Chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2020

“Phát triển nguồn nhân lực là gì? Đó là các hoạt động đầu tư nhằm tạo ra nguồn nhân lực với số lượng và chất lượng đáp ứng nhu cầu phát triển kịnh tế - xã hội của đất nước, đồng thời đảm bảo sự phát triển của mỗi cá nhân” (Bùi Thị Thanh, 2005).

Ta cũng có thể khái quát đặc điểm của “phát triển nguồn nhân lực là gì?” trong các ý sau:

• Hoàn thiện và nâng cao năng lực sáng tạo của nhân viên, làm sao phân phối và đào tạo nhân viên đúng yêu cầu doanh nghiệp. Đồng thời doanh nghiệp phải đảm bảo kỹ năng và năng lực của nhân viên luôn phát triển từng ngày. Kéo theo đó, nhân viên dễ dàng thích ứng và thay đổi theo môi trường làm việc tương lai.
• Các chiến lược phát triển nguồn nhân lực tới năm 2020 cần phải đảm bảo được thực hiện liên tục và có chiến lược cụ thể. Đồng thời, ngoài việc phải bám sát kế hoạch kinh doanh, chiến lược đào tạo phải nâng cao được năng lực của doanh nghiệp lẫn đội ngũ nhân viên.
• Nội dung phát triển nguồn nhân lực cần đảm bảo: hợp lý hóa quy mô, cơ cấu nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Nó bao hàm cả trí lực, thể lực và tinh thần, đây là yêu cầu bắt buộc phải có.
• Chiến lược phát triển cần được xây dựng có phương pháp chính xác. Nó phải dựa trên mục tiêu nhằm duy trì, thu hút và mang tính đầu tư chiến lược cho nhân viên trong doanh nghiệp.

Đào tạo qua công việc cũng là chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2020 cực kỳ quan trọng? Câu trả lời là có. Vậy nhân viên được đào tạo như thế nào?

Nhân viên sẽ được một người có kinh nghiệm, có thể là nhân viên lâu năm hoặc quản lý. Họ sẽ bắt đầu học kiến thức và kỹ năng cần thiết, áp dụng song song với kiến thức có sẵn. Thông qua thực tế công việc hàng ngày, họ được hướng dẫn áp dụng các quy trình vào công việc một cách trơn tru và nhuần nhuyễn.

Dưới đây là ưu - nhược điểm và điều kiện bắt buộc cho quá trình đào tạo qua công việc:

- Ưu điểm:

• Không cần không gian riêng hay công cụ đặc thù trong công việc.
• Vừa làm việc vừa có thu nhập mỗi ngày
• Nhanh chóng thành thạo các kỹ năng và kiến thức được áp dụng hiệu quả và công việc thực tế.

- Nhược điểm:

• Kiến thức không được hệ thống mà là góp nhặt từng ngày, có thể sẽ bị quên dần nếu không ghi chú hoặc ứng dụng thường xuyên
• Bắt chước thao tác của người có kinh nghiệm cần thời gian lâu hơn hoặc đó là kỹ thuật không chuyên nghiệp

- Điều kiện bắt buộc:

• Cần phải lựa chọn “giảng viên” có kinh nghiệm dồi dào, kỹ thuật bài bản, và có khả năng hướng dẫn và chỉ dạy cho nhân viên mới hiệu quả.
• Mức độ thành thạo của người hướng dẫn phải nằm trong TOP dẫn đầu trong công việc. có khả năng truyền thụ tốt, đồng thời phải có kế hoạch hướng dẫn cụ thể và chi tiết.
• Không để cho người hướng dẫn chỉ dẫn tùy hứng hoặc theo ngày, cần có lịch đào tạo hẳn hoi.

Các phương pháp trong chiến lược đào tạo qua công việc:

Đào tạo theo kiểu chỉ dẫn công việc: Phương pháp này thường được áp dụng trong các nhà máy, xưởng công nghiệp, hoặc trong quy trình đào tạo cấp quản lý. Nó bắt đầu với hướng dẫn cho nhân viên mới về mục tiêu công việc. Tiếp theo là chỉ dẫn chi tiết các bước làm việc, hướng dẫn nhân viên cách quan sát, trao đổi, làm thử tới khi thanh thạo. Tất cả đều được giám sát bởi người hướng dẫn.

Đào tạo theo kiểu học nghề: Đào tạo kiểu học nghề sẽ bắt đầu với lý thuyết căn bản. Sau khi đã nắm được lý thuyết, nhân viên sẽ bắt tay vào thực hành với hướng dẫn từ người hướng dẫn từ 6 tháng tới 1 năm, 2 năm,… Đến khi nhân viên thành thạo và làm việc một cách nhanh nhạy, am hiểu công việc thì mới thôi.

Phương pháp này thực chất là sự kèm cặp của công nhân lành nghề đối với người học và là phương pháp thông dụng ở Việt Nam.

Kèm cặp và chỉ bảo: Đây là phương pháp áp dụng cho nhân viên chuẩn bị cho vai trò quản lý trong tương lai. Nó áp dụng cho cán bộ quản lý, nhân viên giám sát. Người hướng dẫn cần chỉ dạy tất cả các kiến thức và kỹ năng cần thiết cho công việc qua kèm cặp mỗi ngày. Yêu cầu người hướng dẫn phải là một người quản lý giỏi và có khả năng đào tạo và truyền đạt.

Có 3 cách để kèm cặp là:

• Người lãnh đạo trực tiếp
• Cố vấn
• Quản lý có nhiều kinh nghiệm hơn

Luân chuyển và thuyên chuyển công việc: Phương pháp này áp dụng cho doanh nghiệp muốn đào tạo nhân viên đa năng. Quản lý sẽ luân chuyển nhân viên một cách có tổ chức từ bộ phận này sang bộ phận khác, từ công việc này sang công việc khác. Quản lý sẽ cung cấp cho họ những kinh nghiệm làm việc ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong tổ chức. Qua quá trình đào tạo như vậy, nhân viên sẽ có khả năng thực hiện được những công việc cao hơn trong tương lai.

Phương pháp này có thể thực hiện theo 3 cách:

• Luân chuyển đối tượng đào tạo đến một bộ phận khác với một cương vị không thay đổi.
• Người quản lý được cử đến nhận cương vị công tác mới ngoài lĩnh vực chuyên môn của họ.
• Luân chuyển người học viên trong nội bộ một lĩnh vực chuyên môn.

Đây là chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2020 không thể thiếu. Chiến lược phát triển nguồn nhân lực này sẽ giúp doanh nghiệp tách nhân viên được đào tạo ra khỏi công việc thực tế.

- Ưu điểm:

• Nhân viên hoàn toàn tập trung vào chương trình đào tạo nhân sự.
• Nhân viên nỗ lực và sáng tạo khi đào tạo, vì không vướng bận công việc.

- Nhược điểm:

• Hạn chế về khả năng ứng dụng vào công việc thực tế
• Khả năng áp dụng không đạt được mức 100%, thậm chí là 0%

Các phương pháp trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2020 bằng đào tạo ngoài công việc:

Tổ chức các lớp cạnh doanh nghiệp: Phương pháp áp dụng cho những nghề tương đối phức tạp, hoặc các công việc có tính đặc thù, thì việc đào tạo bằng kèm cặp không đáp ứng được yêu cầu cả về số lượng và chất lượng.

Chương trình đào tạo gồm lý thuyết và thực hành. Phần lý thuyết được giảng dạy tập trung do các kỹ sư, cán bộ kỹ thuật phụ trách. Còn phần thực hành thì được tiến hành ở các phân xưởng thực tập do các kỹ sư hoặc công nhân lành nghề hướng dẫn.

Cử đi học ở các trường chính quy: Các doanh nghiệp cũng có thể cử người lao động đến học tập ở các trường dạy nghề hoặc quản lý do các Bộ, ngành hoặc do Trung ương tổ chức. Đây là chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2020 mà doanh nghiệp cần chú trọng từ hôm nay.

Nhân viên sẽ được học tương đối đầy đủ cả kiến thức lý thuyết lẫn kỹ năng thực hành. Khuyết điểm duy nhất đó là tốn nhiều thời gian và kinh phí đào tạo.

Tham gia các hội nghị - hội thảo/Gửi tài liệu tự học: Phương pháp này dùng chủ yếu để đào tạo kỹ năng, cung cấp kiến thức cần thiết chủ yếu cho cán bộ quản lý, lãnh đạo trong doanh nghiệp.

Các buổi giảng bài hay hội nghị có thể được tổ chức tại doanh nghiệp hoặc ở một hội nghị bên ngoài, có thể được tổ chức riêng hoặc kết hợp với các chương trình đào tạo khác. Trong các buổi thảo luận, nhân viên sẽ thảo luận theo từng chủ đề và tự tích lũy kinh nghiệm nhờ học được các kiến thức, kinh nghiệm cần thiết.

Đào tạo theo kiểu chương trình hoá, với sự trợ giúp của máy tính: Có rất nhiều công ty đang sử dụng chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2020 này rộng rãi. Các chương trình đào tạo được viết sẵn trên đĩa mềm của máy tính, người học chỉ việc thực hiện theo các hướng dẫn của máy tính. Phương pháp này có thể sử dụng để đào tạo rất nhiều kỹ năng mà không cần có người dạy.

Có 3 cách để có chương trình dạy qua máy tính:

• Thiết kế chương trình.
• Mua chương trình.
• Đặt hàng chương trình.

Đào tạo nhân sự trực tuyến: Phương tiện học tập có thể là sách, tài liệu học tập, băng hình, băng tiếng, đĩa CD và VCD, Internet. Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ thông tin các phương tiện trung gian ngày càng đa dạng.

Chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2020 này có ưu điểm nổi bật là người học có thể chủ động bố trí thời gian học tập cho phù hợp với kế hoạch của cá nhân; có thể đảm bảo được chất lượng đào tạo mà không cần đưa giáo viên đến tận người học và do đó tiết kiệm được chi phí đào tạo. Nhược điểm của phương pháp này là thiếu sự trao đổi trực tiếp giữa người học và người dạy.

Đào tạo theo kiểu phòng thí nghiệm: Phương pháp này bao gồm các cuộc hội thảo học tập trong đó sử dụng các kỹ thuật như: bài tập tình huống, diễn kịch, mô phỏng trên máy tính, trò chơi quản lý hoặc là các bài tập giải quyết vấn đề. Đây là cách đào tạo hiện đại ngày nay nhằm giúp cho người học thực tập giải quyết các tình huống giống như trên thực tế.

Đào tạo kỹ năng xử lý công văn, giấy tờ: Đây là một kiểu bài tập, trong đó người quản lý nhận được một loạt các tài liệu, các bản ghi nhớ, các tường trình, báo cáo, lời dặn dò của cấp trên và các thông tin khác mà một người quản lý có thể nhận được khi vừa tới nơi làm việc và họ có trách nhiệm sử lý nhanh chóng và đúng đắn. Phương pháp này giúp cho người quản lý học tập cách ra quyết định nhanh chóng trong công việc hàng ngày.

Mô hình hóa hành vi: Đây cũng là chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2020 bằng diễn kịch nhưng các vở kịch được thiết kế sẵn để mô hình hóa các hành vi hợp lý trong các tình huống đặc biệt.