Giải bài tập SGK Sinh 12 Nâng cao Bài 52: Các đặc trưng cơ bản của quần thể

Hãy chỉ ra ở những trường hợp nào tỉ lệ đực/cái của quần thể nhỏ hơn 1?

Phương pháp giải

• Xem lại kiến thức về tỷ lệ đực, cái.
• Tỷ lệ đực cái của quần thể tùy thuộc vào loài, vào giai đoạn phát triển của cá thể và điều kiện sống của quần thể.

Hướng dẫn giải

Tỉ lệ đực, cái của quần thể nhỏ hơn 1 thuộc về:

• Những loài trinh sản (sinh sản đơn tính), tỉ lệ con đực rất thấp, có khi không có con đực.
• Quần thể đa thê: Hải cẩu, gà, hươu, nai… tỉ lệ con cái thường gấp 2, 3, 4… 10 lần con đực.
• Phụ thuộc vào môi trường: VD: Trứng vịt ấp ở nhiệt độ lớn hơn 34°C có tỉ lệ con cái nhiều hơn con đực.

Hãy cho biết khái niệm về tuổi thọ sinh lí, tuổi thọ sinh thái và tuổi quần thể?

Phương pháp giải

• Xem lại Đặc trưng cấu trúc tuổi của quần thể.
• Cấu trúc tuổi là tổ hợp của các nhóm tuổi của quần thể. Trong giới hạn sinh thái, cấu trúc tuổi của quần thể biến đổi một cách thích ứng với sự biến đổi của điều kiện môi trường.

Hướng dẫn giải

• Tuổi thọ sinh lí: là tuổi được tính từ khi cá thể sinh ra cho đến lúc chết vì già.
• Tuổi thọ sinh thái: là khoảng thời gian sống của cá thể từ khi mới sinh ra cho đến lúc chết vì nguyên nhân sinh thái.
• Tuổi quần thể: là tuổi thọ trung bình của các cá thể trong quần thể.

Thế nào là tháp tuổi của quần thể ? Cho biết tỉ lệ giữa 3 nhóm tuổi sinh thái trong tháp tuổi của quần thể trẻ, quần thể ổn định và quần thể già?

Phương pháp giải

• Xem lại Đặc trưng cấu trúc tuổi của quần thể.
• Cấu trúc tuổi là tổ hợp của các nhóm tuổi của quần thể. Trong giới hạn sinh thái, cấu trúc tuổi của quần thể biến đổi một cách thích ứng với sự biến đổi của điều kiện môi trường.

Hướng dẫn giải

- Tháp tuổi của quần thể: là hình tổng hợp các nhóm tuổi sắp xếp từ nhóm tuổi thấp (ở dưới) đến nhóm tuổi cao hơn.

- Quần thể gồm 3 nhóm tuổi với tỉ lệ các nhóm tuổi trong các tháp tuổi khác nhau:

• Tháp tuổi của quần thể trẻ: tỉ lệ nhóm tuổi trước sinh sản lớn nhất, nhóm tuổi sinh sản cũng cao, nhóm tuổi sau sinh sản ít, tỉ lệ tử cũng cao. Đáy tháp rộng, cạnh vát, đỉnh tháp nhọn.
• Tháp tuổi của quần thể ổn định: tỉ lệ nhóm tuổi trước sinh sản và sinh sản ngang nhau, tỉ lệ sinh cao bù vào tỉ lệ tử.
• Tháp tuổi của quần thể già: tỉ lệ nhóm tuổi trước sinh sản thấp, tỉ lệ sinh thấp, không bù vào tỉ lệ tử, có nguy cơ quần thể bị diệt vong.

Hãy cho biết dân số nhân loại biến đổi như thế nào trong lịch sử phát triển của nó? 

Phương pháp giải

• Xem lại kiến thức sự phát triển dân số.
• Dân số của nhân loại đang phát triển theo 3 giai đoạn: ở giai đoạn nguyên thủy, dân số tăng chậm; ở giai đoạn của nền văn mình nông nghiệp, dân số bắt đầu tăng; vào thời đại công nghiệp, nhất là hậu công nghiệp, dân số bước vào giai đoạn bùng nổ.

Hướng dẫn giải

Dân số của nhân loại phát triển theo 3 giai đoạn: giai đoạn nguyên thuỷ; giai đoạn của nền văn minh nông nghiệp, thời đại công nghiệp hậu công nghiệp.

• Thời đại nguyên thuỷ, công cụ thô sơ: dân số tăng lên nhưng chậm do: dân số ít, con người sống phụ thuộc vào thiên nhiên, đời sống kinh tế khó khăn, bệnh dịch hoành hành, y tế kém phát triển.
• Thời đại của nền văn minh nông nghiệp: dân số bắt đầu tăng nhanh do mức sinh sản tăng lên nhưng mức tử vong còn cao nên tốc độ gia tăng dân số thấp. Do dịch bệnh và chiến tranh nên dân số khi tăng khi giảm.
• Thời đại khoa học và công nghiệp: dân số bùng nổ do y học phát triển, tỉ lệ sinh không cao nhưng tỉ lệ tử giảm nên dân số tăng nhanh.

Hãy chọn phương án trả lời đúng. Quần thể bị diệt vong khi mất đi một số nhóm trong các nhóm tuổi       

A. đang sinh sản và sau sinh sản.

B. đang sinh sản.

C. trước sinh sản và sau sinh sản.

D. trước sinh sản và đang sinh sản.

Phương pháp giải

• Xem lại Đặc trưng cấu trúc tuổi của quần thể.
• Quần thể bị diệt vong khi mất đi khả năng sản sinh ra các thế hệ mới

Hướng dẫn giải

Quần thể bị diệt vong khi mất đi nhóm trước sinh sản và đang sinh sản.

Đáp án D