Hội chứng sưng hạch bạch huyết - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Sưng hạch huyết là tình trạng các hạch bạch huyết trong cơ thể bị sưng. Các tuyến, còn được gọi là tuyến bạch huyết có trách nhiệm lọc các dịch bạch huyết lưu thông trong cơ thể thông qua các mạch bạch huyết. Vì vậy có thể nói tuyến bạch huyết hoạt động tương tự như dòng máu chảy qua mạch máu.

Hạch bạch huyết nằm ở đâu?

Có khoảng 600 hạch bạch huyết trong cơ thể, nhưng bạn chỉ có thể cảm nhận hoặc chạm vào được một số ít. Những vị trí mà bạn có thể cảm nhận được hạch như:

Hạch bạch huyết ở cuối hàm Hạch bạch huyết ở phía sau tai Hạch bạch huyết ở nách Hạch bạch huyết ở cổ Hạch bạch huyết ở bẹn Hạch bạch huyết ở phía trên xương đòn.

Kích thước của hạch bạch huyết thường khác nhau, từ nhỏ như đầu kim đến lớn như hạt đậu.

Tuyến bạch huyết là một phần của hệ thống miễn dịch, đặc biệt là hệ bạch huyết vì nó có chứa bạch cầu và kháng thể. Điều này nghĩa là các hạch bạch huyết đóng vai trò quan trọng giúp chống lại nhiễm trùng và bệnh tật.

Khi cơ thể bị nhiễm trùng hoặc mắc bệnh, cơ thể sẽ tạo ra nhiều tế bào miễn dịch hơn. Khi số lượng tế bào này tăng lên sẽ làm sưng các hạch bạch huyết. Do đó, tình trạng này có thể được xem là biểu hiện của một tình trạng nhiễm trùng hoặc bệnh lý.

Những ai thường mắc phải sưng hạch bạch huyết?

Thực tế, tình trạng này khá phổ biến và có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, phụ nữ dễ mắc phải bệnh này hơn.

Thông thường, các tuyến sẽ co lại sau khi nhiễm trùng hoặc bệnh gây sưng đỏ được điều trị. Tuy nhiên, phải mất khoảng 1 tuần để phục hồi sau khi nhiễm trùng được trị khỏi.

Mặc dù các hạch bạch huyết sưng là bệnh khá phổ biến, nhưng điều này không có nghĩa bệnh sẽ không gây bất cứ vấn đề nghiêm trọng nào. Trong một số trường hợp, sưng hạch bạch huyết có thể liên quan u lympho hay u lympho không Hodgkin.

Vì vậy, bạn phải thường xuyên đi khám để được chẩn đoán và điều trị tốt nhất.

Ở giai đoạn đầu, bạn có thể cảm nhận một số triệu chứng như:

Đau khi ấn vào tuyến bị sưng Khu vực sưng nhạy cảm hơn, ví dụ như bạn cảm thấy không thoải mái khi di chuyển cổ. Các hạch sưng rất lớn, to bằng hạt đậu Hà Lan hoặc hơn.

Khi đã cảm nhận các triệu chứng ban đầu, bạn có thể cảm thấy một loạt các biểu hiện bất thường khác. Các triệu chứng tiếp theo thường dựa vào loại bệnh lý hoặc nhiễm trùng gây sưng hạch.

Bạn có thể bắt gặp một số dấu hiệu sưng hạch bạch huyết khác không được liệt kê ở trên. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay nếu có các dấu hiệu sưng hạch bạch huyết như sau:

Các hạch sưng không biến mất, thậm chí còn lan rộng từ 2-4 tuần Các hạch sưng mềm Sốt không thuyên giảm Đổ mồ hôi vào ban đêm Sụt cân ngoài ý muốn Đau họng kéo dài Khó nuốt hoặc thở Các hạch sưng tiếp tục phát triển, đây có thể là khối u hoặc ung thư hạch bạch huyết

Vấn đề sức khỏe này có thể xảy ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, từ nhiễm trùng nhẹ đến các bệnh mãn tính như ung thư. Dưới đây là những nguyên nhân có thể gây ra hoặc làm tình trạng bệnh nặng thêm:

Nhiễm trùng tai

Vị trí nổi hạch sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân gây ra bệnh. Sưng hạch bạch huyết ở cổ hoặc vùng đầu sẽ liên quan đến nhiễm trùng tai.

Nhiễm trùng tai có thể do dị ứng hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên. Trẻ em có nhiều nguy cơ bị nhiễm trùng tai hơn người lớn, nhưng bệnh này có thể tấn công bất cứ ai.

Nhiễm virus

Có rất nhiều loại virus tấn công cơ thể và ảnh hưởng đến hạch bạch huyết. Thông thường hạch lympho sẽ sưng lên ngay vị trí virus tấn công.

Dưới đây là các loại virus có thể gây sưng hạch bạch huyết:

Varicella-zoster, virus gây ra bệnh thủy đậu và herpes zoster Rubeola, một loại siêu vi gây sởi Virus HIV, gây ra bệnh AIDS Herpes simplex, virus gây ra mụn rộp miệng, mụn rộp sinh dục và viêm não mụn rộp Cúm, siêu vi khuẩn gây bệnh cúm

Nhiễm khuẩn

Một số loại vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể có thể gây nhiễm trùng. Một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn có thể gây ra các triệu chứng hạch bạch huyết sưng lên. Dưới đây là các loại vi khuẩn thường làm sưng hạch bạch huyết:

Streptococcus hoặc Strep, vi khuẩn gây ra chứng viêm họng hoặc viêm amidan Staphylococcus hay staph, vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm, hội chứng sốc chất độc (TSS) hoặc viêm vú Mycobacterium tuberculosis, một loại vi khuẩn gây bệnh lao

Nhiễm HIV/AIDS

Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) là một virus gây ra AIDS. Loại virus này đôi khi không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho người bệnh, do đó bạn có thể được chẩn đoán trễ. Trên thực tế, việc phát hiện bệnh AIDS muộn có thể gây tử vong.

Do đó, nếu bạn gặp các hạch bạch huyết bị sưng ở cổ, nách hoặc háng đi kèm với các triệu chứng khác như suy nhược, đau cơ và nhức đầu, hãy đến gặp ngay bác sĩ.

Nhiễm trùng răng

Nhiễm trùng nướu và răng có thể làm hạch bạch huyết sưng lên. Nhiễm trùng răng thường do áp xe răng.

Mononucleosis

Sưng hạch bạch huyết ở cổ và nách có thể liên quan đến bệnh Mononucleosis, một bệnh do virus gây ra. Virus được lây lan từ nước bọt của người bệnh làm bạn bị đau họng, sốt, ngứa, vàng da, chảy máu cam và khó thở.

Nhiễm trùng da

Các bệnh ngoài da cũng có thể làm cho tuyến bạch huyết sưng lên. Đặc biệt, nếu bạn gặp các triệu chứng khác như phát ban, da trở nên đỏ, đau hoặc nóng, ngứa. Dưới đây là một số loại bệnh ngoài da có thể gây sưng hạch bạch huyết:

Eczema, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ Viêm da tiếp xúc Áp xe da do nhiễm khuẩn Chấy rận trên da đầu

Đau họng

Đau họng là một bệnh khá phổ biến. Nguyên nhân có thể khác nhau, từ nhiễm virus, nhiễm khuẩn, dị ứng, kích ứng cổ họng, viêm amiđan hoặc chấn thương cổ và cổ họng.

Những tình trạng này gây viêm, do đó bạn sẽ thấy sưng hạch bạch huyết cổ hoặc dưới hàm.

Rối loạn hệ miễn dịch

Rối loạn hệ thống miễn dịch có thể làm cho bạn yếu và dễ bị bệnh do “hàng rào” chống lại mối đe dọa gây bệnh đã bị suy yếu hoặc xáo trộn. Thông thường các rối loạn hệ thống miễn dịch thường xuất hiện ở những người có bệnh tự miễn dịch như các bệnh thấp khớp và lupus.

Ung thư

Bạn không nên đánh giá thấp sưng hạch bạch huyết vì tình trạng này có thể là khởi đầu của bệnh ung thư. Ví dụ như, trong cơ thể bạn có những tế bào ung thư. Sau đó, các tế bào ung thư di chuyển qua các mạch bạch huyết làm cho hạch bạch huyết bị sưng lên.

Sau khi di chuyển và lan sang các bộ phận khác của cơ thể, các tế bào ung thư có thể ổn định và phát triển để tấn công các tế bào trong phần cơ thể đó.

Một số loại ung thư có thể gây sưng hạch lympho gồm ung thư da, ung thư vú, ung thư bạch cầu, ung thư phổi, ung thư dạ dày, u lympho, u lympho Hodgkin và u lymphoma không Hodgkin.

Ung thư hạch bạch huyết và các loại ung thư khác vẫn có thể được kiểm soát ở giai đoạn sớm. Do đó, điều quan trọng là bạn phải phát hiện ung thư hạch bạch huyết hoặc các bệnh ung thư khác càng sớm càng tốt.

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục

Một số loại bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể gây ra sưng hạch bạch huyết sưng. Trong số đó có bệnh giang mai (lion king), bệnh lậu và chlamydia. Hơn nữa, nếu các tình trạng sưng do nguyên nhân này xảy ra, nó thường ở bẹn.

Có rất nhiều yếu tố nguy làm sưng hạch bạch huyết như:

Trên 65 tuổi Có bệnh HIV/AIDS Nghiện rượu Tiểu đường Có nhiều bạn tình Có bệnh tự miễn

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán sưng hạch bạch huyết?

Để chẩn đoán nguyên nhân của tình trạng này, bác sĩ sẽ cần:

• Bệnh sử của bạn;
• Khám sức khoẻ tổng quát;
• Xét nghiệm máu;
• Chụp X-quang ngực hoặc chụp CT;
• Sinh thiết hạch bạch huyết.

Những phương pháp nào giúp điều trị sưng hạch bạch huyết?

Trong một số trường hợp, hạch bạch huyết bị sưng có thể lành lại mà không cần dùng thuốc. Lúc này, nguyên nhân gây bệnh thường nhẹ như cúm hoặc ngộ độc thực phẩm.

Tuy nhiên, nếu tình trạng của bạn nghiêm trọng và được gây ra bởi bệnh nặng, bạn sẽ cần đến gặp bác sĩ. Tuy nhiên, một số nguyên nhân sẽ khiến bệnh không được điều trị khỏi và các phương pháp điều trị chỉ có thể kiểm soát để các triệu chứng không trở nên nghiêm trọng hơn.

Một số phương pháp điều trị thường gặp có thể kể đến như:

• Điều trị bằng kháng sinh hoặc thuốc kháng virus: Các thuốc này là cách điều trị phổ biến nhất cho tình trạng sưng do nhiễm khuẩn. Thuốc kháng sinh sẽ giúp ngăn chặn sự nhiễm trùng do vi khuẩn. Trong khi đó, nếu nguyên nhân gây sưng hạch bạch huyết là virus, bạn sẽ được cho thuốc có thể làm giảm các triệu chứng phát sinh. Để có kết quả điều trị tốt nhất, hãy tuân thủ theo lời khuyên của bác sĩ và dược sĩ.
• Điều trị nguyên nhân: đôi khi, sưng là kết quả của tình trạng sức khoẻ, chẳng hạn như lupus hoặc viêm khớp dạng thấp do bệnh tự miễn. Điều trị các bệnh này có thể trị sưng hạch bạch huyết hiệu quả.
• Điều trị ung thư: dựa vào loại ung thư sẽ xác định phương pháp điều trị, có thể bao gồm phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị liệu

Dưới đây là lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà có thể giúp bạn đối phó với tình trạng sức khỏe này, bao gồm:

Sử dụng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc thuốc kháng viêm không steroid Tránh dùng aspirin cho trẻ vì nguy cơ mắc hội chứng Reye Đặt một gạc ấm trên vùng sưng Nghỉ ngơi đầy đủ Súc miệng bằng nước muối. Nếu các hạch bị sưng xảy ra ở vùng cổ, tai, hàm hoặc đầu, bạn có thể súc miệng với nước muối hòa tan trong nước ấm. Súc miệng khoảng 10-20 giây. Sau đó nhổ bỏ nước. Lặp lại 3-5 lần/ngày.

Nếu bỏ qua hoặc không điều trị các hạch bạch huyết bị sưng, bạn có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm, gồm vết thương mụn mủ do nhiễm khuẩn và nhiễm trùng huyết hoặc ngộ độc máu. Bạn hãy cẩn thận, nhiễm trùng có thể gây tử vong.

Bạn có thể ngăn ngừa các hạch bạch huyết sưng lên bằng cách tránh để bị nhiễm trùng bằng cách sống lành mạnh, ăn uống cân bằng dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên, kiểm soát căng thẳng, ngừng hút thuốc và nghỉ ngơi đầy đủ.  Bạn cũng nên tránh các yếu tố nguy cơ gây sưng hạch, không quen nhiều bạn tình và không dùng chung đồ ăn với những người bị nhiễm virus hoặc vi khuẩn.

Mặt khác, nhằm ngăn ngừa ung thư bạch huyết cũng như các loại ung thư khác, bạn nên lưu ý đến bệnh sử ung thư trong gia đình. Đồng thời, hãy ngay lập tức đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn cảm thấy các triệu chứng của bệnh ung thư.

Trên đây là một số thông tin liên quan đến hội chứng Sưng hạch bạch huyết, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu và điều trị bệnh!