Văn miêu tả lớp 7

Chương trình Ngữ văn 7 khó hơn một bậc so với lớp 6, ở chương trình Ngữ văn 7 các em bắt đầu tiếp xúc với những bài văn mới như nghị luận văn học và nghị luận xã hội. Bên cạnh đó, đối với những bài văn miêu tả cũng yêu cầu các em cao hơn về mặt nội dung và hình thức. Chính vì vậy, eLib đã tổng hợp và biên soạn hệ thống những bài văn mẫu thuộc kiểu văn miêu tả hay nhất gửi đến các em nhằm giúp các em học tập, vận dụng viết bài văn miêu tả tốt hơn. Những bài văn mẫu dưới đây đã được đội ngũ dày dặn kinh nghiệm của eLib biên soạn, hy vọng đây sẽ là những tài liệu bổ ích nhằm giúp các em định hướng làm bài, cách viết một bài văn miêu tả. Mời các em tham khảo nội dung từng bài văn mẫu chi tiết ở Menu bên trái đối với PC và Menu ở trên đối với Mobile.

- Đối tượng của văn miêu tả là những sự vật, sự việc, là thế giới thiên nhiên, là con người và cuộc sống của con người. Có thể coi đó là một thế giới hết sức đa dạng, phức tạp và sống động đang diễn ra quanh ta, thay đổi từng ngày từng giờ. Tuy vậy, không phải tự nhiên mà ta hiểu và nắm vững được đặc điểm của từng sự việc, từng sự vật, từng con người để miêu tả đúng bản chất của nó. Vì vậy, phải quan sát, ghi chép.

- Đối với các em học sinh thì quan sát, ghi chép đều mới ở bước đầu: tập quan sát, tập ghi chép, tập phát hiện ra những đặc điểm của các sự vật, hiện tượng quanh mình. Từ đó cỏ vốn để làm văn miêu tả.

- Quan sát và tự đặt ra những câu hỏi để giải đáp, nhằm tìm hiểu và khắc sâu vào trí nhớ những hình ảnh về cuộc sống xung quanh. Hãy xem hai bên đường ta đi học có những gì? Cây cối, cảnh vật ra sao? Cảnh về mùa đông khác với cảnh về mùa hè, cảnh buổi sáng khác với cảnh buổi chiều ở chỗ nào? Hay hãy quan sát em bé tập đi mà xem: Nó độ bao nhiêu tháng tuổi? Gương mặt và hình dáng như thế nào? Từng động tác tập đi ra sao?… Tất cả những điều ta quan sát và ghi nhận được cần phải chép lại vào một cuốn sổ tay. Không cần ốhép dài dòng, chỉ điểm qua những nét chính, ngắn gọn. Sẽ rất thành công nếu khi quan sát chúng ta có được những phát hiện bất ngờ. Những phát hiện này sẽ là điều kiện giúp cho bài làm của các em thêm sáng tạo và độc đáo.

- Có thể khẳng định rằng nếu không có tưởng tượng thì bài văn miêu tả chắc chắn sẽ không thể hay được, dù là văn tả thực. Làm nghệ thuật nói chung và viết văn miêu tả nói riêng không thể chấp nhận kiểu sao chép hiện thực cuộc sống một cách máy móc, khô cứng. Nếu chỉ quan sát và ghi chép vào bài làm đúng y nguyên những điều đã quan sát thì bức tranh được, miêu tả trong bài văn sẽ quá trần trụi, thiếu sức hấp dẫn. Vì vậy, cần tưởng tượng và sáng tạo thêm để bổ sung những hình ảnh phù hợp, làm cho bức tranh miêu tả trở nên phong phú và sinh động hơn.

- Có thể nói rằng vai trò của trí tưởng tượng rất lớn. Nó không chỉ là yếu tố tạo nên sự phong phú cho các hình ảnh trong bức tranh miêu tả mà còn giúp cho người làm văn miêu tả tìm được những từ ngữ và các biện pháp nghệ thuật phù hợp để bài văn miêu tả hấp dẫn hơn.

- So sánh là hệ quả của quá trình liên tưởng, tưởng tượng. Khi quan sát một đối tượng nào đó, hình ảnh của đối tượng ấy (từ màu sắc tới hình dáng, từ kích thước tới trạng thái) thường gợi cho người quan sát nghĩ tới những hình ảnh khác có cùng một nét tương đồng nào đấy. Chính sự liên tưởng, so sánh này làm cho trang văn miêu tả hay hơn, và đối tượng miêu tả hiện lên rõ hơn, đẹp hơn, hấp dẫn hơn.

- Nếu xét về đối tượng, hiện tượng so sánh trong văn miêu tả hết sức đa dạng và phong phú: Có thể so sánh người với người. Có thể so sánh người với các con vật (hình dáng, tính cách). Có thể so sánh người với cây cối. Có thể so sánh người với các hiện tượng tự nhiên. Có thể so sánh vật với vật, cảnh với cảnh. Có thể so sánh vật với con người.

- Nếu xét về cách thức so sánh thì có những hiện tượng so sánh sau: So sánh theo hướng thu nhỏ lại. So sánh theo hướng phóng đại lên. So sánh theo hướng cụ thể hoá. So sánh theo hướng trừu tượng hoá.

- Tuy nhiên, khi sử dụng kĩ năng so sánh, cần lưu ý là phải biết sáng tạo, biết tìm điểm mới, điểm riêng. Không nên lặp đi lặp lại những hình ảnh so sánh đã quá cũ.

- Viết văn miêu tả, bao giờ người viết cũng để lại dấu ấn chủ quan của mình. Dấu ấn chủ quan ấy chính là sự cảm nhận riêng của mỗi người, là cách biểu lộ thái độ, tình cảm riêng của mỗi người đối với đối tượng được miêu tả.

- Vấn đề là phải dùng cách nhận xét như thế nào để tạo sự hấp dẫn cho bài văn miêu tả:

+ Trước hết có thể nhận xét trực tiếp bằng những lời bình, những câu cảm thán, nhũng hình ảnh so sánh.

+ Và cũng có thể bộc lộ một cách kín đáo qua việc lựa chọn hình ảnh miêu tả.

- Tả cảnh: bao gồm tả phong cảnh thiên nhiên (núi rừng, sông biển, ruộng đồng,…), tả cỏ cây, hoa lá, sự vật, tả cảnh sinh hoạt (đường phố, trường học, chợ Tết,…).

- Đối với bài văn tả phong cảnh thiên nhiên cần nêu rõ vị trí của cảnh vật những nét đặc sắc của cảnh vật nhìn từ nhiều góc độ khác nhau (địa lí, lịch sử, văn hoá,…), vai trò, tác dụng của cảnh vật đối với cuộc sống của con người.

- Đối với bài văn tả cỏ cây, hoa lá, sự vật, cần nêu rõ được những đặc điểm của sự vật tả (hình dáng, kích thước, mầu sắc, đường nét…) vẻ đẹp được nhìn từ những góc độ, thời điểm khác nhau (xa gần, sáng chiều, theo từng mùa…) công dụng, lợi ích đối với cuộc sống của con người.

- Kiểu bài văn này khá thông dụng, được dùng phổ biến, trong cuộc sống hằng ngày. Nhược điểm thường thấy là các em học sinh hay tả người theo một số hình ảnh ước lệ, có tính rập khuôn nhất định, đọc lên nghe quá nhàm, thiếu nét riêng, thiếu sự sáng tạo. Hơn nữa, dưới ngòi bút của các em, các nhân vật thường được lí tưởng hoá, đẹp hơn, đáng yêu hơn, nhưng lại thiếu tính chân thực (ví như hình ảnh mẹ hay cô giáo đều có dáng đi mềm mại, thướt tha„ mũi dọc dừa, bàn tay đẹp với những ngón thon như tháp bút,… Tức là vô tình người tả biến họ thành những cô văn công trên sân khấu).

- Tả người: bao gồm tả ngoại hình, hoạt động, tính cách, tâm trạng nhằm giúp cho người đọc hình dung được rõ ràng chân dung của đối tượng được tả (đối với học sinh cấp THCS đối tượng tả nên là những người gần gũi với cuộc sống của các em như ông bà, cha mẹ, những người thân trong gia đình, thầy cô giáo, bạn bè…), thấy được tình cảm của người viết với đối tượng được tả.

- Tả ngoại hình: cần làm rõ được những chi tiết về hình dáng, mặt mũi, cách ăn mặc, đi đứng, nói năng,… của đối tượng. Qua đó cũng có thể ít nhiều thấy được tính cách của nhân vật.

Dù là bài văn thuộc dạng nào thì chúng ta cũng phải chia bố cục rõ ràng, đây không chỉ là vấn đề về hình thức mà nó còn là vấn đề về nội dung. Một bài văn miêu tả với bố cục rõ ràng chứng tỏ người viết có tư duy logic và giúp bài văn mạch lạc, đồng thời đảm bảo được đầy đủ các phần của một bài văn miêu tả.

Trong văn miêu tả có hai dạng bài:

- Dạng bài văn tả cảnh: cần chú ý quan sát những sự vật xung quanh như hoa lá, cây cỏ,… Trong khi tả bất cứ một cảnh đẹp nào thì cần lưu ý vẻ đẹp được nhìn từ những góc độ, thời điểm khác nhau (xa gần, sáng chiều, theo từng mùa…) công dụng, lợi ích đối với cuộc sống của con người.

- Dạng bài văn tả người: thường là tả về người mà em đã từng biết, một người thân yêu với em. Điều quan trọng của bài văn tả người là cần thấy được tình cảm của người viết với đối tượng được tả.

Thái độ của bản thân chính là một yếu tố quan trọng và cần thiết trong bài văn miêu tả. Khi các em bày tỏ thái độ của mình cũng đồng nghĩa với việc các em đã thể hiện được dụng ý, ý nghĩa của đối tượng mà bản thân miêu tả. Bên cạnh đó chính thái độ được bày tỏ đó sẽ đánh giá được trạng thái tình cảm của em dành cho đối tượng được miêu tả là yêu quý hay ghét bỏ.

Để viết văn tốt, tiến bộ nhanh thì học sinh phải thường xuyên luyện tập, viết nhiều, đọc nhiều sẽ giúp tăng vốn từ cũng như khả năng diễn đạt, kết hợp các phương pháp làm văn thuần thục hơn. Đặc biệt, trong quá trình viết, các em cũng thấy được những hạn chế của bản thân để khắc phục, triển khai bài tốt hơn trong các bài viết sau.