền văn hiến đáng tự hào",... thì than ôi chỉ bởi cái văn hoá xếp hàng mà vô hình chung họ sẽ có những cái nhìn không mấy thiện cảm.

+ “Xếp hàng không đơn thuần là đúng hàng lối, ngay thẳng, trật tự, đúng vị trí mà còn mang ý nghĩa nội hàm là sự bất công, thiếu công bằng và minh bạch. Đơn cử là vấn đề xin việc trong một cơ quan, tổ chức nào đó. Nếu họ có tiền, có mối quan hệ tốt thì chỉ cần một cú điện thoại, một cuộc hẹn “xã giao và nghiễm nhiên họ sẽ xen ngang" và cướp mất đi cơ hội của những người đường đường chính chính, có năng lực đang chờ đợi mòn mỏi những mong được một vị trí trong công việc. Thế mới thấy văn hoá xếp hàng đã tồn tại và ăn sâu vào tư duy của nhiều người ngay từ những việc cỏn con để rồi len lỏi vào trong mọi ngõ ngách cuộc sống.

- Biện pháp:

+ Để xây phục hồi lại văn hoá xếp hàng vốn đã trở thành một nếp cũ xưa đẹp của người Việt Nam những năm sau giải phóng 1975, thời mà mua bất cứ hàng hoá nào cũng phải đợi đúng số, đúng tên quả thật không khó.

+ Các nhà quản lí các cấp cần tạo cho công dân chỗ xếp hàng - những nơi thường tụ tập đông đúc

+ Đối với các hành vi chen lấn, vượt rào ban đầu có thể nhắc nhở, cảnh cáo, thậm chí buộc phải lùi về vị trí sau cùng. Có thế mới thấy được cái thiệt rước vào thân cũng chỉ bởi một chút hơn thua, lần sau cũng phải suy xét trước khi hành động.

+ Thiết lập một xã hội công bằng trong tất cả các lĩnh vực, thực hiện đồng bộ thì có lẽ văn hoá Việt sẽ có được một diện mạo mới, một cái nhìn thiện cảm từ bạn bè quốc tế.

- Bài học nhận thức – hành động:

+ Nhận thức: Xếp hàng là một nét văn hoá ứng xử tốt đẹp cần phải được coi trọng và phát huy.

+ Hành động:

• Xếp hàng nơi công cộng, đông người.
• Ưu tiên vị trí cho những người thật sự cần, trong những tình huống khẩn cấp

c. Kết bài: Xếp hàng đôi khi mất nhiều thời gian, tạo cảm giác chờ đợi mệt mỏi nhưng hãy thử kiên nhẫn để tạo một hình ảnh tốt đẹp, thiện cảm, đặc biệt là sự công bằng cho mỗi người. Nhưng với một thói quen cố hữu và ăn sâu để thay đổi có lẽ phải mất nhiều thời gian.

Nước Việt Nam đang ngày càng phát triển và hướng đến hội nhập Quốc tế. Bên cạnh đó Việt Nam còn có nền văn hóa phát triển trong nền văn minh lúa nước. Chúng ta đã trải qua và phát triển hàng nghìn năm mới phát triển đến được ngày hôm nay. Tuy nhiên có những vấn đề về văn hóa chúng ta cần phải nhìn nhận và đánh giá lại mà một trong số đó là văn hóa xếp hàng. Từ xa xưa cha ông đã khuyên chúng ta, phải biết yêu thương chia sẻ lẫn nhau “một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ”, “lá lành đùm lá rách”, thì giờ đây chúng ta lại ngậm ngùi vì những hiện tượng chen lấn xô đẩy, giằng xé ganh đua lẫn nhau, kể cả rất nhiều nơi không đáng chen lấn. Nhiều người cho rằng, việc hình thành và phổ cập văn hóa xếp hàng tại Việt Nam đã trở nên “vô vọng”, nhưng tôi không nghĩ vậy. Nếu một đứa trẻ 9 tuổi có thể làm được, cớ sao những người trưởng thành như chúng ta, có đủ kiến thức và học vấn, đủ trí tuệ và khả năng làm chủ bản thân, lại không thể làm được một điều cơ bản như thế? Thay vì ngồi đó mà tỏ ra xấu hổ, chán chường cho ý thức tồi tệ của một số người, tại sao ta không bắt tay vào hành động để làm thay đổi nhận thức của những người đó? Thay vì ngồi nhìn những hình ảnh đáng ao ước của Nhật hay Singapore, sao ta không thử cố gắng tạo ra cảnh tượng ấy tại chính đất nước mình? Nếu mỗi người biết góp sức vào công cuộc đổi thay ấy, tôi tin rằng một ngày không xa một Việt Nam thân thiện nhưng văn minh, lịch sự sẽ trở thành ấn tượng đọng lại trong mắt bạn bè Quốc tế.

Không chỉ cần những chiến công lừng lẫy, những phát minh vĩ đại, những nghĩa cử lớn lao, những cá nhân kiệt xuất, cuộc sống này còn cần cả những cử chỉ nhỏ bé mà văn minh của tất cả mọi người để trở nên tươi đẹp, an lành. Một trong những điều tưởng chừng giản dị mà rất đỗi cần thiết ấy là văn hóa xếp hàng. Bạn sẽ chẳng cảm thấy vui vẻ nếu rơi vào những tình huống chen lấn, cãi vã vì chuyện xếp hàng mà việc giành chỗ của người khác để được thanh toán trước trong siêu thị được nêu ở đề bài là một ví dụ thường gặp.

Chắc hẳn trong mỗi chúng ta đã quá quen thuộc với những con người không có ý thức, không xếp hàng nơi công cộng. Chúng ta chưa thể quên được những hình ảnh chen lấn nhau tại lễ hội đền Hùng năm 2016, khi mà chốn linh thiêng thì con người ta lại chen nhau, xô đẩy nhau để được thắp hương. Hay cảnh tượng chen lấn tại nhà ga, siêu thị… Dường như người Việt chúng ta quá quen thuộc với cảnh chen lấn nhau, người sau chen người trước mạnh ai nấy thắng. Thi thoảng chúng ta lại chứng kiến cảnh tượng người ta đánh nhau vì người này lên trước, chị kia lên sau. Hiện nạy, chúng ta đã quên đi những nét đẹp xếp hàng thời bao cấp, cái thời cái ăn còn chưa no nhưng chúng ta đã biết xếp hàng chờ đợi để được mua tem phiếu. Không chen lấn xô đẩy, ai đến trước thì được mua trước, có khi còn nhường cho các cụ già được lên mua trước. Nét văn hóa này đã lùi xa và hiện nay chúng ta chẳng còn biết xếp hàng như ngày xưa nữa. Ngay cả học sinh chúng ta cũng vậy xếp hàng phải có thầy cô giáo đứng bên cạnh thì mới có thể xếp hàng ngay thẳng được. Văn hóa xếp hàng chính là một trong những điểm nóng mà chúng ta cần quan tâm, và lên án. Nhìn lại ở những nước phát triển khác như Nhật Bản, Mỹ… dù có trong hoàn cảnh nào thì họ vẫn có trật tự trước sau, xếp hàng đầy đủ. Chúng ta hẳn chưa quên vụ nổ nhà máy điện hạt nhân của Nhật Bản cách đây mấy năm trước tuy nhiên không có bất kỳ một hiện tượng chen lấn xô đẩy nào mà tất cả mọi người đều xếp hàng một cách ngay ngắn để nhận hàng viện trợ từ chính phủ.

Để giải quyết thực trạng trên, cẩn có sức mạnh cộng đồng thể hiện trong ý thức kỉ luật chung và hành động chung chống lại bất kì hành vi thiếu văn hóa nào; cần có sức mạnh giáo dục của nhà trường, xã hội và cần có khao khát sống tử tế, sống có nhân cách của mỗi người. Thế giới đã cho chúng ta những tấm gương tuyệt vời như cách người Nhật xếp hàng nhận cứu trợ sau thảm họa kép động đất - sóng thần năm 2011; cách người Pháp, người Thụy Điển, người Hàn Quốc xếp hàng thực hiện nếp sống văn minh. Và không ở đâu xa, ngay trong ngôi trường chúng ta học, ngay trong khu phố chúng ta sống và ngay ở bất kì nơi công cộng nào chúng ta cũng có thể nhìn thấy bên cạnh những người ý thức kém là những người nhẫn nại xếp hàng. Để bảo vệ sự công bằng để những người có ý thức tốt và chính chúng ta không phải chờ đợi hay khó chịu vì những người thiếu ý thức, cẩn có văn hóa xếp hàng của cộng đồng, của dân tộc.

Chúng ta cần phải có thái độ xếp hàng khi ở nơi đông người, không nên có hành động chen lấn lên người khác. Văn hóa xếp hàng vừa là nét đẹp của đời sống con người nói chung, bất kể là thời kì xưa cũ hay thời kì hiện đại, vừa là một kỉ luật vô cùng cần thiết để chúng ta gìn giữ được cuộc sống văn minh, tiến bộ. Xếp hàng đúng vị trí, tôn trọng người xung quanh, những hành động ấy tuy nhỏ nhưng lại có vai trò và ý nghĩa to lớn. Trước hết, xếp hàng có văn hóa giúp mọi việc diễn ra trôi chảy, nhanh chóng và công bằng. Điều đó còn giúp tiết kiệm thời gian, giúp phòng tránh những cảm xúc tiêu cực và những sự việc đáng tiếc. Sở dĩ văn hóa xếp hàng còn yếu trong cộng đồng chúng ta vì nhiều nguyên nhân mà đầu tiên và quan trọng nhất là ý thức kém của mỗi người. Thói ích kỉ, sự thiếu kiên nhẫn cùng tâm lý đám đông đã khiến hành vi xấu xí này nhân rộng và ăn sâu trong cộng đồng. Hậu quả là, tất cả tạo nên bức tranh cảnh quan cộng đồng lộn xộn và ẩn chứa nguy cơ bất hòa, vũ lực.

Lịch sử đã ghi nhận những chiến công hiển hách của cha ông ta trong quá trình đấu tranh chống thực dân, phát xít, đế quốc. Hãy để bạn bè quốc tế thấy rằng bên cạnh hình ảnh người Việt anh hùng còn là người Việt văn minh, người Việt khiêm nhường, xóa nhòa hình ảnh người Việt xấu xí hiện nay. Quan trọng hơn cả, sống có văn hóa từ những việc nhỏ, người Việt mới có được sự thuận hòa, yên vui cho chính mình.