Hoá học 8 Bài 32: Phản ứng oxi hóa - khử

a. Sự khử

- Sự khử là sự tách oxi ra khỏi hợp chất. (Chất khử là chất nhường electron, chất oxy hóa là chất nhận electron)

b. Sự oxi hóa 

- Sự oxi hóa là sự tác dụng  của oxi với một chất.

- Chất khử là chất chiếm oxi của chất khác.

- Chất oxi hóa là chất nhường oxi cho chất khác.

- Phản ứng oxi hóa – khử là phản ứng hóa học xảy ra đồng thời sự oxi hóa và sự khử.

- Trong phương trình hóa học:  CuO    +  H₂  → Cu +  H₂O

- Có thể biểu diễn quá trình khử và oxi hóa của phản ứng CuO  + H₂ như sau:

⇒ Sự khử và sự oxi hóa là 2 quá trình trái ngược nhau, nhưng xảy ra đồng thời trong 1 phương trình hóa học.

? Phản ứng sau có phải là phản ứng oxi hoá – khử không ? Vì sao ?

2H₂    +    O₂   →   2H₂O

Dựa vào dấu hiệu có sự nhường và chiếm oxi giữa các chất để phân biệt phản ứng oxi hóa với các loại phản ứng khác.

Bài 1: Phản ứng nào sau đây là phản ứng oxi hóa – khử?

A. Fe₂ O₃ + 6HNO₃ → 2Fe(NO₃ ) ₃ + 3H₂ O

B. H₂ SO₄ + Na₂ O → Na₂ SO₄ + 2H₂ O

C. Fe₂ O₃ + 3CO → 2Fe + 3CO₂

D. 2AgNO₃ + BaCl₂ → Ba(NO₃ ) ₂ + 2AgCl ↓

Hướng dẫn giải

Nhắc lại: Phản ứng oxi hóa khử là phản ứng có sự thay đổi số oxi hóa.

Xét sự thay đổi số oxi hóa của các chất trong các phản ứng trên ta thấy chỉ có đáp án C có sự thay đổi số oxi hóa Fe³⁺ xuống Fe⁰; C⁺² lên C⁺⁴

⇒ Chọn C

Bài 2: Phản ứng nào sau đây vừa là phản ứng hóa hợp, vừa là phản ứng oxi hóa – khử?

A. CaO + H₂ O → Ca(OH) ₂

B. 2NO₂ → N₂ O₄

C. 2NO₂ + 4Zn → N₂ + 4ZnO

D. 4Fe(OH) ₂ + O₂ + 2H₂ O → 4Fe(OH) ₃

Hướng dẫn giải

Nx: Đáp án A và B không có sự thay đổi số oxi hóa nên không phải là phản ứng oxi hóa khử. Còn lại đáp án C và D.

Phản ứng hóa hợp là phản ứng từ nhiều chất tham gia tạo thành 1 chất mới. Do đó loại đáp án C.

⇒ Chọn D

Bài 1: Cho phản ứng: Ca + Cl₂ → CaCl₂ .

Kết luận nào sau đây đúng?

A. Mỗi nguyên tử Ca nhận 2e.

B. Mỗi nguyên tử Cl nhận 2e.

C. Mỗi phân tử Cl₂ nhường 2e.

D. Mỗi nguyên tử Ca nhường 2e.

Hướng dẫn giải

Ca → Ca²⁺+2e

Cl₂ + 2.1e → 2Cl^-

⇒ Chọn D

Bài 2: Trong phản ứng: CaCO₃ → CaO + CO₂ , nguyên tố cacbon

A. Chỉ bị oxi hóa.

B. Chỉ bị khử.

C. Vừa bị oxi hóa, vừa bị khử.

D. Không bị oxi hóa, cũng không bị khử.

Hướng dẫn giải

C⁺⁴ → C⁺⁴

⇒ Chọn D

Bài 3: Trong phản ứng: Cu + 2H₂SO_{4(đặc, nóng)} → CuSO₄ + SO₂ + 2H₂ O, axit sunfuric

A. là chất oxi hóa.

B. vừa là chất oxi hóa, vừa là chất tạo môi trường.

C. là chất khử.

D. vừa là chất khử, vừa là chất tạo môi trường.

Hướng dẫn giải

S⁺⁶ → S⁺⁴ ⇒ H₂SO₄ đóng vai trò là chất oxi hóa

Mặt khác SO₄^2- đóng vai trò môi trường để tao muối CuSO₄

⇒ Chọn B

Câu 1: Đốt cháy hoàn toàn 4,8g bột than trog không khí. Thể tích khí thu được sau phản ứng là?

Câu 2: Cần điều chế 33,6 g sắt bằng cách dùng khí co khử Fe₃O₄.

a. Viết phương trình hoá học.

b. Tính khối lượng Fe₃O₄ cần dùng.

c. Tính thể tích khí CO (đktc) đã dùng.

Câu 3: Dẫn luồng khí H₂ dư đi qua 16 g hỗn hợp hai oxit CuO và Fe₂O₃ nung nóng. Sau phản ứng để nguội, cân lại thấy khối lượng hỗn hợp giảm 25%. Tính phần trăm khối lượng của mỗi oxit trong hỗn hợp đầu.

Câu 4: Người ta dùng khí cacbon oxit để khử đồng(II) oxit.

a. Nếu khử a gam đồng(II) oxit thì thu được bao nhiêu gam đồng?

b. Cho a = 150 g, hãy tính kết quả bằng số.

Câu 1: Chọn đáp án đúng

A. Sự tách Oxi khỏi hợp chất được gọi là sự oxi hóa

B. Sự tác dụng của oxi với một chất gọi là sự khử

C. Chất khử là chất chiếm oxi của chất khác

D. Chất oxi hóa là chất chiếm oxi của chất khác

Câu 2: Cho phản ứng sau, xác định chất khử

Fe₂O₃ + 3H₂ −^to→ 2Fe + 3H₂O

A. Fe₂O₃

B. H₂

C. Fe

D. H₂O

Câu 3: Oxit nào bị khử bởi Hidro:

A. Na₂O

B. CaO

C. Fe₃O₄

D. BaO

Câu 4: Cho phản ứng:

3Fe + 2O₂ −^to→ Fe₃O₄

Chất nào là chất khử?

A. Fe

B. O₂

C.Fe₃O₄

D.Cả A & B

Câu 5: Phản ứng nào không phải phản ứng oxi hóa – khử:

A. 4Na + O₂ −^to→ 2Na₂O

B. Cl₂ + 2KBr → 2KCl + Br₂

C. NH₃ + HCl → NH₄Cl

D. 2NaOH + Cl₂ → NaCl + NaClO + H₂O

Sau bài học cần nắm:

• Phân biệt chất khử, chất oxi hóa, sự khử, sự oxi hóa trong những phản ứng oxi hóa – khử cụ thể
• Phân biệt phản ứng oxi hóa – khử với các loại phản ứng khác.