Giải bài tập SBT Vật lý 6 Bài 26-27: Sự bay hơi và sự ngưng tụ

Trong các đặc điểm sau đây, đặc điểm nào không phải là của sự bay hơi?

A. Xảy ra ở bất kì nhiệt độ nào của chất lỏng.

B. Xảy ra trên mặt thoáng của chất lỏng.

C. Không nhìn thấy được.

D. Xảy ra ở một nhiệt độ xác định của chất lỏng.

Phương pháp giải

Cần nắm được đặc điểm sự bay hơi, dùng phương pháp loại trừ để chọn đáp án đúng

Hướng dẫn giải

Sự bay hơi xảy ra ở một nhiệt độ bất kì trên mặt của chất lỏng.

Vậy đặc điểm nào không phải là của sự bay hơi là: Xảy ra ở một nhiệt độ xác định của chất lỏng.

Chọn D

Nước đựng trong cốc bay hơi càng nhanh khi:

A. Nước trong cốc càng nhiều.

B. Nước trong cốc càng ít.

C. Nước trong cốc càng nóng.

D. Nước trong cốc càng lạnh.

Phương pháp giải

Để chọn đáp án đúng cần ghi nhớ: tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ

Hướng dẫn giải

Nước đựng trong cốc bay hơi càng nhanh khi nước trong cốc càng nóng vì tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ.

Chọn C

Hiện tượng nào sau đây không phải là sự ngưng tụ?

A. Sương đọng trên lá cây.             

B. Sương mù.

C. Hơi nước.                                  

D. Mây.

Phương pháp giải

Cần nắm được định nghĩa sự ngưng tụ: Sự chuyển từ thể hơi sang thể lỏng gọi là sự ngưng tụ, dùng phương pháp loại trừ để chọn đáp án

Hướng dẫn giải

Sự tạo thành hơi nước không phải là sự ngưng tụ.

Chọn C

Tại sao vào mùa lạnh, khi hà hơi vào mặt gương ta thấy mặt gương mờ đi rồi sau một thời gian mặt gương lại sáng trở lại?

Phương pháp giải

Dựa vào kiến thức về sự ngưng tụ và bay hơi để giải thích khi hà hơi vào mặt gương ta thấy mặt gương mờ đi rồi sau một thời gian mặt gương lại sáng trở lại

Hướng dẫn giải

Trong hơi thở của người có hơi nước. Khi gặp mặt gương lạnh, hơi nước này ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ làm mờ gương. Sau một thời gian những hạt nước này lại bay hơi hết vào không khí và mặt gương lại sáng.

Sương mù thường có vào mùa lạnh hay mùa nóng? Tại sao khi Mặt Trời mọc sương mù lại tan?

Phương pháp giải

Để giải thích khi Mặt Trời mọc sương mù lại tan dựa vào ánh nắng mặt trời làm nhiệt độ tăng vì thế làm cho tốc độ bay hơi tăng

Hướng dẫn giải

Sương mù thường có vào mùa lạnh. Khi Mặt Trời mọc sương mù lại tan, vì ánh nắng mặt trời làm nhiệt độ tăng vì thế làm cho tốc độ bay hơi tăng.

Tại sao sấy tóc lại làm cho tóc mau khô?

Phương pháp giải

Để giải thích vì sao sấy tóc lại làm cho tóc mau khô dựa và yếu tố tốc độ bay hơi tăng khi nhiệt độ tăng và có gió

Hướng dẫn giải

Tốc độ bay hơi tăng khi nhiệt độ tăng và có gió. Sấy tóc vừa tăng nhiệt độ vừa tạo thành gió nên tóc nhanh khô hơn.

Các bình trong hình 26-27.1 đều đựng cùng một lượng nước. Để cả ba bình vào trong phòng kín. Hỏi sau một tuần bình nào còn ít nước nhất, bình nào còn nhiều nước nhất?

Phương pháp giải

Để xác định bình nào còn ít nước nhất và nhiều nước nhất cần ghi nhớ: Tốc độ bay hơi phụ thuộc vào diện tích mặt thoáng của chất lỏng

Hướng dẫn giải

Ta có: Tốc độ bay hơi phụ thuộc vào diện tích mặt thoáng của chất lỏng.

Do diện tích mặt thoáng khác nhau bình B có diện tích mặt thoáng lớn nhất, tốc độ bay hơi nhanh nhất nên bình còn ít nhất nước. Bình A có diện tích mặt thoáng nhỏ nhất, bay hơi chậm nhất nên còn nhiều nước nhất.

Vậy nước trong bình B còn ít nhất; bình A còn nhiều nhất.

Để tìm mối quan hệ giữa tốc độ bay hơi và diện tích mặt thoáng người ta làm thí nghiệm sau đây:

- Rót đầy nước vào một ống nghiệm nhỏ rồi đổ nước này vào một cái đĩa thủy tinh dùng trong phòng thí nghiệm. Lại rót đầy nước vào ống nghiệm trên rồi để ống nghiệm và đĩa có nước vào một nơi không có gió để theo dõi sự bay hơi của nước

- Ghi ngày, giờ bắt đầu làm thí nghiệm: ngày, giờ nước trong đĩa, trong ống nghiệm bay hơi hết; đo đường kính trong của miệng ống nghiệm và đường kính mặt đĩa, người ta được bảng sau đây:

Hãy dựa vào bảng trên để xác định gần đúng mối quan hệ giữa tốc độ bay hơi và diện tích mặt thoáng.

Phương pháp giải

- Tính thời gian nước trong dĩa và trong ống nghiệm bay hơi

- Tính diện tích mặt thoáng của nước trong dĩa và trong ống nghiệm

- So sánh tỉ số: \(\dfrac{v_1}{v_2}= \dfrac{S_1}{S_2}\)

Hướng dẫn giải

Thời gian nước trong đĩa bay hơi: \(t_1 = 11 - 8 = 3\) (giờ).

Thời gian nước trong ống nghiệm bay hơi:

\(t_2 = (13 -1) . 24 + (18- 8 ) = 298\) (giờ).

Diện tích mặt thoáng của nước trong đĩa: \({S_1} = \dfrac{\pi.{{10}^2}}{4}\)

Diện tích mặt thoáng cùa nước trong ống nghiệm: \({S_2} = \dfrac{\pi.{{1}^2}}{4}\)

Ta thấy: \(\dfrac{t_1}{t_2} = 99\)và \(\dfrac{S_1}{S_2} = 100\)

Với cùng một lượng nước cho bay hơi, thời gian bay hơi càng nhỏ chứng tỏ tốc độ bay hơi càng lớn. Do đó nếu gọi \(v_1\) là tốc độ bay hơi của nước ở đĩa và \(v_2\) là tốc độ bay hơi của nước ở ống nghiệm ta có:

\(\dfrac{v_1}{v_2} = \dfrac{t_2}{t_1}\) và \(\dfrac{v_1}{v_2}= \dfrac{S_1}{S_2} = 100\)

Vậy, một cách gần đúng, ta thấy: Tổc độ bay hơi tỉ lệ với diện tích mặt thoáng.

Giơ hai ngón tay thành hình chữ V (H.26-27.2). Nhúng một ngón tay vào nước, để một ngón khô. Khi thổi vào hai ngón tay ta sẽ có cảm giác hai ngón tay không mát như nhau.

1. Ngón tay nào mát hơn?

2. Từ đó có thể rút ra nhận xét gì về tác động của sự bay hơi đối với môi trường xung quanh? Hãy tìm thêm ví dụ về tác động này?

Phương pháp giải

- Dựa vào đặc điểm sự bay hơi để xác định ngón tay nào mát hơn

- Dựa vào đặc điểm ngón tay nhúng vào nước mát hơn để nhận xét về tác động của sự bay hơi đối với môi trường xung quanh

Hướng dẫn giải

1. Ngón tay nhúng vào nước mát hơn.

2. Khi bay hơi nước làm lạnh môi trường xung quanh.

Ví dụ: Hệ thống bay hơi làm mát, có thể làm mát đáng kể một tòa nhà đơn giản bằng cách thổi không khí khô qua một bộ lọc với nước.

Trong quá trình tìm hiểu một hiện tượng vật lí, người ta thường phải thực hiện các hoạt động sau đây:

a)  Rút ra kết luận;

b)  Đưa ra dự đoán về tính chất của hiện tượng;

c)  Quan sát hiện tượng;

d)  Dùng thí nghiệm để kiểm tra dự đoán.

Trong việc tìm hiểu tốc độ bay hơi của chất lỏng, người ta đã thực hiện các hoạt động trên theo thứ tự nào dưới đây?

A. b, c, d, a.                     B. d, c, b, a.       

C. c, b, d, a.                     D. c, a, d, b.

Phương pháp giải

Cần nắm được các quá trình tìm hiểu một hiện tượng vật lí để sắp xếp các ý trên:

- Quan sát hiện tượng

- Đưa ra dự đoán

- Dùng thí nghiệm để kiểm tra 

- Rút ra kết luận

Hướng dẫn giải

Trong quá trình tìm hiểu một hiện tượng vật lí, người ta thường phải thực hiện các hoạt động theo quy trình sau đây:

- Quan sát hiện tượng.

- Đưa ra dự đoán về tính chất của hiện tượng.

- Dùng thí nghiệm để kiểm tra dự đoán.

- Rút ra kết luận.

Chọn C

Sự bay hơi

A. xảy ra ở bất kì nhiệt độ nào của chất lỏng.

B. chi xảy ra ở trong lòng chất lỏng.

C. xảy ra với tốc độ như nhau ở mọi nhiệt độ.

D. chỉ xảy ra đối với một số ít chất lỏng.

Phương pháp giải

Để chọn đáp án đúng cần nắm đặc điểm của sự bay hơi: Sự bay hơi là sự hóa hơi xảy ra ở bất kì nhiệt độ nào của chất lỏng.

Hướng dẫn giải

Sự bay hơi là sự hóa hơi xảy ra ở bất kì nhiệt độ nào của chất lỏng.

Chọn A

Trường hợp nào sau đây không liên quan đến sự ngưng tụ?

A. Lượng nước để trong chai đậy kín không bị giảm. 

B. Mưa.

C. Tuyết tan.

D. Nước đọng trong nắp vung của ấm đun nước, khi dùng ấm đun nước sôi rồi để nguội.

Phương pháp giải

Cần nắm  lí thuyết về sự ngưng tụ: Sự chuyển từ thể hơi sang thể lỏng gọi là sự ngưng tụ, dùng phương pháp loại trừ để chọn đáp án

Hướng dẫn giải

Tuyết tan là sự nóng chảy, đó là hiện tượng không liên quan đến sự ngưng tụ. 

Chọn C 

Những quá trình chuyển thể nào của đồng được vận dụng trong việc đúc tượng đồng?

A. Nóng chảy và bay hơi.          

B. Nóng chảy và đông đặc.

C. Bay hơi và đông đặc.                   

D. Bay hơi và ngưng tụ.

Phương pháp giải

Cần nắm được những quá trình chuyển thể của đồng được vận dụng trong việc đúc tượng đồng: nóng chảy và đông đặc

Hướng dẫn giải

Sự nóng chảy và đông đặc là hai quá trình chuyển thể của đồng được vận dụng trong việc đúc tượng đồng.

Chọn B

Việc làm nào sau đây không đúng khi thực hiện thí nghiệm kiểm tra xem tốc độ bay hơi của một chất lỏng có phụ thuộc vào nhiệt độ hay không?

A. Dùng hai đĩa giống nhau.

B. Dùng cùng một loại chất lỏng.

C. Dùng hai loại chất lỏng khác nhau.

D. Dùng hai nhiệt độ khác nhau.

Phương pháp giải

Để chỉ ra tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ như thế nào, ta cần giữ nguyên các yếu tố khác và chỉ thay đổi nhiệt độ

Hướng dẫn giải

Việc làm không đúng khi thực hiện thí nghiệm kiểm tra xem tốc độ bay hơi của một chất lỏng có phụ thuộc vào nhiệt độ là dùng hai chất lỏng khác nhau.

Tại sao muốn nước trong cốc nguội nhanh người ta đổ nước ra bát lớn rồi thổi trên mặt nước?