Giải bài tập SGK Sinh học 10 Bài 22: Dinh dưỡng, chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật

- Cho ví dụ về môi trường tự nhiên có vi sinh vật phát triển?

Phương pháp giải

- Xem lại môi trường sống của vi sinh vật, liên hệ thực tế, cho ví dụ về môi trường tự nhiên có vi sinh vật phát triển.

Hướng dẫn giải

- Trong các môi trường tự nhiên, vi sinh vật có mặt ở khắp nơi, trong các môi trường và điều kiện sinh thái rất đa dạng.

• Trong đất: Vi nấm, tảo
• Trong nước: Vi khuẩn suối nước nóng, vi khuẩn lưu huỳnh,…
• Trong không khí: Vi khuẩn, virut, xạ khuẩn, nấm men, mấm mốc, …
• Trong môi trường sinh vật: Nấm men cadina albicans gây bệnh ở người.

- Nêu những tiêu chí cơ bản để phân thành các kiểu dinh dưỡng của vi sinh vật?

Phương pháp giải

- Các kiểu dinh dưỡng cả vi sinh vật gồm: Quang tự dưỡng, hóa tự dưỡng, quang dị dưỡng, hóa dị dưỡng.

Hướng dẫn giải

- Dựa vào nhu cầu về nguồn năng lượng và nguồn cacbon của vi sinh vật để phân thành các kiểu dinh dưỡng của vi sinh vật. Ở sinh vật có 4 kiểu dinh dưỡng:

+ Quang tự dưỡng: Nguồn năng lượng là ánh sáng, nguồn dinh dưỡng là CO₂, thuộc nhóm này gồm vi khuẩn lam, tảo đơn bào, vi khuẩn lưu huỳnh màu tía và màu lục.

+ Quang dị dưỡng: Nguồn năng lượng là ánh sáng, nguồn dinh dưỡng là chất hữu cơ, thuộc nhóm này gồm vi khuẩn không chứa lưu huỳnh màu lục và màu tía.

+ Hóa tự dưỡng: Nguồn năng lượng là chất hóa học, nguồn dinh dưỡng là CO₂, thuộc nhóm này gồm vi khuẩn nitrat hóa, vi khuẩn ôxi hóa hiđrô, ôxi hóa lưu huỳnh.

+ Hóa dị dưỡng: Nguồn năng lượng là chất hóa học, nguồn dinh dưỡng là chất hữu cơ, thuộc nhóm này gồm nấm, động vật nguyên sinh, phần lớn vi khuẩn không quang hợp.

- Khi có ánh sáng và giàu khí CO₂, một loại vi sinh vật có thể phát triển trên môi trường với thành phần tính theo đơn vị g/l như sau:

• (NH₄)₃PO₄ - 1,5, KH₂PO₄ - 1,0, MgSO₄ - 0,2, CaCl₂ - 0,1, NaCl - 5,0

a) Môi trường trên là loại môi trường gì?

b) Vi sinh vật phát triển trên môi trường này có kiểu dinh dưỡng gì?

c) Nguồn cacbon, nguồn năng lượng và nguồn nitơ của vi sinh vật này là gì?

Phương pháp giải

- Xác định môi trường sống của vi sinh vật, nguồn cacbon và nguồn năng lượng của vi sinh vật.

Hướng dẫn giải

a) Môi trường có thành phần tính theo đơn vị g/l là:

• (NH₄)₃P0₄ - 1,5, KH₂P0₄ - 1,0, MgS0₄ - 0,2, CaCl₂ - 0,1, NaCl - 1,5
• Môi trường này là môi trường tổng hợp vì đã biết thành phần hóa học và số lượng
• Khi có ánh sáng giàu CO₂ là môi trường khoáng tối thiểu chỉ thích hợp cho một số vi sinh vật quang hợp.

b) Vi sinh vật này có kiểu dinh dưỡng: quang tự dưỡng vô cơ.

c) Nguồn cacbon là CO₂, nguồn năng lượng của vi sinh vật này là ánh sáng, còn nguồn nitơ của nó là phốtphatamôn.