Giải Tập bản đồ Địa lí 9 Bài 5: Thực hành: Phân tích và so sánh tháp dân số năm 1989 và năm 1999

Quan sát kĩ hai tháp dân số dưới đây:

- Em hãy hoàn thành bảng sau:

- Nêu nhận xét về sự thay đổi cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta. Giải thích nguyên nhân.

Phương pháp giải

- Cần có kĩ năng phân tích số liệu tháp dân số để xác định: hình dạng tháp, cơ cấu dân số theo độ tuổi và tỉ lệ dân số phụ thuộc

- Từ bảng số liệu đã hoàn thành để nhận xét: cơ cấu dân số phân theo nhóm tuổi có sự thay đổi

- Để chỉ ra nguyên nhân cần dựa vào: chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình, nền kinh tế phát triển, chính sách phúc lợi,...

Hướng dẫn giải

- Hoàn thành bảng

- Nhận xét: Từ năm 1989 đến năm 1999, cơ cấu dân số phân theo nhóm tuổi ở nước ta có sự thay đổi.

+ Nhóm tuổi 0 – 14 giảm, từ 39% năm 1989 xuống còn 33, 5% năm 1999 (giảm 5, 5%), do thực hiện tốt chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình.

+ Nhóm tuổi 15 – 59 tăng, từ 53,8% năm 1989 lên 58,4% năm 1999 (tăng 4,6%) , do hậu quả của sự bùng nổ dân số ở giai đoạn trước đó.

+ Nhóm tuổi trên 60 tăng, từ 7,2% năm 1989 lên 8,1% năm 1999 (tăng 0,9%) , do chất lượng cuộc sống được cải thiện; những tiến bộ của ngành y tế ...

+ Tỉ lệ dân số phụ thuộc: do kết quả của sự thay đổi dân số theo nhóm tuổi nên tỉ lệ dân số phụ thuộc cũng giảm 4,6%.

- Nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi của hai tháp dân số đó chính là:

+ Thứ nhất, nhờ chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình nên tỉ lệ nhóm tuổi 0 – 14 có xu hướng giảm.

+ Thứ hai, nhờ nền kinh tế phát triển, mức sống người dân ngày càng tăng cao, các chính sách phúc lợi đều được cải thiện => nhóm tuổi 60 tuổi trở lên có xu hướng tăng lên.

Cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta có thuận lợi và khó khăn gì cho phát triển kinh tế - xã hội? Cần có những biện pháp gì để khắc phục các khó khăn này?

Phương pháp giải

Cần có kiến thức về cơ cấu dân số theo độ tuổi để chỉ ra:

- Thuận lợi: nguồn lao động, thị trường tiêu thụ

- Khó khăn: giải quyết việc làm, mức sống người lao động

- Biện pháp: kế hoạch hóa gia đình, kiểm soát tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên,...

Hướng dẫn giải

- Thuận lợi:

+ Nguồn lao động dồi dào.

+ Nguồn dự trữ lao động hùng hậu

+ Thị trường tiêu thụ rộng lớn.

- Khó khăn:

+ Vấn đề giải quyết việc làm.

+ Nâng cao mức sống cho người lao động.

- Biện pháp:

+ Đẩy mạnh công cuộc kế hoạch kế hoạch hóa gia đình.

+ Tập trung vào những vùng có tỉ lệ sinh cao như miền núi, hải đảo, nông thôn.

+ Kiểm soát tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên.