Soạn bài Dọn về làng Ngữ văn 12 tóm tắt

a. Nỗi thống khổ của nhân dân:

- Bằng hàng loạt các hình ảnh thơ Nông Quốc Chấn đã bày ra trước mắt ta những số phận con người Việt Nam mà cụ thể ở đây là những người dân tộc miền núi phải đối mặt khi thực dân Pháp xâm lược:

+ Mấy năm.

+ Quên tết... quên rằm ....

+ Chạy hết núi khe, cay đắng ...

+ Lán sụp; nát cửa; vắt bám

+ Mẹ địu em chạy; con sau lưng tay dắt bà; vai đầy tay nải...

-> Cuộc sống yên ấm bị đảo lộn, nhà cửa tan hoang, gia đình li tán, cơ cực.

==> Bằng ấy hình ảnh hiện lên chúng ta thấy được cảnh tượng tang hoang đổ nát của nhân dân miền núi khi thực dân Pháp tràn vào, cuộc sống yên ổn ấm no nay thay thế bằng những cuộc chạy trốn những lo âu thấp thoải.

b. Tội ác của giặc Pháp

- Lán đốt trơ trụi, súng nổ, Tây lùng.

- Áo quần bị vơ vét.

- Cha bị bắt, bị đánh chết.

- Chôn cất cha; bằng khăn của mẹ; liệm bằng áo của con
- Máu đầy tay, nước tràn đầy mặt ...

==> Hiệu quả nghệ thuật của việc xây dựng cảnh tượng thê thảm như trên là gây nên những ấn tượng mạnh vì nó tác động vào người đọc bằng những hình ảnh cụ thể: “Cha ngã xuống", "phủ mặt cho chồng", “máu đầy tay"... Qua đó thể hiện thái độ của tác giả khi kể tội ác của giặc Pháp: xót xa, đau đớn, căm thù đến tột độ và muốn hành động trả thù: “Mày sẽ chết, thằng giặc Pháp hung tàn băm xương thịt mày mới hả". Tội ác ấy nào hơn, chúng cướp miếng cơm manh áo còn nhẹ đây chúng cướp cả tính mạng nhân dân ta. Đó là tội ác không thể nào chấp nhận được. Nhà thơ như nén cảm xúc , in sâu mối thù này trong lòng.

Với người con, mẹ luôn là người sẻ chia những niềm vui nỗi buồn một cách tự nhiên, chân thành nhất. Nhân vật trữ tình trong bài thơ cũng đã bày tỏ niềm vui với người mẹ của mình trước cảnh quê hương được giải phóng, sự lựa chọn ấy giúp thể hiện niềm vui một cách chân thành, sâu sắc.

Niềm vui quê hương giải phóng được thể hiện bằng một phong cách riêng, đậm màu sắc độc đáo của tư duy miền núi. Cách thể hiện niềm vui cũng mang phong cách riêng : lối nói cụ thể ; cảm xúc, suy nghĩ được diễn đạt bằng những câu thơ giàu hình ảnh.

Sự đối lập của đọạn thơ này với đoạn thơ nói về tội ác của quân thù :

– Về cảm xúc và giọng điệu thơ : vui tươi, sung sướng >< uất hận, căm thù, buồn tủi.

– Về hình ảnh thơ : tươi sáng, rộn ràng >< u uất, dữ dội.

Bài thơ thể hiện rất rõ bản sắc dân tộc miền núi trong cách xây dựng hình ảnh. Đó là những hình ảnh giản dị, gần gũi với đời sống hằng ngày của người dân miền núi, lối diễn đạt tự nhiên ; không cầu kì, hoa mĩ. Chính điều đó đã tạo nên nét đặc sắc của bài thơ.

Có thể nhận thấy điều đó qua những câu thơ như :

– Người đông như kiến, súng đầy như củi

– Mấy tháng năm qua quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy

– Đường đi lại vắt bám đầy chân

– Mẹ địu em chạy tót lên rừng

– Máu đầy tay, nước tràn đầy mặt.