GDCD 9 Bài 11: Trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

- Đại hội IX (2001) đã đề ra chiến lược phát triển kinh tế: 10 năm từ 2001- 2010 đưa nước ta ra khỏi tình trạng đói nghèo kém phát triển về kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành 1 nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

- Vị trí, vai trò của thanh niên trong thời kỳ hiện nay qua bài phát biểu của Đồng chí Nông Đức Mạnh:

+ Là lực lượng nòng cốt, được giáo dục toàn diện.

+ Là lực lượng xung kích khơi dậy hào khí…

+ Góp phần to lớn vào việc phát triển đất nước.

+ Đồng chí Nông Đức Mạnh lại cho rằng: “ Trách nhiệm vẻ vang và cũng là thời cơ rất to lớn’’ của thanh niên hiện nay : Vì thanh niên là thế hệ kế tục sự nghiệp của cha anh.

⇒ Để đáp ứng yêu cầu của thời kỳ CNH- HĐH Đồng chí Nông Đức Mạnh đòi hỏi thanh niên :

- Phải học tập rèn luyện.

- Tu dưỡng đạo đức, lý tưởng sống.

- Rèn luyện sức khoẻ.

- Vươn lên chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức của khoa học công nghệ.

- Đem lại hạnh phúc cho mọi người là niềm vinh

⇒ Ý nghĩa : Thanh niên đóng một phần quan trọng trong việc thực hiện CNH-HĐH đất nước vì vậy chúng ta cần trau dồi tri thức, học tập thật tốt để đưa đất nước ngày càng phát triển, sánh vai với các cường quốc như Bác Hồ hằng mong đợi.

a. Khái niệm

- Công nghiệp hóa: Là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện các họat động sản xuất từ sử dụng sức lao động thủ công là chính sang sử dụng 1 cách phổ biến sức lao động dựa trên sự phát triển của ngành CN cơ khí.

- Hiện đại hóa: Là quá trình ứng dụng và trang bị thành tựu KH và CN tiên tiến, hiện đại vào quá trình chuyển đổi sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quá trình KT-XH.

- CNH - HĐH: Là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện các họat động sản xuất và quản lý từ sử dụng sức lao động thủ công là chính sang sử dụng 1 cách phổ biến sức lao động thủ công là chính sang sử dụng 1 cách phổ biến sức lao động cùng công nghệ, phương tiện, phương pháp tiên tiến, hiện đại nhằm tạo ra năng suất lao động xã hội cao, đảm bảo cho sự phát triển của CNXH.

b. Ý nghĩa

- Tạo tiền đề phát triển mọi mặt: Kinh tế, xã hội, con người

- Là nhiệm vụ trung tâm của cả thời kì quá độ nên chủ nghĩa xã hội.

- Để thực hiện lý tưởng " dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ , văn minh”

c. Trách nhiệm của thanh niên

- Ra sức học tập văn hoá, KH, KT, tu dưỡng đạo đức, tư tưởng chính trị, có lối sống lành mạnh, tích cực tham gia các hoạt động chính trị để thanh niên thực sự là“ Lực lượng nòng cốt’’trong mọi lĩnh vực.

- Thanh niên học sinh phải ra sức phấn đấu, rèn luyện, xác định lý tưởng sống đúng đắn để chuẩn bị hành trang bước vào đời.

- Tham gia lao động sản xuất, hoạt động chính trị - xã hội để bảo vệ và phát triển đất nước.

- Thanh niên phải là lực lượng nòng cốt, lực lượng xung kích trong sự nghiệp đó.

⇒ Yếu tố của người lao động và chất lượng lao động là rất quan trọng, do đó Đảng ta khẳng định: “ Giáo dục là quốc sách hàng đầu’’.

Câu 1: Tại sao Đảng và nhân dân ta lại tin tưởng vào thế hệ thanh niên trong việc thực hiện mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước?

Gợi ý trả lời

Đảng và nhân dân ta tin tưởng vào thế hệ thanh niên trong việc thực hiện mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, bởi vì:

+ Thế hệ thanh niên ngày nay được sống và học tập trong một điều kiện thuận lợi hơn thế hệ cha anh;

+ Họ là những người năng động, sáng tạo và tự tin;

+ Họ có lí tưởng sống cao đẹp, có đầy nhiệt huyết và hào khí của tuổi trẻ, họ được học tập và rèn luyện trong những môi trường thuận lợi hơn, được gia đình, xã hội và nhà nước quan tâm;

+ Họ có điều kiện để tiếp cận với những nguồn tri thức tiên tiến hơn.

Câu 2: Em hãy nêu một vài tấm gương về thanh niên đã phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trước đây cũng như hiện nay. Em học được những điều gì ở họ ?

Gợi ý trả lời

Đó là Trịnh Công Thanh, Giám đốc Công ti Du lịch Rồng Việt, người đã được bình chọn là một trong 10 nhân vật Vinh quang Việt Nam năm 2008.

Anh chọn học ngành Luật kinh tế với dự định sau khi ra trường sẽ làm việc tại các trung tâm trợ giúp pháp lí cho những người dân ở các vùng nông thôn. Năm 2001, tốt nghiệp Đại học Luật, tương lai đang rộng mở bồng anh phát hiện ra mình bị ung thư xương. Theo kết luận của bác sĩ, căn bệnh của anh không có cơ hội chữa khỏi, chỉ sống được khoảng 2 năm nữa, cho dù anh đã phải phẫu thuật cắt chân phải. Cuộc sống dường như đã hết hi vọng!

Hai tháng sau ngày bị cưa chân, điều duy nhất anh bận tâm là mong sớm hồi phục sức khoẻ để làm việc và hoà nhập cuộc sống cộng đồng. Suy nghĩ về cuộc sống và công việc sẽ làm sau bước ngoặt không chờ đợi này, Thanh nhận ra sự cần thiết của công nghệ thông tin, phương tiện hỗ trợ đắc lực cho người khuyết tật trong thời đại kĩ thuật số. Bắt đầu từ một chút kiến thức và kĩ năng tin học văn phòng, anh tận dụng thời gian phục hồi chức năng đọc ngấu nghiến hàng đống sách báo tin học, mon men bước vào lĩnh vực thiết kế đồ hoạ và thế giới mạng.

Đầu năm 2003, vừa rời khỏi bệnh viện, Trịnh Công Thanh tham gia cuộc thi Ngày sáng tạo Việt Nam do Ngân hàng Thế giới tổ chức và lọt vào vòng chung kết với dự án Hà Nội dành cho mọi người - Du lịch không rào cản. Dự án nhằm vận động các công trình du lịch, các nhà hàng, khách sạn... dành lối đi riêng cho người khuyết tật. Sau khi dự án Hà Nội dành cho mọi người kết thúc, anh xin vào làm tại Tập đoàn Hi-Tek (Mĩ) và được đề bạt vào vị trí trưởng phòng kĩ thuật. Sau những giờ bận rộn tại công ti, ban đêm là thời gian anh dành cho những công việc của người “tình nguyện” thầm lặng trên mạng. Anh còn tham gia thành lập nhóm thiện nguyện “Ước mơ xanh Hà Nội” để hỗ trợ trẻ em nghèo, người khuyết tật và những nạn nhân chất độc da cam. Thanh bắt đầu tham gia xây dựng website Diễn đàn người khuyết tật. Website có địa chỉ ban đầu là http://www.nguoikhuyettat.net sau đổi thành http://www.vndisability.net. Đây là một diễn đàn được xây dựng nhằm mục đích tạo sân chơi cho người khuyết tật Việt Nam trên toàn quốc có thể trao đổi thông tin, chia sẻ tình cảm và giúp đỡ lẫn nhau giữa những người cùng cảnh ngộ.

Từ sau khi thành lập đến nay, Diễn đàn người khuyết tật Việt Nam đã thu hút được trên 3.000 cá nhân và hơn 100 tổ chức phi chính phủ quốc tế có hoạt động và dự án về vấn đề khuyết tật tại Việt Nam. Từ năm 2003 đến năm 2008, hơn 400 người khuyết tật đã tìm được việc làm thông qua Diễn đàn người khuyết tật Việt Nam, có 5 Hội người khuyết tật cấp tỉnh và hơn 80 tổ chức tự lực của người khuyết tật Việt Nam được thành lập.

Tháng 4 - 2006, anh xin nghỉ việc tại công ti Hi-Tek, lập công ti Du lịch Rồng Việt, chuyên cung cấp các dịch vụ du lịch, tổ chức sự kiện, hội thảo. Hiện nay, công ti của anh có 6 thành viên và anh mong muốn được mở rộng quy mô để thành công lớn hơn và hỗ trợ được nhiều người khuyết tật hơn.

Năm 2006, anh được nhận danh hiệu Anh hùng chiến thắng nỗi đau của Alaxan. Đây là giải thưởng dành cho những người đã sử dụng công nghệ thông tin để tạo ra các cơ hội việc làm mới cho người khuyết tật. Tháng 2 - 2007, qua Diễn đàn người khuyết tật Việt Nam, một lần nữa anh lại vinh dự nhận giải nhất cuộc thi ICT “Thắp sáng niềm tin” do Hội Tin học Việt Nam trao tặng với sản phẩm “Cổng thông tin điện tử của người khuyết tật”, đồng thời anh cũng được nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội. Tháng 4 - 2007, anh được VTV bình chọn là “Người đương thời” và đến tháng 7 anh tham gia tuần lễ APEC Digital Opportunity Center Award 2007 tại Chinese Taipei. Tại đây, Diễn đàn người khuyết tật Việt Nam được bình chọn là 1 trong 3 mạng thông tin có ý nghĩa xã hội nhất.

Tháng 8 - 2007, Trịnh Công Thanh được Microsoft chọn là anh hùng công nghệ thông tin (IT Hero) đầu tiên của Việt Nam. IT Hero là chương trình do Microsoft tố chức trên toàn cầu nhằm tìm ra những gương mặt anh hùng trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Ông Danny Ong, Giám đốc tiếp thị, Microsoft Việt Nam đánh giá về anh: “Tuy là một người khuyết tật nhưng với ý chí phấn đấu kiên cường, anh đã không chịu khuất phục số phận và biết vươn lên để giúp mình và cộng đồng. Bằng cách sử dụng công nghệ thông tin, anh đã xây dựng được diễn đàn dành cho cộng đồng người khuyết tật để kết nối, chia sẻ, tạo công ăn việc làm cho những người có cùng hoàn cảnh như mình. Đó chính là lí do vì sao Microsoft đã chọn anh làm Anh hùng công nghệ thông tin”. Trịnh Công Thanh đã được Microsoft mời sang Xin-ga-po gặp gỡ IT Hero của một số' nước trong khu vực và phỏng vấn, chụp hình để đưa vào cuốn sách IT Hero Book sẽ được phát hành trên toàn cầu trong thời gian tới đây.

Qua câu chuyện trên, em đã học được ở anh Trịnh Công Thanh nghị lực, lòng dũng cảm vượt lên số phận, tinh thần say mê khoa học, ý chí và nghị lực của người thanh niên trong thời đại mới. Vượt qua nỗi đau của bản thân, vươn lên chiếm lĩnh đỉnh cao khoa học vì cuộc sông của mình và của những người cùng chung số phận.

Câu 3: Em hiểu thế nào về câu nói : “Cống hiến thì nhìn về phía trước, hưởng thụ thì nhìn về phía sau ?”

Gợi ý trả lời

- Khi mình công hiến sức lực của mình cho lí tưởng cao đẹp, mình tin tưởng rằng sự cống hiến, sự hi sinh đó cho một tương lai tốt đẹp của đất nước của dân tộc, trong đó có cả của bản thân mình.

- Khi mình được hưởng thụ, mình hãy nhớ công lao của bao thế hệ cha anh, của những người đi trước đã đổ xuống để mình có được ngày hôm nay.

Bài học giúp các em hiểu thế nào là công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước và ý nghĩa của nó. Qua đó các em biết được trách nhiệm của mionhf và cố gắng rèn luyện để xây dựng đất nước giàu mạnh.