Tiếng Việt lớp 5 bài 25C: Chúng mình cùng sáng tạo
Nội dung bài học dưới đây nhằm giúp các em biết cách kể một câu chuyện nói về truyền thống hiếu học và truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam. Đồng thời, bài học này còn giúp các em trau dồi thêm vốn từ ngữ phong phú. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Mục lục nội dung
1. Hoạt động cơ bản
Câu 1: Thi đặt câu nhanh về đồ vật. Mỗi em đặt hai câu về một đồ vật mà em thích, trong đó câu thứ hai có chứa từ ngữ thay thế cho từ ngữ chỉ đồ vật ở câu thứ nhất.
Hướng dẫn giải:
- Em có một chiếc ba lô màu xanh. Mỗi lần đi chơi, em thường mang đồ vật xinh xắn này theo bên mình.
- Chiếc bút này là người bạn thân thiết của em. Nhờ có nó mà chữ của em đã đẹp hơn rất nhiều.
Câu 2: Đọc thầm đoạn văn sau và trả lời câu hỏi bên dưới:
Đã mấy năm vào Vương phủ Vạn Kiếp, sống gần Hưng Đạo Vương, chàng thư sinh họ Trương thấy ông luôn điềm tĩnh. Không điều gì khiến vị Quốc công Tiết chế có thể rối trí. Vị Chủ tướng tài ba không quên một trong nhũng điều hệ trọng để làm nên chiến thắng là phải cố kết lòng ngưòi. Chuyến này, Hưng Đạo Vương lai kinh cùng nhà vua dự Hội nghị Diên Hồng. Từ đây, ông sẽ đi thẳng ra chiến trận. Vào chốn gian nguy, trước vận nước ngàn cân treo sợi tóc mà Người vẫn bình thản, tự tin, đĩnh đạc đến lạ lùng.
Theo LÊ VÂN
- Các câu trong đoạn văn trên cùng nói về ai? Những từ ngữ nào cho biết điều đó.
Hướng dẫn giải:
- Đoạn văn có 6 câu. Cả 6 câu đều nói về Trần Quốc Tuấn.
- Những từ ngữ cho biết điều đó là: Hưng Đạo Vương, Ông, Quốc công Tiết chế, Vị chủ tướng tài ba, Hưng Đạo Vương, Ông, Người.
2. Hoạt động thực hành
Câu 1: Cùng đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Hai Long phóng xe về phía Phú Lâm tìm hộp thư mật.
Người đặt hộp thư lần nào cũng tạo cho anh sự bất ngờ. Bao giờ hộp thư cũng được đặt tại một nơi dễ tìm mà lại ít bị chú ý nhất. Nhiều lúc, người liên lạc còn gửi gắm vào đây một chút tình cảm của mình, thường bằng những vật gợi ra hình chữ V mà chỉ anh mới nhận thấy. Đó là tên Tổ quốc Việt Nam, là lời chào chiến thắng.
- Mỗi từ ngữ được in đậm trong đoạn văn trên thay thế cho từ ngữ nào?
- Cách thay thế từ ngữ ở đây có tác dụng gì?
Hướng dẫn giải:
- Từ anh (ở câu 2) thay cho Hai Long (ở câu 1).
- Từ người liên lạc (câu 4) thay cho người đặt hộp thư (câu 2).
- Từ anh (câu 4) thay cho Hai Long (câu 1).
- Từ đó (câu 5) thay cho những vật gợi ra hình chữ V (câu 4).
-> Việc thay thế từ ngữ trong đoạn văn trên có tác dụng liên kết câu.
Câu 2: Cùng đọc lại đoạn trích vở kịch “Ở Vương quốc Tương Lai” em đã học ở lớp 4:
Tin-tin và Mi-tin được một bà tiên giúp đỡ, đã vượt qua nhiều thử thách, đến nhiều xứ sở để tìm con Chim Xanh về chữa bệnh cho một người bạn hàng xóm. Đoạn trích dưới đây thuật lại việc hai em tới Vương quốc Tương Lai và trò chuyện với những người bạn sắp ra đời.
Trong công xưởng xanh
Tin-tin: - Cậu đang làm gì với đôi cánh xanh ấy?
Em bé thứ nhất: - Mình sẽ dùng nó vào việc sáng chế trên trái đất.
Tin-tin: - Cậu sáng chế cái gì?
Em bé thứ nhất: - Khi nào ra đời, mình sẽ chế ra một vật làm cho con người hạnh phúc.
Mi-tin: - Vật đó ăn ngon chứ? Nó có ồn ào không?
Em bé thứ nhất: - Không đâu, chẳng ồn ào gì cả. Mình chế sắp xong rồi, cậu có muốn xem không?
Tin-tin: - Có chứ! Nó đâu?
Em bé thứ hai: - Cậu có muốn xem vật mình sáng chế không?
Tin-tin: - Có chứ, cái gì đấy?
Em bé thứ hai: - Có ba mươi vị thuốc trường sinh kia, trong những chiếc lọ xanh.
Em bé thứ ba: - (Từ trong đám đông đi ra) Mình mang đến một thứ ánh sáng mà chưa ai biết cả.
(Em bé tỏa ra một thứ ánh sáng lạ thường). Thật là kì lạ phải không?
Em bé thứ tư: - (Kéo tay Tin-tin) Cậu lại đây xem cái máy của mình, nó biết bay trên không như một con chim.
Em bé thứ năm: - Hãy lại xem cái máy của mình đã. Nó biết dò tìm những kho báu còn giấu kín trên mặt trăng.
Hướng dẫn giải:
Khi đọc các em cần chú ý:
- Các tên nước ngoài như: Tin-tin.
- Ghi nhớ những nội dung quan trọng.
Câu 3: Dựa theo đoạn đối thoại ở hoạt động 2, em hãy cùng các bạn trong nhóm viết một đoạn đối thoại nói về việc cả nhóm cùng sáng chế ra một vật làm cho cuộc sống của con người hạnh phúc hơn (ví dụ: chiếc bút máy mà mực viết mãi không hết, cái máy hút bụi có thể hút được hết bụi trong không khí để môi trường luôn trong sạch,…).
Hướng dẫn giải:
Trong công xưởng sáng chế
Nhóm A bước vào công xưởng phát hiện ra các thành viên trong nhóm B đang hì hục làm việc.
- Long (Nhóm A): Các bạn đang làm gì thế?
- Nhóm B: Bọn mình đang cùng nhau tạo ra một vật vô cùng hữu ích cho con người.
- Tùng (Nhóm A): Vật đó có tác dụng gì vậy?
- Ngọc (Nhóm B): Vật này có tác dụng lọc không khí vào bất cứ không gian nào bạn tới.
- Long: Nó kì diệu vậy sao?
- Bảo (Nhóm B): Ừm đúng rồi, bạn biết đấy môi trường hiện nay ô nhiễm nghiêm trọng như vậy, bọn mình muốn tìm ra một giải pháp để bảo vệ sức khoẻ con người. Đó là lý do thôi thúc bọn mình sáng chế ra chiếc máy lọc không khí này.
-Tùng: Oa thật là một chiếc máy hữu ích. Nó hoạt động như thế nào vậy?
- Thắng (Nhóm B): Rất đơn giản, bọn mình đã tốn giản hoá máy móc và tích hợp nó vào chiếc điều khiển nhỏ này, cầm vừa lòng bàn tay, khi bước đến bất kì không gian nào, bạn chỉ cần bấm nút trong vài phút thôi là không khí xung quanh đã trở nên trong lành rồi.
- Long: Thật là một chiếc máy tuyệt vời. Chúc các bạn thành công nhé! Lúc nào hoàn thành hãy để chúng mình được thử trải nghiệm nhé!
- Nhóm B: Nhất trí!
3. Hoạt động ứng dụng
Câu hỏi: Nghe người thân kể hoặc tìm đọc một câu chuyện nói về truyền thống hiếu học hoặc truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam.
Hướng dẫn giải:
- Câu chuyện tham khảo số 1:
Câu chuyện bó đũa
Từ xa xưa, nhân dân ta đã coi trọng tinh thần đoàn kết, đại đoàn kết. Đoàn kết để sống, để tồn tại và vượt qua mọi thử thách to lớn trong cuộc đời. Đoàn kết đã trở thành niềm tin và đạo lí của nhân dân ta từ bao đời nay. Chính vì thế, ông bà, cha mẹ luôn nhắc nhở con cháu ghi nhớ câu tục ngữ:
"Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao".
Tôi sẽ kể cho các bạn nghe chuyện có tựa đề là "Câu chuyện bó đũa", ca ngợi về sức mạnh của tinh thần đoàn kết. Chuyện như sau:
"Ngày xưa ở một gia đình, có hai anh em. Lúc còn nhỏ hai người rất thương yêu nhau, có cái gì ngon, anh em thường nhường nhịn cho nhau, nhưng khi lớn lên anh có vợ, em có chồng, tuy mỗi người một nhà nhưng vẫn thường hay va chạm.
Thấy các con không thương yêu nhau, người cha rất buồn phiền. Một hôm, ông đặt một bó đũa và một túi tiền trên bàn, rồi gọi các con, cả trai, gái, dâu, rể lại và bảo:
- Ai bẻ gãy được bó đũa này thì cha thưởng cho túi tiền. Bốn người con lần lượt bẻ bó đũa. Ai cũng cố gắng hết sức mà không sao bẻ gãy được. Người cha bèn cởi bó đũa ra rồi thong thả bẻ gãy từng chiếc một cách dễ dàng.
Thấy vậy, bốn người con cùng nói:
- Thưa cha, lấy từng chiếc mà bẻ thì có khó gì!
Người cha liền bảo:
- Đúng. Như thế là các con đều thấy rằng chia lẻ ra thì yếu, hợp lại thì mạnh. Vậy các con phải biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Có đoàn kết thì mới có sức mạnh”.
Câu chuyện khuyên chúng ta: anh chị em trong gia đình phải biết yêu thương, giúp đỡ, cưu mang nhau. Đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh. Chỉ cần đoàn kết thì sẽ tạo thành một khối vững mạnh, vững bền ngược lại, chỉ cần lục đục và chia rẽ kết quả sẽ giống như bó đũa kia, từng chiếc, từng chiếc đều bị bẻ gãy.
Sưu tầm
- Câu chuyện tham khảo số 2:
Câu chuyện hiếu học
Câu chuyện tôi kể các bạn nghe nói về một cậu bé ham học và học giỏi, cạo hạt điều để kiệm tiền đi học.
Cạo hạt điều là công việc thường xuyên của gia đình Bùi Thị Ngọc Bích, sinh năm 1995, học sinh giỏi lớp Năm trường tiểu học Hòa Phú, huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh. Nhà Bích có năm anh em, anh trai của Bích đang học lớp Bảy, dưới Bích có ba người em, bé út mới bốn tuổi nhưng cũng đã biết cạo hạt điều cùng anh chị.
Giá cạo hạt điều là 3000/kg. Trung bình mỗi ngày cả nhà Bích cạo được 7 - 8 kg.
Bích kể, khi ở lớp, Bích luôn phải cô" gắng tập trung nghe thầy giảng để hiểu và cũng để nhẩm thuộc bài được phần nào hay phần ấy. Về đến nhà, vừa ăn cơm xong, Bích lại miệt mài bên thúng hạt điều. Tuy không được rong chơi, nghỉ ngơi nhưng đối với Bích khoảng thời gian có hạt điều để cạo là vùi nhất. Bởi những lúc đó nhà mới có đủ cơm ăn, mấy anh em mới có tiền mua sách vở, đóng tiền trường.
Tối đến, Bích mới có thời gian để học tập. Mùa hè này, Bích được mẹ cho đi học thêm để về dạy lại cho các em, vì mẹ gom góp, tằn tiện lắm thì cũng chỉ đủ lo cho Bích và anh trai, dù số tiền đóng trọn kì hè này chỉ có 50.000đ. Cuộc sống gia đình rất bấp bênh, luôn thiếu trước hụt sau, vậy mà trong đôi mắt của Bích vẫn ánh lên khát vọng: "Con thích môn Tiếng Việt. Con mong sau này được làm cô giáo". Bích nói khẽ khàng, tiếng Bích như muốn chìm lấp giữa âm thanh của tiếng mũi dao đang cạo mạnh vào vỏ hạt điều.
Sưu tầm
4. Tổng kết
Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:
- Rèn luyện kĩ năng tập đọc một văn bản.
- Có thái độ trân trọng, tự hào về truyền thống hiếu học và đoàn kết của dân tộc ta.
Tham khảo thêm
- doc Tiếng Việt lớp 5 bài 25A: Cảnh đẹp đất nước
- doc Tiếng Việt lớp 5 bài 25B: Không quên cội nguồn
- doc Tiếng Việt lớp 5 bài 26A: Nhớ ơn thầy cô
- doc Tiếng Việt lớp 5 bài 26B: Hội làng
- doc Tiếng Việt lớp 5 bài 26C: Liên kết câu bằng từ ngữ thay thế
- doc Tiếng Việt lớp 5 bài 27A: Nét đẹp xưa và nay
- doc Tiếng Việt lớp 5 bài 27B: Đất nước mùa thu
- doc Tiếng Việt lớp 5 bài 27C: Liên kết câu bằng từ ngữ nối