Giải bài tập SGK Sinh học 12 Bài 29: Quá trình hình thành loài

Giải thích vai trò của cách li địa lí trong quá trình hình thành loài mới?

Phương pháp giải

• Xem lại Vai trò của cách li địa lí
• Sự cách li địa lí không phải là cách li sinh sản mà chỉ đóng vai trò ngăn cản sự trao đổi gen giữa các quần thể, thúc đẩy sự phân hoá cấu trúc di truyền của quần thể gốc ban đầu chứ không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra những biến đổi tương ứng trên cơ thể sinh vật. Cách li địa lí có vai trò duy trì sự khác biệt về vốn gen giữa các quần thể do các nhân tố tiến hóa tạo nên.

Hướng dẫn giải

• Do có sự cách li địa lí nên quần thể bị cách li chịu sự tác động tổng hợp của các nhân tố tiến hóa làm cho tần số alen và tần số kiểu gen bị biến đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác. Sự biến đổi về tần số alen và thành phần kiểu gen được tích lũy lại lâu dần có thể dẫn đến xuất hiện sự cách li sinh sản với quần thể gốc thì loài mới xuất hiện.
• Sự cách li địa lí làm cho các cá thể của các quần thể cách li ít có cơ hội giao phối với quần thể cùng loài, dần dần dẫn đến sự sai khác càng lớn với quần thể gốc.
• Sự cách ly địa lý chỉ góp phần duy trì sự khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu gen giữa các quần thể được tạo ra bởi các nhân tố tiến hóa.

Tại sao quần đảo lại được xem là phòng thí nghiệm nghiên cứu quá trình hình thành loài mới?

Phương pháp giải

• Quần đảo và đất liền có sự cách li địa lí lớn
• Quần đảo là nơi lí tưởng cho quá trình hình thành loài mới

Hướng dẫn giải

Quần đảo là nơi lí tưởng cho quá trình hình thành loài mới vì giữa các đảo có sự cách li địa lí tương đối, khiến cho sinh vật giữa các đảo ít khi trao đổi vốn gen cho nhau, duy trì sự khác biệt vốn gen giữa các quần thể.

Tại sao cách li địa lí lại là cơ chế chủ yếu dẫn đến hình thành loài mới ở động vật?

Phương pháp giải

• Xem lại Vai trò của cách li địa lí
• Sự cách li địa lí không phải là cách li sinh sản mà chỉ đóng vai trò ngăn cản sự trao đổi gen giữa các quần thể, thúc đẩy sự phân hoá cấu trúc di truyền của quần thể gốc ban đầu chứ không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra những biến đổi tương ứng trên cơ thể sinh vật. Cách li địa lí có vai trò duy trì sự khác biệt về vốn gen giữa các quần thể do các nhân tố tiến hóa tạo nên.

Hướng dẫn giải

• Quá trình hình thành loài bằng cách li địa lí hay xảy ra đối với các loài động vật có khả năng phát tán mạnh.
• Chính khả năng phát tán cao đã tạo điều kiện cho chúng dễ hình thành nên các quần thể cách ly nhau về mặt địa lý dẫn đến hình thành loài mới.

Câu nào dưới đây nói về vai trò của sự cách li địa lí trong quá trình hình thành loài là đúng nhất?

A. Không có sự cách li địa lí thì không thể hình thành lên loài mới

B. Cách li địa lí có thể dẫn đến hình thành loài mới qua nhiều giai đoại trung gian chuyển tiếp

C. Cách li địa lí luôn luôn dẫn đến cách li sinh sản

D. Môi trường địa lí khác nhau là nguyên nhân chính dẫn đến phân hóa thành phần kiểu gen của các quần thể cách li

Phương pháp giải

• Xem lại Vai trò của cách li địa lí
• Sự cách li địa lí không phải là cách li sinh sản mà chỉ đóng vai trò ngăn cản sự trao đổi gen giữa các quần thể, thúc đẩy sự phân hoá cấu trúc di truyền của quần thể gốc ban đầu chứ không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra những biến đổi tương ứng trên cơ thể sinh vật. Cách li địa lí có vai trò duy trì sự khác biệt về vốn gen giữa các quần thể do các nhân tố tiến hóa tạo nên.

Hướng dẫn giải

- Phát biểu đúng nhất là B

• Ý A sai: đột biến đa bội, lai xa đều có thể dẫn tới hình thành loài mới mà không cần cách ly địa lý.
• C, D sai: Sự cách ly địa lý chỉ góp phần duy trì sự khác  biệt về tần số alen và thành phần kiểu gen giữa các quần thể được tạo ra bởi các nhân tố tiến hóa.