Cây thùn mũn - Chữa giun sán

Còn gọi là cây chua meo (tên ở Lạng Giang. Bắc Giang), cây phi từ, cây chua ngút - vốn vén, tấm cùi (Thổ), xớm mun (Thái).

Tên khoa học Embelia ribes Burm.

Thuộc họ Đơn nem Myrsinaceae.

Người ta dùng quả phơi hay sấy khô của cây thùn mũn.

Cây mọc hoang ở các đồi thành từng bụi cao chừng 1-2m. Thân màu tía tím thỉnh thoảng có cành đỏ tươi hơn, trông như hơi mốc. Có vạch dọc rất rõ, bì khổng nhỏ như hạt kê. Lá mọc so le, hình lưỡi mác, mặt dưới nhạt hơn, dài 4,5- 5cm, rộng 1,5-2cm. Phiến ở phía cuống hẹp nhọn. Cuống ngắn 5-6mm.

Khi quả chín hái về xát sạch vỏ, phơi khô; khi dùng tán nhỏ. Vị lúc đầu ngọt sau chua và hơi tê tê.

Trong quả có tanin, tinh dầu và axit embelic (còn gọi là embelin hay embelon dihydroxy 2- 5-lauryl 3-benzo quinon 1-4) một chất có cấu tạo quinonic.

Theo y học cổ truyền:

Tẩy giun là hiệu quả nổi bật của vị thuốc này, được GS Đỗ Tất Lợi mô tả trong cuốn sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” trong đó có viết; vị thuốc này có thể tẩy được những loại giun sau:

• Giun đũa
• Giun kim (giun tóc)
• Giun móc
• Sán xơ mít

Ngoài ra tại Ấn Độ còn sử dụng vị thuốc này trong điều trị bệnh rối loạn tâm thần và làm thuốc bổ não.

Theo nghiên cứu y học hiện đại:

• Hoạt động bảo vệ não: Một nghiên cứu tại Đại học Dược Sree Siddaganga, Ấn Độ tiến hành thử nghiệm chiết xuất từ cây thùn mũn trên chuột thí nghiệm. Nhóm nghiên cứu đã xác định hoạt động bảo vệ thần kinh, chống lại tổn thương não. Nhóm nghiên cứu đánh giá đây có thể là một trong những phương pháp điều trị đột quỵ trong tương lai.
• Hoạt động làm lành vết thương: Bằng cách sử dụng chiết xuất ethanol từ lá thùn mũn trên chuột thí nghiệm, nhóm nghiên cứu tại PG Khoa Nghiên cứu và Nghiên cứu Công nghệ sinh học, Đại học Kuvempu, Ấn Độ đã xác định được hoạt động kháng viêm, làm lành vết thương của chiết xuất này.
• Hoạt động bảo vệ tim: Cũng từ một thí nghiệm trên chuột bị nhồi máu cơ tim cấp, bằng cách sử dụng chiết xuất từ quả thùn mũn để điều trị cho chuột, nhóm các nhà nghiên cứu tại Ấn Độ đã xác định được hoạt động cải thiện tổn thương cơ tim và tăng cường khả năng chống oxy hóa chống lại nhồi máu cơ tim do ISO gây ra ở chuột và hoạt động bảo vệ hệ tim mạch của trái thùn mũn.

Nhân dân dùng hạt trị giun đũa, giun kim và sán xơ mít.

Tối hôm trước nhịn, sáng sớm hôm sau uống 5g bột trộn với mật hoặc đường.

Trẻ con uống 2-2,5 g.

Ở Bắc Ninh có nơi uống tới 3 thìa xúp gạt ngang.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây thùn mũn mà eLib.VN tổng hợp được. Có thể nói, cây mang đến hiệu quả chữa giun sán cao nhưng đó chỉ là kinh nghiệm dân gian chưa có cơ sở khoa học. Cho nên, người bệnh nên thăm khám bác sĩ trước khi sử dụng để có hiệu quả cao nhất.