Giải bài tập SGK Vật lý 6 Bài 6: Lực. Hai lực cân bằng

Nhận xét về tác dụng của lò xo lá tròn khi ta đẩy xe cho nó ép lò xo lại.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần quan sát thí nghiệm.

Hướng dẫn giải

• Khi ta đẩy xe lăn để nó ép vào lò xo lá tròn, thì lò xo sẽ tác dụng lên xe lăn một lực đẩy.

• Lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo lá tròn một lực ép làm cho lò xo lá tròn bị méo đi.

Nhận xét về tác dụng của lò xo lên xe và của xe lên lò xo khi ta kéo xe cho lò xo dãn ra.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần quan sát thí nghiệm.

Hướng dẫn giải

Đưa từ từ một cực của một thanh nam châm lại gần một quả nặng bằng sắt (H.6.3).

Nhận xét về tác dụng của nam châm lên quả nặng.

Phương pháp giải

Để nhận xét về tác dụng của nam châm lên quả nặng nắm rõ tính chất của sắt từ là nam châm có khả năng hút sắt.

Hướng dẫn giải

Khi ta đưa một cực của nam châm lại gần một quả nặng bằng sắt, thì nam châm sẽ hút quả nặng về phía nam châm. Ta nói nam châm đã tác dụng lên quả nặng một lực hút.

Dùng từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau:

a) Lò xo lá tròn bị ép đã tác dụng vào xe lăn một (1)........ Lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo lá tròn một (2)................. làm cho lò xo bị méo đi.

b) Lò xo bị dãn đã tác dụng lên xe lăn một (3)........Lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo một (4)............ làm cho lò xo bị dãn dài ra.

c) Nam châm đã tác dụng lên quả nặng một (5)........

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần dựa vào nhận xét về các thí nghiệm ở hình 6.1, 6.2 và 6.3

Hướng dẫn giải

a) Lò xo lá tròn bị ép đã tác dụng vào xe lăn một lực đẩy. Lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo lá tròn một lực ép làm cho lò xo bị méo đi.

b) Lò xo bị dãn đã tác dụng lên xe lăn một lực kéo. Lúc đó tay ta (thông qua xe lăn) đã tác dụng lên lò xo một lực kéo làm cho lò xo bị dãn dài ra.

c) Nam châm đã tác dụng lên quả nặng một lực hút.

Vậy, các từ cần điền vào chỗ trống là:

a) (1) - lực đẩy;                               (2) - lực ép;

b) (3) - lực kéo;                               (4) - lực kéo;

c) (5) - lực hút;

Hãy xác định phương và chiều của lực do nam châm tác dụng lên quả nặng trong thí nghiệm ở hình 6.3

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần phân tích lực do nam châm tác dụng lên quả nặng trong thí nghiệm ở hình 6.3

Hướng dẫn giải

Lực do nam châm tác dụng lên quả nặng trong thí nghiệm hình 6.3 SGK có phương dọc theo trục của thanh nam châm, có chiều hướng từ quả nặng về phía nam châm.

Quan sát hình 6.4. Đoán xem: sợi dây sẽ chuyển động như thế nào, nếu đội kéo co bên trái mạnh hơn, yếu hơn và nếu hai đội mạnh ngang nhau?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần quan sát hình 6.4 và dự đoán.

Hướng dẫn giải

• Nếu đội kéo co bên trái mạnh hơn: sợi dây sẽ chuyển động về phía bên trái.
• Nếu đội kéo co bên trái yếu hơn: sơi dây sẽ chuyển động về phía bên phải.
• Nếu hai đội mạnh ngang nhau: sợi dây sẽ không chuyển động về phía bên nào cả.

Nêu nhận xét về phương và chiều của hai lực mà hai đội tác dụng vào sợi dây.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần phân tích lực kéo mà hai đội tác dụng lên sợi dây ở hình 6.4

Hướng dẫn giải

Hai đội kéo có tác dụng hai lực lên cùng một sợi dây có phương cùng nhau, chiều trái ngược nhau.

Dùng các từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau:

a) Nếu hai đội kéo co mạnh ngang nhau thì họ sẽ tác dụng lên dây hai lực (1)........... Sợi dây chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ (2)..........

b) Lực do đội bên phải tác dụng lên dây có phương dọc theo sợi dây, có chiều hướng về bên phải. Lực do đội bên trái tác dụng lên sợi dây có phương dọc theo sợi dây và có (3)............ hướng về bên trái.

c) Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng (4)............. nhưng ngược (5).............., tác dụng vào cùng một vật.

- Phương 

- Chiều

- Cân bằng

- Đứng yên

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần dựa vào nhận xét ở câu trên.

Hướng dẫn giải

a) Nếu hai đội kéo co mạnh ngang nhau thì họ sẽ tác dụng lên dây hai lực cân bằng. Sợi dây chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ đứng yên.

b) Lực do đội bên phải tác dụng lên dây có phương dọc theo sợi dây, có chiều hướng về bên phải. Lực do đội bên trái tác dụng lên sợi dây có phương dọc theo sợi dây và có chiều hướng về bên trái.

c) Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng phương nhưng ngược chiều, tác dụng vào cùng một vật.

Vậy, các từ cần điền vào chỗ trống là:

(1) - cân bằng;                           (2) - đứng yên;

(3) - chiều;                                 (4) - phương;

(5) - chiều.

Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong các câu sau:

a) Gió tác dụng vào buồm một ...........

b) Đầu tàu tác dụng vào toa tàu một ......

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần biết:

• Thuyền buồm muốn di chuyển được cần có tác dụng lực của gió đẩy thuyền đi.
• Khi tàu khởi động thì đầu đàu chạy trước, sau đó tác dụng lực kéo lên các toa tàu chạy sau.

Hướng dẫn giải

a) Gió tác dụng vào buồm một lực đẩy.

b) Đầu tàu tác dụng vào toa tàu một lực kéo.

Vậy, từ cần điền là: 

a) Lực đẩy.

b) Lực kéo.

Tìm một thí dụ về hai lực cân bằng.

Phương pháp giải

Để nêu thí dụ về hai lực cân bằng ta cần nắm: Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng phương nhưng ngược chiều, tác dụng vào cùng một vật.

Hướng dẫn giải

Một số ví dụ về hai lực cân bằng như:

• Hai người A và B chơi đẩy gậy, nếu gậy vẫn đứng yên thì lực do tay của người A và người B cùng tác dụng lên gậy là hai lực cân bằng.
• Cái tủ nằm yên trên sàn nhà thì lực nâng của sàn nhà và lực hút của Trái đất lên tủ là hai lực cân bằng.