GDCD 9 Bài 7: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc

a. Bác Hồ nói về lòng yêu nước của dân tộc ta

- Bác Hồ nói về lòng yêu nước vẻ vang qua các thời đại bà Trưng, bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung...

- Lòng yêu nước của dân tộc ta ở thế kỉ 20: các chiến sĩ ngoài mặt trận, các công chức ở hậu phương, các phụ nữ cũng tham gia kháng, các bà mẹ anh hùng, công nhân, nông dân thi đua sản xuất.

⇒ Lòng yêu nước là truyền thống quý báu của dân tộc, giúp dân ta vượt qua mọi khó khăn gian khổ. 

b. Chuyện về một người thầy

- Học trò cũ của cụ tuy làm chức quan to trong triều, nhưng vẫn cùng bạn đến mừng sinh nhật thầy. Họ cư xử đúng tư cách một người học trò (kính cẩn, lễ phép, khiêm tốn).

=> Thể hiện truyền thống "Tôn sư trọng đạo" của dân tộc ta.

a. Khái niệm

Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là những giá trị tinh thần như: tư tưởng, đạo đức, lối sống, cách cư xử tốt đẹp... hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

b. Biểu hiện

Dân tộc Việt Nam có truyền thống tốt đẹp như: lòng yêu nước, kiên cường, bất khuất, cần cù lao động, hiếu học tôn sư trọng đạo, hiếu thảo, các tập tục, ứng xử, mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam, các làn điệu dân ca, tuồng chèo...

c. Ý nghĩa

Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là vô cùng quý giá, vì nó góp phần vào việc phát triển của dân tộc và mỗi cá nhân.

d. Cách rèn luyện

- Chúng ta cần tự hào, bảo vệ, kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc...để góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc Việt Nam.

- Lên án, ngăn chặn các hành vi làm ảnh hưởng đến truyền thống dân tộc.

Câu 1: Những thái độ và hành vi nào sau đây thể hiện sự kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc ?

a) Tìm đọc tài liệu nói về các truyền thống và phong tục, tập quán của dân tộc ;

b) Chê bai những người ăn mặc theo phong cách dân tộc là lạc hậu, là quê mùa ;

c) Đánh giá cao, kính phục các nghệ nhân của những nghề truyền thống;

d) Khống tôn trọng những người lao động chân tay ;

đ) Sống chỉ biết mình, không quan tâm đến người khác ;

e) Tích cực tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa ;

g) Tích cực tìm hiểu lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ;

h) Thích xem phim, kịch, nghe nhạc của Việt Nam ;

i) Sưu tầm những món ăn và kiểu trang phục dân tộc độc đáo ;

k) Lấy chồng sớm trước tuổi quy định của pháp luật,

l) Tìm hiểu và giới thiệu với mọi người về các lễ hội truyền thống của dân tộc.

Gợi ý trả lời

Các câu đúng: (a), (c), (e), (g), (h), (i), (l).

Đó là những thái độ và việc làm thể hiện sự tích cực tìm hiểu, tuyên truyền và thực hiện các chuẩn mực giá trị truyền thống.

Câu 2: Em đồng ý với những ý kiến nào sau đây ?

a) Truyền thống là những kinh nghiệm quý giá ;

b) Nhờ có truyền thống, mỗi dân tộc mới giữ được bản sắc riêng;

c) Dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp, rất đáng tự hào;

d) Không có truyền thống, mỗi dân tộc và cá nhân vẫn phát triển;

đ) Trong thời đại mở cửa và hội nhập hiện nay, truyền thống dân tộc không còn quan trọng nữa ;

e) Không được để các truyền thống dân tộc bị mai một, lãng quên.

Gợi ý trả lời

Đáp án đúng: (a), (b), (c), (e)

Truyền thông tốt đẹp của dân tộc là vô cùng quý giá, góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và mỗi cá nhân. Vì vậy, chúng ta phải bảo vệ, kế thừa và phát huy truyền thông tốt đẹp của dân tộc để góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc Việt Nam.

Câu 3: An thường tâm sự với các bạn : “Nói đến truyền thống của dân tộc Việt Nam, mình có mặc cảm thế nào ấy. So với thế giới, nước mình còn lạc hậu lắm. Ngoài truyền thống đánh giặc ra, dân tộc ta có truyền thống nào đáng tự hào đâu ?”. Em có đồng ý với An không ? Vì sao ? Em sẽ nói gì với An ?

Gợi ý trả lời

- Em không đồng ý với ý kiến của An.

- Bởi vì, dân tộc Việt Nam có truyền thống lâu đời. Với mấy nghìn năm văn hiến, chúng ta có thể tự hào về bề dày lịch sử của truyền thống dân tộc chứ không chỉ có truyền thống đánh giặc ngoại xâm (như ý nghĩ của An).

- Em sẽ nói: Chúng ta có nhiều truyền thống đáng tự hào. Chúng ta không chỉ có truyền thống đánh giặc giỏi mà chúng ta có truyền thống cần cù, chịu khó trong lao động, truyền thống “lấy nhân nghĩa để thắng hung tàn”, “lấy chí nhân để thay cường bạo”, truyền thống đoàn kết để chống giặc và bảo vệ Tổ quốc, truyền thống “tôn sư trọng đạo”, truyền thống hiếu thảo, thuỷ chung... Những truyền thống đó thật đáng tự hào. Vì thế, chúng ta phải bảo vệ, giữ gìn và phát huy những truyền thống đó.

Bài học giúp học sinh hiểu được thế nào là truyền thống tốt đẹp của dân tộc và một số truyền thống tiêu biểu của dân tộc Việt Nam, ý nghĩa của truyền thống dân tộc và sự cần thiết phải kế thừa, phát huuy truyền thống dân tộc và bổn phận của công dân - học sinh đối với việc kế thừa và phát huy truy ền thống của dân tộc.