Thuốc Ampicillin - Điều trị đại trà các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn

Thuốc ampicillin được sử dụng để điều trị nhiễm trùng do một số loại vi khuẩn gây ra. Ampicillin là kháng sinh thuộc nhóm penicillin, hoạt động bằng cách diệt các vi khuẩn nhạy thông qua việc can thiệp vào sự hình thành tế bào vi khuẩn trong khi tế bào ấy đang phát triển. Điều đó khiến tế bào yếu dần đi và vỡ ra, vi khuẩn sẽ bị chết.

Tác dụng của thuốc ampicillin là gì?

• Ampicillin được sử dụng để điều trị đại trà các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Đây là một loại kháng sinh penicillin, hoạt động bằng cách ngăn chặn sự tăng trưởng của vi khuẩn.
• Thuốc kháng sinh này chỉ điều trị chứng nhiễm khuẩn. Thuốc sẽ không hiệu quả để điều trị nhiễm virus (như cảm lạnh thông thường, cúm). Việc sử dụng không cần thiết hoặc lạm dụng kháng sinh có thể khiến giảm hiệu quả của thuốc.
• Hiện tại, trên thị trường Việt Nam, thuốc được bán dưới hai thương hiệu chính là Ampicillin 500mg và Ampicillin 250mg.

Bạn nên dùng thuốc ampicillin như thế nào?

• Bạn nên dùng kháng sinh ampicillin theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc theo hướng dẫn sử dụng có trong sản phẩm.
• Bạn nên uống thuốc ít nhất nửa giờ trước khi ăn hoặc 2 giờ sau khi ăn Bạn nên uống thuốc với một ly nước đầy (khoảng 240ml) Bạn cần uống thuốc vào một thời gian giống nhau trong các ngày để đạt được hiệu quả cao nhất từ thuốc. Dùng thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày sẽ giúp bạn nhớ việc uống thuốc Để loại bỏ hoàn toàn nhiễm trùng, hãy dùng kháng sinh ampicillin trong suốt quá trình điều trị. Bạn có thể tiếp tục sử dụng thuốc ngay cả khi cảm thấy cơ thể khá hơn sau một vài ngày Nếu bạn quên uống một liều, hãy uống thuốc càng sớm càng tốt. Nếu thời điểm nhớ ra gần với thời gian cho liều uống tiếp theo, bạn nên bỏ qua liều mình đã quên uống và tiếp tục uống theo liều thông thường. Bạn không nên dùng 2 liều cùng một lúc.
• Bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ về cách sử dụng thuốc.

Bạn nên bảo quản ampicillin như thế nào?

• Bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm, tránh ánh sáng. Không bảo quản trong phòng tắm. Không bảo quản trong ngăn đá. Mỗi loại thuốc có thể có các phương pháp bảo quản khác nhau. Đọc kỹ hướng dẫn bảo quản trên bao bì, hoặc hỏi dược sĩ. Giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.
• Không vứt thuốc vào toilet hoặc đường ống dẫn nước trừ khi có yêu cầu. Vứt thuốc đúng cách khi thuốc quá hạn hoặc không thể sử dụng. Tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc công ty xử lý rác thải địa phương về cách tiêu hủy thuốc an toàn.

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.

Liều dùng thuốc ampicillin cho người lớn là gì?

• Liều cho người lớn bị nhiễm khuẩn:

Thuốc uống: 250-500 mg uống mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn bị viêm nội tâm mạc:

Tiêm tĩnh mạch ampicillin 2g mỗi 4 giờ kết hợp với gentamicin hoặc streptomycin (nếu kháng gentamicin).

• Liều cho người lớn bị viêm màng não:

Tiêm tĩnh mạch: 200 mg/kg/ngày, tiêm các liều bằng nhau, chia làm mỗi 4 giờ, kết hợp với các thuốc tiêm kháng sinh khác.

Tiêm vỏ não: 10-50 mg/ngày, bên cạnh việc dùng thuốc tiêm kháng sinh tĩnh mạch.

• Liều cho người lớn bị nhiễm trùng huyết: 150-200 mg/kg/ngày.
• Liều cho người lớn bị nhiễm khuẩn nội tâm mạc:

Phòng ngừa: tiêm bắp hoặc tĩnh mạch 2g liều đơn trong 30-60 phút trước khi điều trị.

• Liều cho người lớn bị viêm ruột: uống ampicillin 500mg hoặc tiêm tiêm bắp/tĩnh mạch mỗi 6 giờ.
• Liều cho người lớn bị nhiễm khuẩn trong ổ bụng: uống ampicillin 500mg hoặc tiêm tiêm bắp/tĩnh mạch mỗi 6 giờ.
• Liều cho người lớn bị nhiễm trùng da hoặc mô mềm: tiêm ampicillin 250 – 500mg tiêm bắp/tĩnh mạch mỗi 6 giờ.
• Liều cho người lớn bị viêm họng:

Tiêm tiêm bắp/tĩnh mạch: dùng ampicillin 250-500 mg mỗi 6 giờ.

Thuốc uống: tiêm ampicillin 250mg mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn bị viêm xoang:

Tiêm tiêm bắp/tĩnh mạch: 250-500 mg mỗi 6 giờ.

Thuốc uống: tiêm 250 mg mỗi 6 giờ.

• Liều cho ngưởi lớn bị nhiễm trùng đường hô hấp trên:

Tiêm tiêm bắp/tĩnh mạch: 250-500 mg mỗi 6 giờ.

Thuốc uống: tiêm ampicillin 250mg mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn bị viêm phổi:

Tiêm tiêm bắp/tĩnh mạch: 250-500mg mỗi 6 giờ.

Thuốc uống: tiêm 250mg mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn bị viêm phế quản:

Tiêm tiêm bắp/tĩnh mạch: 250-500mg mỗi 6 giờ.

Thuốc uống: tiêm 250mg mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu:

Uống ampicillin 500mg hoặc tiêm bắp/tĩnh mạch mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn bị viêm bể thận:

Uống 500mg hoặc tiêm bắp/tĩnh mạch mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn mắc bệnh Shigella (Shigellosis):

Uống thuốc ampicillin 500mg hoặc tiêm bắp/ tĩnh mạch mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn bị sốt thương hàn:

Uống 500 mg hoặc tiêm bắp/ tĩnh mạch mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn để phòng ngừa bệnh nhiễm cầu khuẩn nhóm B khi sinh đẻ: tiêm tĩnh mạch 2 g cho liều ban đầu, sau đó tiêm tĩnh mạch 1g mỗi 4 giờ cho đến khi sinh.
• Liều dự phòng cho phẫu thuật:

Ghép gan: tiêm tĩnh mạch ampicillin 1g cộng với tiêm tĩnh mạch 1g cefotaxime khi gây mê, sau đó dùng mỗi 6 giờ trong quá trình điều trị và dùng 48 giờ sau khi  phẫu thuật kết thúc.

• Liều cho người lớn mắc bệnh Leptospirosis:

Nhẹ: uống 500-750 mg mỗi 6 giờ.

Trung bình đến nặng: tiêm tĩnh mạch 0,5-1 g mỗi 6 giờ.

• Liều cho người lớn bị viêm tai giữa:

Uống 500 mg hoặc tiêm bắp/tĩnh mạch 1-2 g mỗi 6 giờ, tùy theo tính chất và mức độ nghiêm trọng của chứng nhiễm trùng.

Liều dùng ampicillin cho trẻ em là gì?

• Liều cho trẻ bị nhiễm trùng do vi khuẩn:

Trẻ sơ sinh:

7 ngày tuổi hoặc nhỏ hơn, nhẹ hơn 2 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 12 giờ. 7 ngày tuổi hoặc nhỏ hơn, nặng hơn 2kg:tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 8 giờ. 8-28 ngày tuổi , nhẹ hơn 2 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 8 giờ. 8-28 ngày tuổi,nặng hơn 2kg:tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 6 giờ.

Trên 1 tháng tuổi:

Nhiễm trùng từ nhẹ đến trung bình:

Tiêm bắp/tĩnh mạch: 25-37,5 mg/kg mỗi 6 giờ. Thuốc uống: uống 12,5-25 mg/kg mỗi 6 giờ. Liều tối đa: 4 g/ngày.

• Liều cho trẻ bị nhiễm khuẩn:

Trẻ sơ sinh:

7 ngày tuổi hoặc nhỏ hơn, nhẹ hơn 2 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 100 mg/kg mỗi 12 giờ. 7 ngày tuổi hoặc nhỏ hơn, nặng hơn 2 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 8 giờ hoặc 100 mg/kg tiêm bắp hoặc tĩnh mạch mỗi 12 giờ. 8-28 ngày tuổi, nhẹ hơn 2kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 8 giờ. 8-28 ngày tuổi, nặng hơn 2kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 6 giờ.

• Liều thông thường cho trẻ bị nhiễm trùng huyết:

Trẻ sơ sinh:

7 ngày tuổi hoặc nhỏ hơn, nhẹ hơn 2 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 100 mg/kg mỗi 12 giờ. 7 ngày tuổi hoặc nhỏ hơn, nặng hơn 2 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 8 giờ hoặc 100 mg/kg tiêm bắp hoặc tĩnh mạch mỗi 12 giờ. 8-28 ngày tuổi, nhẹ hơn 2kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 8 giờ. 8-28 ngày tuổi, nặng hơn 2kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg mỗi 6 giờ.

• Liều cho trẻ bị viêm màng não:

Trẻ em: tiêm tĩnh mạch 150-200 mg/kg/ngày chia làm các liều bằng nhau, dùng mỗi 3-4 giờ.

• Liều thông thường cho trẻ bị viêm nội tâm mạc:

Liều tối đa: 12 g/ngày.

• Liều phòng ngừa cho trẻ bị viêm nội tâm mạc:

Trẻ em: tiêm tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg dùng 1 liều duy nhất cách 30-60 phút trước khi điều trị.

• Liều cho trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp:

Tiêm:

Nhẹ hơn 40 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 25-50 mg/kg/ngày dùng các liều bằng nhau, chia làm mỗi 6-8 giờ.

40 kg trở lên: tiêm bắp/tĩnh mạch 250-500 mg mỗi 6 giờ.

Thuốc uống:

20 kg trở xuống: uống 50 mg/kg/ngày với liều lượng bằng nhau, dùng mỗi 6-8 giờ. Nặng hơn 20 kg: uống 250 mg mỗi 6 giờ.

• Liều thông thường cho trẻ bị viêm phổi:

Tiêm:

Nhẹ hơn 40 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 25-50 mg/kg/ngày dùng các liều bằng nhau, chia làm mỗi 6-8 giờ. 40 kg trở lên: tiêm bắp/tĩnh mạch 250-500 mg mỗi 6 giờ.

Thuốc uống:

20 kg trở xuống: uống 50 mg/kg/ngày với liều lượng bằng nhau, dùng mỗi 6-8 giờ. Nặng hơn 20 kg: uống 250 mg mỗi 6 giờ.

• Liều cho trẻ bị nhiễm trùng da hoặc nhiễm trùng mô mềm:

Nhẹ hơn 40 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 25-50 mg/kg/ngày dùng các liều bằng nhau, chia đều mỗi 6-8 giờ.

40 kg trở lên: tiêm bắp/tĩnh mạch 250-500 mg mỗi 6 giờ.

• Liều thông thường cho trẻ bị Nhiễm khuẩn đường tiết niệu:

Tiêm:

Nhẹ hơn 40 kg: tiêm bắp/tĩnh mạch 50 mg/kg / ngày, chia đều mỗi mỗi 6-8 giờ. 40 kg trở lên: tiêm bắp/tĩnh mạch 500 mg mỗi 6 giờ.

Thuốc uống:

20 kg trở xuống: uống 25 mg/kg mỗi 6 giờ. Nặng hơn 20 kg: uống 500 mg mỗi 6 giờ.

• Liều dự phòng phẫu thuật:

Ghép gan:

1 tháng tuổi trở lên: Ampicillin 50 mg/kg tĩnh mạch cộng với cefotaxime 50 mg/kg tĩnh mạch dùng trước khi gây mê và mỗi 6 giờ trong 48 giờ sau khi kết thúc lần phẫu thuật cuối.

Ampicillin có những dạng và hàm lượng nào?

Ampicillin có những dạng và hàm lượng sau:

Bột pha thuốc tiêm: 10g trong 100ml. Viên nang: ampicillin 1g.

Bạn sẽ gặp tác dụng phụ nào khi dùng ampicillin?

Đi cấp cứu nếu bạn có bất cứ dấu hiệu dị ứng: phát ban; khó thở; sưng mặt, môi, lưỡi, hoặc họng.

Hãy gọi cho bác sĩ ngay nếu bạn mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng như:

Sốt, đau họng và đau đầu kèm rộp da nặng, bong tróc da và phát ban đỏ; Tiêu chảy nước hoặc có máu; Sốt, ớn lạnh, đau nhức cơ thể, các triệu chứng cúm; Dễ bị bầm tím hoặc chảy máu, yếu bất thường; Đi tiểu ít hơn bình thường hoặc không thể tiểu; Kích động, hay nhầm lẫn, có suy nghĩ hay hành vi khác thường; Động kinh (mất ý thức tạm thời hoặc co giật).

Tác dụng phụ ít nghiêm trọng có thể bao gồm

Buồn nôn, nôn, đau dạ dày; Ngứa âm đạo hay tiết dịch; Đau đầu; Lưỡi sưng, có màu đen, hoặc mọc “gai” lưỡi; Nhiễm nấm (có đốm trắng bên trong miệng hoặc cổ họng của bạn).

Không phải ai cũng biểu hiện các tác dụng phụ như trên. Có thể có các tác dụng phụ khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.

4. Thận trọng/Cảnh báo

Trước khi dùng thuốc ampicillin bạn nên biết những gì?

Trước khi dùng ampicillin, bạn nên:

Nói với bác sĩ và dược sĩ nếu bạn bị dị ứng với kháng sinh ampicillin, penicillin, hoặc bất kỳ loại thuốc khác. Nói với bác sĩ và dược sĩ về các thuốc kê theo toa và không kê theo toa khác, vitamin và các chất bổ sung dinh dưỡng mà bạn đang dùng hoặc dự định dùng.đặc biệt là các thuốc kháng sinh khác, allopurinol, thuốc chống đông máu như warfarin, atenolol, thuốc tránh thai, probenecid, rifampin, sulfasalazine và các vitamin. Nói với bác sĩ nếu bạn đang hay đã từng bị suy thận hoặc bệnh gan, dị ứng, hen suyễn, bệnh về máu, viêm đại tràng, đau bao tử, hay sốt mùa hè. Nói với bác sĩ nếu bạn đang mang thai, dự định có thai, hoặc đang cho con bú. Nếu bạn có thai trong khi dùng ampicillin, hãy gọi cho bác sĩ. Nếu bạn phải phẫu thuật, kể cả phẫu thuật nha khoa, hãy nói cho bác sĩ hoặc nha sĩ về việc đang dùng ampicillin.

Những điều cần lưu ý nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú

Vẫn chưa có đầy đủ các nghiên cứu để xác định rủi ro khi dùng thuốc này trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi dùng thuốc, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ. Thuốc này thuộc nhóm thuốc B đối với thai kỳ.

Ampicillin có thể tương tác với thuốc nào?

Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Tài liệu này không bao gồm đầy đủ các tương tác thuốc có thể xảy ra. Hãy viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa và thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn xem. Không được tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Allopurinol Methotrexate Probenecid Thuốc sulfa Thuốc kháng sinh như tetracycline demeclocycline, doxycycline, minocycline, hoặc tetracycline.

Thức ăn và rượu bia có ảnh hưởng tới ampicillin không?

Những loại thuốc nhất định không được dùng trong bữa ăn hoặc cùng lúc với những loại thức ăn nhất định vì có thể xảy ra tương tác. Rượu và thuốc lá cũng có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia sức khỏe của bạn về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.

Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến ampicillin?

Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là:

Hen suyễn; Bệnh thận; Rối loạn chảy máu hoặc đông máu; Bệnh bạch cầu đơn nhân; Có tiền sử mắc bệnh tiêu chảy do uống thuốc kháng sinh; Từng bị bất kì dị ứng khác.

Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa 

Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.

Trên đây là những thông tin cơ bản của thuốc . Mọi thông tin về cách sử dụng, liều dùng mọi người nên tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ.