Địa lí 8 Bài 39: Đặc điểm chung của tự nhiên Việt Nam

Câu 1: Tính chất nhiệt đới gió mùa ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống như thế nào? Cho ví dụ. Theo em, ở vùng nào và vào mùa nào tính chất nóng ẩm bị xáo trộn nhiều nhất?

Gợi ý làm bài

Khí hậu nhiệt đới gió mùa Việt Nam có ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông, lâm nghiệp.

- Điều kiện nóng ẩm cho phép cây trồng phát triển quanh năm, có thể thâm canh và xen canh, kết hợp nông lâm theo hình thức VAC hay VACR (Vườn - ao - chuồng - rừng).

- Khó khăn: mùa mưa tập trung khá lớn, mưa bão gây thiệt hại mùa màng, sạt lở đất; độ ẩm lớn sâu bệnh dễ phát triển...

Ví dụ: Đồng bằng sông Cửu Long có khí hậu nóng ẩm sinh vật phát triển xanh tốt quanh năm, là vựa lúa trọng điểm lớn thứ 2 cả nước, nhiều hệ sinh thái phát triển (rừng ngập mặn với diện tích lớn nhất cả nước..)

- Ở vùng khí hậu phía Bắc nước ta tính nóng ẩm bị xáo trộn nhiều nhất: do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc nền nhiệt hạ thấp, thời tiết lạnh; vùng núi cao khí hậu phân hóa theo đai cao.

Câu 2: Hãy tính xem ở nước ta 1km² đất liền tương ứng với bao nhiêu km² mặt biển?

Gợi ý làm bài

- Diện tích đất liền (S₁) = 330000km² (làm tròn).

- Diện tích biển Việt Nam (S₂) = 1000000 km²

=> Tỉ lệ S₂: S₁= 3,03.
Như vậy 1km² đất liền ứng với trên 3km² mặt biển.

Câu 3: Là một nước ven biển, Việt Nam có thuận lợi gì trong phát triển kinh tế?

Gợi ý làm bài

Tiếp giáp với vùng biển Đông rộng lớn, nước ta có điều kiện phát triển tổng hợp kinh tế biển:

- Đánh bắt và nuôi trồng thủy sản:

+ Vùng biển nước ta giàu hải sản (cá, tôm...), có 4 ngư trường trọng điểm thuận lợi cho đánh bắt hải sản.

+ Ven biển có nhiều vũng vịnh, đầm phá, bãi triều và rừng ngập mặn thuận lợi cho nuôi trồng thủy sản.

- Khai thác khoáng sản biển: tài nguyên dầu khí có giá trị lớn ở thềm lục địa phía Nam với 8 bề trầm tích lớn; vùng biển nước ta còn là kho muối vô tận, có các mỏ cát thủy tinh, ti tan, vật liệu xây dựng (cát, sỏi, đá...).

- Du lịch biển: dọc bờ biển có nhiều bãi tắm đẹp, các hòn đảo ven bờ, vịnh nước...là những điểm du lịch hấp dẫn.

- Giao thông vận tải biển: vùng biển nước ta nằm gần các tuyến hàng hải quốc tế, dọc bờ biển có thể xây dựng nhiều vũng vịnh nước sâu, kín gió...

Câu 4: Em hãy nêu một số dẫn chứng (lấy từ các bài học trước) chứng minh cho nhận xét thiên nhiên nước ta phân hóa đa dạng và phức tạp.

Gợi ý làm bài

Thiên nhiên nước ta phân hóa đa dạng, phức tạp:

- Lịch sử phát triển tự nhiên: Lãnh thổ Việt Nam đã trải qua hàng triệu năm biến đổi, chia thành ba giai đoạn chính: giai đoạn Tiền Cambri tạo lập nền móng sơ khai của lãnh thổ; giai đoạn Cổ kiến tạo phát triển, mở rộng và ổn định lãnh thổ; giai đoạn Tân kiến tạo nâng cao địa hình, hoàn thiện giới sinh vật và còn đang tiếp diễn.

- Địa hình:

+ Rất đa dạng, nhiều dạng địa hình (đồi núi, đồng bằng, bờ biển, thềm lục địa...) trong đó đồi núi là bộ phận quan trọng nhất (chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ đất liền) và chủ yếu là đồi núi thấp.

+ Địa hình nước ta được Tân kiến tạo nâng lên và tạo thành nhiều bậc kế tiếp nhau: núi đồi, đồng bằng, thềm lục địa..

+ Địa hình thấp dần từ nội địa ra tới biển (hướng nghiêng Tây Bắc - Đông Nam); có hai hướng chủ yếu là tây bắc - đông nam và vòng cung.

+ Địa hình luôn biến đổi do tác động mạnh mẽ của môi trường nhiệt đới gió mùa và do sự khai phá của người: các quá trình ngoại lực bào mòn, phong hóa, xâm thực làm biến đổi hạ thấp, cắt xẻ địa hình, tạo nên nhiều dạng địa hình mới độc đáo (nấm đá, hàm ếch sóng vỗ, hang động cacxtơ,....) Con người phá núi, đào đất làm đường, kênh rạch, hồ thủy điện,...

+ Địa hình nước ta được chia thành các khu vực: đồi núi, đồng bằng, bờ biển, thềm lục địa.

- Khí hậu:

+ Khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm, mưa nhiều, diễn biến phức tạp.

+ Khí hậu phân hóa đa dạng theo không gian và thời gian: gồm 2 miền khí hậu là miền khí hậu phía Bắc, phía Nam; ngoài ra còn hình thành nhiều vùng, kiểu khí hậu khác nhau.

+ Tính thất thường của khí hậu: năm rét sớm, năm rét muộn, mưa lớn hạn hán, bão lũ….

Sau khi học xong bài này các em cần nắm được nội dung sau: 

• Nắm vững những đặc điểm chung của thiên nhiên Việt Nam trong đó tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm là nền tảng.
• Phát triển khả năng tư duy tổng hợp thông qua việc củng cốvà tổng kết các kiến thức đã học về các thành phần tự nhiên Việt Nam.
• Biết liên hệ hoàn cảnh tự nhiên với hoàn cảnh kinh tế xã hội của đất nước tạo nền móng cho việc học địa lý kinh tế-xã hội Việt Nam.