Giải bài tập SGK Lịch Sử 7 Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

Em hãy trình bày lại âm mưu xâm lược của nhà Tống đối với Đại Việt.

Phương pháp giải

Từ các kiến thức đã học và dựa vào nội dung mục 1 SGK Lịch sử 7 trang 38, 39 để trả lời.

- Từ giữa thế kỉ XI, nhà Tống gặp phải khó khăn chồng chất → Nhà Tống xâm lược Đại Việt với mong muốn giải quyết tình trạng khủng hoảng.

- Nhà Tống xúi giục vua Cham-pa đánh lên từ phía Nam

- Ngăn cản việc buôn bán ở biên giới phía Bắc của Đại Việt

Hướng dẫn giải

- Từ giữa thế kỉ XI, nhà Tống gặp phải những khó khăn chồng chất:

+ Trong nước, ngân khố cạn kiệt, tài chính nguy ngập, nội bộ mâu thuẫn, nhân dân đứng lên đấu tranh ở nhiều nơi.

+ Ở vùng biên cương phía Bắc, thường xuyên bị hai nước Liêu - Hạ quấy nhiễu.

→ Nhà Tống tiến hành xâm lược Đại Việt với mong muốn giành thắng lợi để giải quyết tình trạng khủng hoảng trên.

 - Nhà Tống xúi giục vua Cham-pa đánh lên từ phía Nam, còn ở biên giới phía Bắc của Đại Việt nhà Tống ngăn cản việc buôn bán, dụ dỗ các tù trưởng dân tộc.

Vua tôi nhà Lý đã làm gì trước âm mưu xâm lược của nhà Tống?

Phương pháp giải

Dựa vào nội dung chính được trình bày ở mục 2 SGK Lịch sử 7 trang 39, 40 để trả lời.

- Chuẩn bị đối phó:

+ Cử Lý Thường Kiệt làm người chỉ huy, tổ chức cuộc kháng chiến.

+ Quân đội luyện tập suốt ngày đêm.

+ Các tù trưởng được phong chức tước cao.

+ Đánh xuống phía Nam, đánh bại ý đồ của nhà Tống

- “Tiến công trước để tự vệ”:

+ Tháng 10-1075, Lý Thường Kiệt chỉ huy hơn 10 vạn quân phá hủy các kho tàng của giặc.

+ Lý Thường Kiệt chủ động rút quân, chuẩn bị chặn địch ở trong nước.

Hướng dẫn giải

Trước âm mưu xâm lược của nhà Tống, vua tôi nhà Lý đã:

- Chuẩn bị đối phó:

+ Cử thái úy Lý Thường Kiệt - một người có cốt cách và tài năng phi thường làm người chỉ huy, tổ chức cuộc kháng chiến.

+ Quân đội luyện tập và canh phòng suốt ngày đêm.

+ Các tù trưởng được phong chức tước cao, được lệnh mộ thêm binh đánh trả các cuộc quấy phá, làm thất bại âm mưu dụ dỗ của nhà Tống.

+ Đem quân xuống phía Nam, đánh bại ý đồ tiến công phối hợp của nhà Tống với Cham-pa.

- “Tiến công trước để tự vệ”:

+ Tháng 10-1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân thủy - bộ, chia làm hai đạo tấn công vào đất Tống. Nhằm tiêu diệt các căn cứ tập kết quân, phá hủy các kho tàng của giặc.

+ Đạt được mục tiêu, Lý Thường Kiệt chủ động rút quân, chuẩn bị phòng tuyến chặn địch ở trong nước.

Em hãy trình bày cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt của nhân dân ta theo lược đồ trên.

Phương pháp giải

Dựa vào nội dung chính được trình bày ở SGK Lịch sử 7 trang 41, 42 để trả lời.

Hướng dẫn giải

- Tháng 1-1077, khoảng 30 vạn quân Tống tiến vào nước ta. Bị phòng tuyến của quân ta chặn lại, Quách Quỳ đành phải đóng quân bên bờ Bắc sông Như Nguyệt, chờ thủy quân đến.

- Chờ mãi không thấy quân thủy đến, quân Tống nhiều lần tiến công đánh vào phòng tuyến của ta nhưng đều bị quân đội nhà Lý đẩy lùi.

- Không thể tiến công được, quân Tống chuyển sang củng cố, phòng ngự. Quân sĩ ngày một chán nản, mệt mỏi, chết dần chết mòn.

- Tương truyền, để động viên, khích lệ tinh thần chiến đấu của quân sĩ đêm đêm Lý Thường Kiệt cho người ngâm vang bài thơ thần “Nam quốc sơn hà”.

- Cuối mùa xuân 1077, nhận thấy quân địch đã suy yếu, Lý Thường Kiệt mở cuộc tấn công lớn vào trận tuyến của địch. Quân Tống thua to, lâm vào tình thế hết sức khó khăn, tuyệt vọng.

- Giữa lúc ấy, Lý Thường Kiệt chủ động kết thúc chiến tranh bằng biện pháp mềm dẻo, thương lượng, đề nghị “giảng hòa”. Quách Quỳ chấp nhận ngay, quân Tống vội vã rút về nước.

Vai trò của các dân tộc ít người trong cuộc kháng chiến chống Tống

Phương pháp giải

Từ các kiến thức đã học và dựa vào nội dung mục bài 11 SGK Lịch sử 7 để trả lời.

- Một số từ trưởng như Thâm Cảnh Phúc, Tông Đàn chỉ huy đánh Châu Ung

- Tập trung lực lượng mai phục gần biên giới Việt – Tống.

Hướng dẫn giải

Trong cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược, các dân tộc ít người đã đóng góp một phần quan trọng trong cuộc tiến công để tự vệ của nhà Lý.

Quân bộ do các tù trưởng như Thâm Cảnh Phúc, Tông Đàn chỉ huy dân binh miền núi đánh châu Ung (Quảng Tây – Trung Quốc) .

Khi kháng chiến bùng nổ, các tù trưởng dân tộc ít người đã tập trung lực lượng cho quân mai phục những vị trí chiến lược gần biên giới Việt – Tống.

Các dân tộc ít người đã đoàn kết chiến đấu dũng cảm kiên cường dưới sự chỉ huy của Lý Thường Kiệt góp phần đánh bại kẻ thù xâm lược.

Vì sao nhân dân ta chống Tống thắng lợi? Ý nghĩa lịch sử của chiến thắng này.

Phương pháp giải

Dựa vào kiến thức Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077) để suy luận trả lời.

- Nguyên nhân thắng lợi: tinh thần đoàn kết, sự lãnh đạo tài tình của Lý Thường Kiệt.

- Ý nghĩa lịch sử: đập tan ý chí xâm lược của giặc, thể hiện tinh thần chiến đấu, góp phần làm vẻ vang thêm trang sử của dân tộc, để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho các thế hệ sau.

Hướng dẫn giải

* Nguyên nhân thắng lợi:

- Do tinh thần đoàn kết, ý chí độc lập tự chủ cũng như truyền thống yêu nước, bất khuất của dân tộc.

- Có sự lãnh đạo cùng chiến thuật tài tình của vị tướng Lý Thường Kiệt.

- Nhà Tống đang trong thời kì khủng hoảng.

* Ý nghĩa lịch sử:

- Kháng chiến chống Tống thắng lợi đập tan ý chí xâm lược của giặc, buộc nhà Tống từ bỏ giấc mộng thôn tính Đại Việt. Đất nước bước vào thời kì thái bình.

- Cuộc kháng chiến thắng lợi thể hiện tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường của các tầng lớp nhân dân trong sự nghiệp đấu tranh chống xâm lược.

- Thắng lợi của cuộc kháng chiến góp phần làm vẻ vang thêm trang sử của dân tộc, để lại nhiều bài học kinh nghiệm chống ngoại xâm cho các thế hệ sau.