Soạn bài Thơ Hai-cư của Ba-sô Ngữ văn 10 tóm tắt

- Bài thơ 1: Nỗi nhớ về Ê-đô (Ê-đô là To-ky-o ngày nay):

+ Nỗi nhớ quê hương thắm thiết của nhà thơ được thể hiện qua bài thơ này.

+ Mười mùa sương xa quê, mười năm đằng đẵng nhà thơ sống ở Ê - đô.

+ Mười mùa sương gợi sự thương nhớ của người xa quê.

+ Tình yêu quê hương đất nước hòa quyện với nhau.

- Bài thơ 2: Kyoto nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666- 1672), ông chuyển đến Ê-đô:

+ Bài thơ gợi sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ quyên, chim báo mùa, gợi lên kỉ niệm tuổi trẻ.

+ Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về thời xa xăm.

Phân tích bài thơ 3 và 4:

- Tác giả là người vô cùng yêu thương mẹ của mình nên đã chuyển tải nỗi nhớ ngẹn ngào ấy qua bài thơ thứ ba. Nỗi lòng thương cảm xót xa khi mẹ không còn. Hình ảnh "làn sương thu" mơ hồ gợi nỗi buồn trống trải bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.

- Bài 4: Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh khá đặc biệt. Trong Du kí Phơi thân đồng nội viết năm 1685, Ba-sô kể chuyện một lần đi ngang qua cánh rừng ông bỗng nghe thấy tiếng vượn hú. Tiếng ấy gợi ông nhớ đến tiếng khóc của một em bé bị bỏ rơi trong rừng.

Cảm nhận bài thơ thứ năm:

- Tác giả đã nhắc đến mùa đông cùng hình ảnh chú khỉ, bài thơ này Ba-sô đã sáng tác khi đi du hành ngang qua một cánh rừng, ông thấy một chú khỉ nhỏ đang lạnh run lên trong cơn mưa mùa đông. Nhà thơ tưởng tượng thấy chú khỉ đang thầm ước có một chiếc áo tơi để che mưa, che lạnh.

- Có thể nhận thấy hình ảnh chú khỉ co ro lạnh trong rét, nhà thơ đã liên tưởng đến những con người nghèo khổ. Bài thơ thể hiện tình thương yêu sâu sắc của nhà thơ đối với những kiếp người nghèo khổ.

Nhận xét mối tương giao:

- Tác giả dựng nên hình ảnh nhẹ nhàng, thơ mộng ở bài thơ thứ sáu, chúng ta dễ dàng bắt gặp cánh "hoa đào lả tả" và sóng nước hồ Bi-wa. Hoa đào lả tả hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa. Cái nhỏ bé nhất, đơn sơ nhất, tưởng như không có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ.

- Chúng ta quá quen thuộc với âm thanh đặc trưng cho mùa hè, đó chính là âm thanh của "tiếng ve ngân". Sự liên tưởng về chuyển giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng nghe âm thanh. Xúc cảm ấy của nhà thơ thật tinh tế. Câu thơ đằm trong cảm nhận sâu sắc, thắm trong cái tình của con người với thiên nhiên, tạo vật.

Nhận định khát vọng sống của tác giả:

- Tác giả khi muốn từ biệt cuộc đời, nhà thơ cũng làm thơ gửi đến nhân thế.

- Bài thơ 8 là bài thơ từ thế của Ba-sô.

- Cả cuộc đời mình Ba-sô đã lang thang, phiêu bạt khắp nơi.

- Vì thế ngay cả khi sắp từ giã cõi đời, ông vẫn còn lưu luyến lắm, vẫn còn muốn tiếp tục cuộc đi - đi bằng hồn mình.

- Bài thơ như là một bức thông điệp cho cái tâm nguyện ấy: được lang thang trên những cánh đồng hoang vu.

Nhận xét quý ngữ:

- Tác giả luôn dùng quý ngữ trong các sáng tác của mình nhằm thể hiện tình yêu thiên nhiên, đất nước:

+ Bài 6: Hoa đào (chỉ mùa xuân).

+ Bài 7: Tiếng ve (chỉ mùa hè).

+ Bài 8: Cánh đồng hoang vu (chỉ mùa đông).

- Cảm thức thẩm mĩ:

+ Hình ảnh thiên nhiên nhỏ bé, bình dị, tầm thường.

+ Chúng ta thấy bìa thơ làm hiện ra một không gian vắng lặng vô cùng, hình ảnh cánh hoa đào mỏng manh rơi làm mặt hồ gợn sóng.