Công nghệ 10 Bài 3: Sản xuất giống cây trồng

- Duy trì, củng cố độ thuần chủng, sức sống và tính trạng điển hình của giống.

- Tạo ra số lượng giống cần thiết để cung cấp cho sản xuất đại trà.

- Đưa giống tốt phổ biến nhanh vào sản xuất.

- Hệ thống sản xuất giống gồm 3 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng (SNC):

+ Hạt giống SNC là hạt giống có chất lượng và độ thuần khiết rất cao.

+ Nhiệm vụ là duy trì, phục tráng và sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng. - Được thực hiện tại các xí nghiệp, các trung tâm sản xuất giống chuyên trách

Giai đoạn 2: Sản xuất hạt giống nguyên chủn từ siêu nguyên chủng:

+ Hạt giống nguyên chủng là hạt giống chất lượng cao được nhân ra từ hạt giống siêu nguyên chủng.

+ Tiến hành tại các công ty hoặc các trung tâm giống cây trồng.

Giai đoạn 3: Sản xuất hạt giống xác nhận:

+ Hạt giống xác nhận được nhân ra từ hạt giống nguyên chủng để cung cấp cho nông dân sản xuất đại trà.

+ Tiến hành tại các cơ sở nhân giống liên kết giữa các công ti, trung tâm và cơ sở sản xuất.

a. Sản xuất giống cây trồng nông nghiệp: Quy trình sản xuất giống cây trồng nông nghiệp được xây dựng dựa vào các phương thức sinh sản của cây trồng.

- Sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn: Đối với giống cây trồng do tác giả cung cấp hoặc có hạt giống siêu nguyên chủng thì quy trình sản xuất hạt giống theo sơ đồ duy trì.

Năm thứ nhất: Gieo hạt tác giả (hạt SNC), chọn cây ưu tú.

Năm thứ hai: Hạt của cây ưu tú gieo thành từng dòng. Chọn các dòng đúng giống, thu hoạch hỗn hợp hạt. Những hạt đó là hạt siêu nguyên chủng

Năm thứ ba: Nhân giống nguyên chủng từ giống siêu nguyên chủng

Năm thứ tư: Sản xuất hạt giống xác nhận từ giống nguyên chủng

- Các giống nhập nội, các giống bị thoái hoá (không còn giống siêu nghuyên chủng) sản xuất hạt giống theo sơ đồ phục tráng.

Năm thứ nhất: Gieo hạt của vật liệu khởi đầu (cần phục tráng) chọn cây ưu tú

Năm thứ hai: Đánh giá dòng lần 1. Gieo hạt cây ưu tú thành dòng, chọn hạt của 4 đến 5 dòng tốt nhất để gieo ở năm thứ ba

Năm thứ ba: Đánh giá dòng lần 2. Hạt của dòng tốt nhất chia làm hai để nhân sơ bộ và so sánh giống. Hạt thu được là hạt siêu nguyên chủng đã phục tráng

Năm thứ tư: Nhân hạt giống nguyên chủng từ hạt siêu nguyên chủng

Năm thứ năm: Sản xuất hạn giống xác nhận từ hạt giống nguyên chủng

Bài 1: Cho biết những điểm (nhiệm vụ, sản phẩm, nơi thực hiện) khác nhau của từng giai đoạn trong hệ thống sản xuất giống cây trồng?

Hướng dẫn giải:

Bài 2: Quy trình sản xuất giống theo phương thức duy trì và phục tráng khác nhau ở điểm nào?

Hướng dẫn giải:
Hai phương thức này khác nhau ở quy trình chọn lọc và ở vật liệu khởi đầu:

- Ở phương thức phục tráng có thêm hình thức chọn lọc hỗn hợp qua thí nghiệm so sánh nên thời gian chọn lọc dài hơn.
- Vật liệu khởi đầu của quy trình sản xuất giống theo phương thức duy trì là hạt tác giả, còn ở quy trình sản xuất theo phương thức phục tráng là giống nhập nội hoặc giống thoái hóa.

Câu 1: Hệ thống sản xuất cây trồng gồm các giai đoạn nào?

Câu 2: Mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng là gì?

Câu 3: Trình bày quy trình sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn theo sơ đồ duy trì.

Câu 4: Trình bày quy trình sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn theo sơ đồ phục tráng.

Câu 1: Trong hệ thống sản xuất giống cây trồng, mục đích tạo ra hạt giống xác nhận là:

A. Do hạt nguyên chủng tạo ra

B. Do hạt siêu nguyên chủng tạo ra

C. Để nhân ra một số lượng hạt giống

D. Để cung cấp cho nông dân sản xuất đại trà

Câu 2: Quy trình sản xuất giống cây trồng nông nghiệp được dựa vào các . . . . . của cây trồng.

A. Đặc điểm hình thái.

B. Đặc điểm sinh lí.

C. Phương thức sinh sản.

D. Phương thức dinh dưỡng.

Câu 3: Mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng:

A. Sản xuất hạt giống SNC

B. Đưa giống mới phổ biến nhanh vào sản xuất.

C. Đưa giống tốt phổ biến nhanh vào sản xuất.

D. Tạo ra số lượng lớn cần thiết để cung cấp cho sản xuất đại trà

Câu 4: Quy trình sản xuất giống cây trồng thụ phấn chéo khác với tự thụ phấn là:

A. Sản xuất ra hạt giống xác nhận

B. Lựa chọn ruộng sản xuất giống ở khu cách li.

C. Chọn lọc ra các cây ưu tú

D. Bắt đầu sản xuất từ giống SNC

Câu 5: Sản xuất giống cây trồng thụ phấn chéo vì sao phải chọn ruộng cách li?

A. Khi thụ phấn sẽ bị tạp giao.

B. Để đạt chất lượng tốt

C. Hạt giống là SNC

D. Hạt giống là hạt bị thoái hóa

- Sau khi học xong bài này, các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm:

• Mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng.
• Hệ thống sản xuất giống cây trồng.
• Quy trình sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn theo sơ đồ tư duy và sơ đồ phục tráng.
• Phương hướng, nhiệm vụ phát triển nông, lâm, ngư nghiệp ở nước ta.