Giải bài tập SGK Sinh học 8 Bài 35: Ôn tập học kì 1

Trong phạm vi các kiến thức đã học, hãy chứng minh rằng các tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của sự sống.

Phương pháp giải

Xem lại cấu trúc tế bào, chức năng các bào quan từ đó chứng minh rằng các tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của sự sống

Hướng dẫn giải

- Tế bào là đơn vị cấu trúc:

+ Cơ thể được cấu tạo từ nhiều hệ cơ quan; mỗi hệ cơ quan do nhiều cơ quan hợp lại; mỗi cơ quan được tập hợp bởi nhiều mô có chức năng giống nhau; mỗi mô do nhiều tế bào có hình dạng, cấu tạo và chức năng giống nhau tạo thành.

+ Mọi cơ thể từ đơn bào đến đa bào đều có cấu tạo từ tế bào.

+ Tất cả mọi tế bào trong cơ thể đều có cấu tạo rất giống nhau, bao gồm:

• Màng sinh chất.
• Chất tế bào (có chứa các bào quan).
• Nhân tế bào gồm màng nhân, nhiễm sắc thể, nhân con.

+ Vì vậy, tế bào được xem là đơn vị cấu tạo của cơ thể.

- Tế bào là đơn vị chức năng:

+ Tất cả các hoạt động sống của cơ thể đều xảy ra ở tế bào như:

• Màng sinh chất: nơi thực hiện sự trao đổi chất giữa tế bào với môi trường.
• Chất tế bào: là nơi xảy ra các hoạt động sống như:
• Ti thể: tham gia hoạt động hô hấp giải phóng năng lượng.
• Ribôxôm là nơi xảy ra tổng hợp prôtêin.
• Bộ máy Gôngi: thu nhận, hoàn thiện, phân phối sản phầm cho tế bào.
• Trung thể: tham gia quá trình phân chia tế hào.
• Lưới nội chất: tổng hợp và vận chuyển các chất.

+ Nhân tể bào: có vai trò quan trọng trong sự di truyền. Nhân con có màng nhân, giúp trao đổi chất giữa nhân và te bào chất...

+ Tất cả các hoại động nói trên xảy ra trong tế bào làm cơ sở cho các hoạt động sống của cơ thể (Hay nói cách khác các hoạt động sổng của cơ thể có cơ sở là các hoạt động sống của tế bào).

• Sự trao đổi chất của tể bào là cơ sở cho sự trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường.
• Sự sinh sản của tế bào là cơ sở cho sự sinh trưởng và sinh sản của cơ thể.
• Sự cảm ứng của tế bào là cơ sở cho sự phản ứng của cơ thể với kích thích của môi trường ngoài.

→ Vì vậy, tế bào được xem là đơn vị chức năng của cơ thể.

Trình bày mối liên hệ về chức năng của hệ cơ quan đã học (bộ xương, hệ cơ. hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa).

Phương pháp giải

Xem lại cấu tạo các hệ cơ quan, chức năng các hệ cơ quan từ đó trình bày mối liên hệ về chức năng của hệ cơ quan đã học (bộ xương, hệ cơ, hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa).

Hướng dẫn giải

Cơ thể là một khối thống nhất. Sự hoạt động của các cơ quan trong một hệ cũng như sự hoạt động của các hệ cơ quan trong cơ thể đều luôn luôn có mối liên hệ với nhau.

+ Hệ vận động tạo khung cho toàn bộ cơ thể, là nơi bám của hệ cơ và là giá đỡ cho các hệ cơ quan khác, đồng thời giúp cơ thể hoạt động.

+ Hệ tuần hoàn dẫn máu đến tất cả các hệ cơ quan, giúp cơ thể trao đổi chất và giúp các hệ cơ quan liên kết với nhau.

+ Hệ hô hấp lấy O₂ từ môi trường cung cấp cho các hệ cơ quan và thải CO₂ ra môi trường thông qua hệ tuần hoàn.

+ Hệ tiêu hóa lấy thức ăn từ môi trường ngoài và biến đổi chúng thành các chất dinh dưỡng để cung cấp cho tất cả các hệ thống qua hệ cơ quan tuần hoàn.

+ Hệ bài tiết giúp thải các chất cặn bã thừa trong trao đổi chất của tất cả các hệ cơ quan ra môi trường ngoài thông qua hệ tuần hoàn.

Ví dụ: Khi chạy, hệ vận động làm việc với cường độ lớn. Lúc đó, các hệ cơ quan khác cũng tăng cường hoạt động, tim đập nhanh và mạnh hơn, mạch máu dãn (hệ tuần hoàn), thở nhanh và sâu (hệ hô hấp), mồ hôi tiết nhiều (hệ bài tiết)… Điều đó chứng tỏ các hệ cơ quan trong cơ thể có sự phối hợp hoạt động. Các cơ quan trong cơ thể có một sự phối hợp hoạt động nhịp nhàng, đảm bảo tính thống nhất.

Các hệ tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa đã tham gia vào hoạt động trao đổi chất và chuyển hóa như thế nào? 

Phương pháp giải

Xem lại vai trò các hệ tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa từ đó trình bày hoạt động của các hệ cơ quan trong quá trình  trao đổi chất và chuyển hóa.

Hướng dẫn giải

- Hệ tuần hoàn tham gia vận chuyển các chất:

+ Mang O₂ từ hệ hô hấp và chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa tới các tế bào.

+ Mang các sản phẩm thải từ các tế bào đi tới hệ hô hấp và hệ bài tiết.

- Hệ hô hấp giúp các tế bào trao đổi khí:

+ Lấy O₂ từ môi trường cung cấp cho các hệ cơ quan và thải CO₂ ra môi trường thông qua hệ tuần hoàn.

+ Hệ hô hấp lấy O₂ từ môi trường cung cấp cho các hệ cơ quan và thải CO₂ ra môi trường thông qua hệ tuần hoàn.

+ Hệ tiêu hóa lấy thức ăn từ môi trường ngoài và biến đổi chúng thành các chât dinh dưỡng để cung cấp cho tất cả các hệ thông qua hệ cơ quan tuần hoàn.

+ Hệ bài tiết giúp thải các chất cặn bã thừa trong trao đổi chất của tất cả các hệ cơ quan ra môi trường ngoài thông qua hệ tuần hoàn.