Hoá học 9 Bài 49: Thực hành: Tính chất của rượu và axit

a. Kiến thức

Bằng thực nghiệm, kiểm chứng và khắc sâu kiến thức về tính chất hóa học của rượu etylic và axit axetic.

b. Kỹ năng

- Rèn luyện kỹ năng về thực hành hóa học, giải bài tập thực hành hóa học, kỹ năng làm thí nghiệm với lượng nhỏ hóa chất.

- Rèn luyện kỹ năng quan sát, mô tả, giải thích hiện tượng và viết được các phương trình hóa học của thí nghiệm.

• Lấy hóa chất lỏng bằng ống nhỏ giọt, không được để ống nhỏ giọt của lọ hóa chất này sang lọ hóa chất khác.
• H₂SO₄ đặc là axit rất nguy hiểm nên cần cẩn thận khi sử dụng.
• Khi đun ống nghiệm cần đun xung quanh cho nóng rồi mới đun tập trung tránh vỡ ống nghiệm.
• Mỗi thí nghiệm cần lấy đúng, đủ số lượng, loại hóa chất.
• Khi nhỏ dung dịch vào ống nghiệm cần thao tác một cách từ từ, để quan sát hiện tượng được rõ ràng.
• Thu hồi hóa chất, rửa ống nghiệm, vệ sinh phòng thí nghiệm sau khi kết thúc buổi thực hành.

- Tính axit của axit axetic:

• Làm hóa hồng quỳ tím.
• Tác dụng với kim loại giải phóng khí H_2.
• Tác dụng với bazơ tạo muối và nước..
• Tác dụng với oxit bazơ tạo muối và nước
• Tác dụng với muối của axit yếu hơn tạo muối, khí và nước.

- Phản ứng của rượu etylic và axit axetic:

C₂H₅OH + CH₃COOH  CH₃COOC₂H₅ + H₂O

a. Dụng cụ, hóa chất

- Dụng cụ:  Ống nghiệm, pipet, kẹp gỗ.

- Hóa chất: quỳ tím, mảnh kẽm, đá vôi, CuO, axit axetic.

b. Các bước tiến hành

- Cho lần lượt vào 4 ống nghiệm: mẫu giấy quỳ tím, mảnh kẽm, mẫu đá vôi nhỏ và 1 ít bột đồng(II) oxit.

- Cho tiếp 2ml axit axetic vào từng ống nghiệm.

- Quan sát hiện tượng.

c. Hiện tượng

• Quỳ tím chuyển thành màu hồng.
• Ống nghiệm chứa Zn có sủi bọt khí không màu.
• Ống nghiệm chứa bột CuO (đen) thì dung dịch có màu xanh lam.
• Ống nghiệm chứa đá vôi thì có sủi bọt khí không màu.

d. Giải thích

• Axit axetic có tính axit nên làm hóa hồng quỳ tím.
• Tác dụng với kim loại: 2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂\(\uparrow\) (có sủi bọt khí không màu)
• Tác dụng với oxit bazơ: 2CH₃COOH + CuO (bột, màu đen) → (CH₃COO)₂Cu + H₂O (dung dịch Cu²⁺ màu xanh lam)
• Tác dụng với muối: 2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca  + CO₂\(\uparrow\) + H₂O (có sủi bọt khí không màu)

a. Dụng cụ, hóa chất

- Dụng cụ:  Ống nghiệm, pipet, kẹp gỗ, đèn cồn.

- Hóa chất: Dung dịch axit axetic, axit sunfuric đặc, rượu etylic, NaCl bão hòa .

b. Các bước tiến hành

- Cho  vào ống nghiệm A 2ml rượu etylic khan, 2ml axit axetic, nhỏ thêm từ từ 1ml axit sunfuric đặc, lắc đều.

- Lắp dụng cụ như hình 5.5 trang 141, đun nhẹ cho chất lỏng bay hơi từ từ sang ống nghiệm B, đến khi chất lỏng trong ống A chỉ còn 1/3 thể tích ban đầu thì ngừng đun.

- Lấy ống B ra, cho thêm 2ml dung dịch muối ăn bão hòa, lắc rồi để yên. 

- Quan sát hiện tượng, nhận xét mùi của lớp chất lỏng nổi trên mặt nước.

c. Hiện tượng

Trong ống nghiệm có chất lỏng không màu, mùi thơm, không tan trong nước, nổi trên mặt nước.

d. Giải thích

Rượu etylic tác dụng với axit axetic tạo etyl axetat theo phản ứng

C₂H₅OH + CH₃COOH  CH₃COOC₂H₅ + H₂O

Sau bài học cần nắm:

• Kĩ năng tiến hành thí nghiệm, quan sát hiện tượng phản ứng, giải thích và rút ra kết luận về những tính chất hóa học của rượu etylic và axit axetic.
• Khẳng định tính đúng đắn về lý thuyết đã học.
• Vận dụng vào giải thích các hiện tượng có liên quan.
• Nâng cao kỹ năng thực hành thí nghiệm, rút kinh nghiệm cho lần sau.