Câu ghép (tiếp theo) Ngữ văn 8

- Quan hệ giữa các vế trong câu ghép: quan hệ nhân quả, hai vế được nối bằng từ “bởi vì”:

"Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất đẹp, bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp."

(Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)

- Điều kiện (giả thiết). Ví dụ: Nếu trời nắng chúng tôi sẽ đi bơi

- Tương phản. Ví dụ : Chúng tôi đến chơi nhưng Lan không có nhà

- Tăng tiến. Ví dụ : Không những học giỏi mà Hoa còn rất năng động trong công việc

- Lựa chọn. Ví dụ : Anh đi hay anh ở lại?

- Tiếp nối. Ví dụ : Mọi người đến đông đủ rồi chúng tôi bắt đầu công việc

- Đồng thời. Ví dụ : Mặt trời mọc và sương tan dần.

- Nhượng bộ. Ví dụ : Tuy tôi đã phân tích những lẽ phải nhưng nó vẫn bướng bỉnh không nghe lời.

- Các vế câu ghép có quan hệ ý nghĩa với nhau khá chặt chẽ. Những quan hệ thường gặp là: quan hệ nguyên nhận, quan hệ điều kiện (giả thiết), quan hệ tương phản, quan hệ tăng tiến, quan hệ lựa chọn, quan hệ bổ sung, quan hệ tiếp nối, quan hệ đồng thời, quan hệ giải thích.

- Mỗi quan hệ thường được đánh dấu bằng những quan hệ từ, cặp quan hệ từ hoặc cặp từ hô ứng nhất định. Tuy nhiên, để nhận biết chính xác quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu, trong nhiều trường hợp, ta phải dựa vào văn cảnh hoặc hoàn cảnh giao tiếp.

Câu 1. Phân tích quan hệ từ trong 2 câu dưới đây

a) Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhả  vào cạnh anh Dậu.

(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

b) Giá tôi không trêu chị Cốc thì đầu đến nỗi Choắt việc gì.

(Tô Hoài)

Gợi ý làm bài:

a. Quan hệ tiếp nối được diễn đạt bằng quan hệ từ: rồi.

b. Quan hệ giả thiết được diễn đạt bằng quan hệ từ : giá.

Câu 2. Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng câu ghép.

Gợi ý làm bài:

Học tập là một quá trình dài, là một cách để con người tiếp cận tri thức, nâng cao trình độ, mở mang trí óc để khám phá những điều hay lẽ phải. Học là việc cần thiết suốt đời bởi tri thức nhân loại là một kho tàng vô cùng phong phú, nó như biển cả mênh mông mà sự hiểu biết của con người lại có hạn. Đâu phải chỉ cần thời gian mà con người có thể hiểu biết được mọi điều trong cuộc sống. Con người ta khi sinh ra, chưa có hiểu biết về cuộc sống, chưa biết làm gì cả, vì vậy phải học từ việc nhỏ nhất, đơn giản nhất trở đi. Kiến thức là vô tận chính vì thế mà chúng ta cần tìm ra cho mình phương pháp học đúng đắn để đen lại hiệu quả học tập tốt nhất cho mình.

Qua bài học các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Hiểu được mối quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép.Cách thể hiện quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu ghép.

- Có kĩ năng xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép dựa vào văn cảnh hoặc hoàn cảnh giao tiếp.

- Tạo lập tương đối thành thạo câu ghép phù hợp với yêu cầu giao tiếp.

- Có ý thức đặt và sử dụng câu ghép phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.

- Có thái độ yêu thích môn học, nghiêm túc học tập.