• Đặc điểm của quả và hạt phát tán nhờ gió: có cánh, có lông nhẹ để nhờ gió chuyển đi xa (quả chò, hạt hoa sữa).

• Đặc điểm quả và hạt phát tán nhờ động vật: có gai hoặc có móc để bám vào cơ thể động vật (quả trinh nữ, quả ké đầu ngựa…), có hương thơm, vị ngọt, hạt vỏ cứng (quả sim, quả ổi, hạt thông…).

​

• Đặc điểm của quả và hạt tự phát tán: khi chín vỏ quả có khả năng tự tách hoặc mở ra để hạt tung ra ngoài (quả cải, quả chi chi…).

• Kể tên các hình thức phát tán chính của quả và hạt?
• Nêu đặc điểm phù hợp với các cách phát tán khác nhau của quả và hạt?
• Trình bày ý nghĩa của sự phát tán. 

Hướng dẫn giải

- Các hình thức phát tán chính của quả và hạt: tự phát tán, phát tán nhờ gió, phát tán nhờ động vật.

- Những đặc điểm phù hợp với các cách phát tán khác nhau của quả và hạt:

• Quả tự phát tán: thường là những quả khô nẻ khi chín vỏ xoắn lại hoặc nắp quả tung ra làm hạt bắn đi xa như quả đậu, quả cây rau sam, quả cây thuốc phiện...
• Quả và hạt phát tán nhờ gió thường nhỏ, nhẹ làm giảm sức cản của không khí hoặc có chùm lông hay cánh nên được gió thổi đi xa như quả bồ công anh, hạt hoa sữa, quả chò, quả trâm bầu.
• Ọuả và hạt phát tán nhờ động vật thường có móc hoặc có gai, khi tiếp xúc với động vật có thể dính vào lông, vào da chúng nên khi động vật di chuyển sẽ mang theo quả và hạt đó đi xa như quả ké đầu ngựa, quả cây xấu hổ, quả cỏ may...
• Đối với những quả thịt như quả dưa hấu, quả cà phê, quả ổi... thường có màu sắc, hương thơm, nhiều chất dinh dưỡng làm thức ăn cho động vật nhưng hạt thường có vỏ cứng không bị tiêu hoá sẽ theo phân của động vật rải đi khắp nơi.

- Ý nghĩa của sự phát tán là làm cho thực vật có khả năng duy trì và phát triển nòi giống do mở rộng nơi sống, thích nghi với các điều kiện sống khác nhau.

Câu 1: Nêu đặc điểm của quả, hạt phát tán nhờ gió?

Câu 2: Nêu đặc điểm của quả, hạt phát tán nhờ động vật?

Câu 1: Loại quả nào dưới đây có khả năng tự phát tán?

A. Trâm bầu

B. Thông

C. Ké đầu ngựa

D. Chi chi

Câu 2: Quả trâm bầu phát tán chủ yếu theo hình thức nào?

A. Phát tán nhờ nước

B. Phát tán nhờ gió

C. Phát tán nhờ động vật

D. Tự phát tán

Câu 3: Những loại quả có khả năng tự phát tán hầu hết thuộc nhóm nào dưới đây?

A. Quả mọng

B. Quả hạch

C. Quả khô nẻ

D. Quả khô không nẻ

Câu 4: Quả cây xấu hổ có hình thức phát tán tương tự quả nào dưới đây?

A. Quả ké đầu ngựa

B. Quả cải

C. Quả chi chi

D. Quả đậu bắp

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Phân biệt được những cách phát tán khác nhau của quả và hạt.
• Nêu được những đặc điểm của quả và hạt phù hợp với cách phát tán.